သဲခံုတာ၊ ဘ၀၊ ေသျခင္းတရားႏွင့္ တဲင္နစ္ဆင္ [ျမင့္သန္း]

အဲလ္ဖရက္ တဲင္နစ္ဆင္ Alfred Tennyson (၁၈၀၉-၉၂) ဟာ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္၊ သူ႔အသက္ ရွစ္ဆယ္အရြယ္မွာ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ေရးခဲ့ပါတယ္။

အဲလ္ဖရက္ တဲင္နစ္ဆင္ Alfred Tennyson (၁၈၀၉-၉၂) ဟာ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္၊ သူ႔အသက္ ရွစ္ဆယ္အရြယ္မွာ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ေရးခဲ့ပါတယ္။ ဒီကဗ်ာကို ေရးခ်င္ေနတာကေတာ့ ၾကာၿပီ။ ခ်ေရးလိုက္ေတာ့ မိနစ္ႏွစ္ဆယ္ေလာက္ပဲ ၾကာတယ္။ ေရးၿပီးေတာ့ သူ႔သား ဟဲလယ္(မ)ကို ျပတယ္။ အဲဒီကဗ်ာကို သူ႔ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္ေတြ ထုတ္ေ၀တိုင္း ေနာက္ဆံုးကဗ်ာအျဖစ္ ေဖာ္ျပေပးဖို႔လည္း မွာထားခဲ့တယ္။ ဟဲလယ္(မ)ကေတာ့ ဒီကဗ်ာဟာ သူ႔အေဖရဲ႕ ကဗ်ာဆရာအျဖစ္ ျဖစ္ရွိေနခဲ့ရျခင္းအေၾကာင္းပဲလို႔ ဆိုတယ္။

ဒီကဗ်ာကို အဂၤလန္ႏိုင္ငံနဲ႔ ေရျခားေျမျခား အိုင္း(လ)ေဆာ့(ဖ)၀ိတ္ Isle of Wight ကို ကူးတို႔နဲ႔အကူးမွာ ေရးတာလို႔ဆိုတယ္။ ဒါေပတဲ့ တဲင္နစ္ဆင္ဟာ ဒယ္ဗြန္ေတာင္ပိုင္း South Devon မွာ နားနားေနေန သြားေနတတ္တယ္။ အဲဒီဆီက ဆလ္ကုမ္း Salcombe ျမစ္ဘက္က ပင္လယ္အထြက္မွာ ၾကံဳရတတ္တဲ့ သဲခံုတာ Sand bar ေတြကို ေတြ႕ၿပီး၊ ဘ၀နဲ႔ယွဥ္ၿပီး အေတြးရခဲ့တာလို႔လည္း ဆိုတယ္ (Bar လို႔ဆိုတာက Sand bar ကို ဆိုလိုတာပါ။ ျမန္မာလိုေတာ့ သဲခံုတာလို႔ ေခၚေလ့ရွိတယ္)။ ပင္လယ္ရဲ႕ေရစီးေၾကာင္းနဲ႔ ျမစ္ရဲ႕ေရစီးေၾကာင္း ဆံုတဲ့ေနရာမ်ဳိးမွာ ေပၚတတ္တဲ့ သဲခံုတာေတြပဲ။ ေရတက္ေရက်မွာ ေရတိုးေတာ့ ညည္းသံလို ထြက္တတ္တယ္။ ေရလုပ္သားေတြက အဲဒီလိုညည္းသံမ်ဳိးၾကားရရင္ ကံမေကာင္းဘူး၊ လာဘ္မေကာင္းလို႔ အဲဒီဘက္မွာ အယူရွိတာကို တဲင္နစ္ဆင္ ၾကားဖူးနား၀ ရွိလိမ့္မယ္။ တဲင္နစ္ဆင္ဟာ သဲခံုတာကိုျဖတ္ၿပီး သြားလာေနရတဲ့ ကူးတို႔သေဘၤာကိုၾကည့္ၿပီး ဘ၀နဲ႔ဆက္စပ္ ကဗ်ာဖြဲ႕ခဲ့တာပဲ။ ကဗ်ာကို ေန၀င္ခ်ိန္မွာ ဖြဲ႕ထားတယ္။ ဘ၀ေန၀င္ခ်ိန္နဲ႔ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ဖို႔ပဲ။ ခပ္လြယ္လြယ္ အရပ္စကားနဲ႔ဆိုရရင္ေတာ့ သူေသမယ္ဆိုတဲ့အခါ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းေသခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာလည္းပါတယ္။ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ (James D. Kissane) ကေတာ့ ေသျခင္းတရားကို မသိျခင္းအတြင္းကိုသြားတဲ့ ခရီးနဲ႔ အိမ္အျပန္ခရီးဆိုတဲ့ သေဘာႏွစ္မ်ဳိးစလံုးကို ေဖာ္ထားတဲ့ အေရးအသားလို႔ဆိုတယ္။ မူရင္း ပထမအပိုဒ္မွာ ...clearly call for me ဆိုတာက သူ႔အတြက္ ရိုးရိုးကေလး မွာထားခဲ့ခ်င္တယ္ဆိုတာကို ဆိုလိုတာပဲ။

တဲင္နစ္ဆင္ဟာ ၀စ္မင္ Walter Whitman (၁၈၁၉-၉၃) ေကာက္ခ်က္ခ်သလို ဘာသာစကားအသံုးအႏႈန္း ပိုင္တယ္။ ဒီျပင္ ရိုးရိုးေလးနဲ႔လွေအာင္ ေရးႏိုင္တယ္။ တတိယအပိုဒ္မွာ ...evening bell ကို သံုးထားတာကိုသာၾကည့္ပါ။ ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ဘာသာစကားေဘာင္ထဲမွာေတာ့ ဘာမွထူးျခားမွာမဟုတ္ဘူး။ သူျပခ်င္တဲ့အလွကိုျမင္ဖို႔ ခရစ္စယာန္း အန္ဒါစဲင္ Hans Christian Andersen (၁၈၀၅-၇၅) ရဲ႕ စားလံုးကို ကူးေရးျပခ်င္တယ္။ The Bell ထဲမွာ ဒီလိုေရးခဲ့တယ္...

People said "The Evening Bell is sounding, the sun is setting." For a strange wondrous tone was heard in the narrow streets of a large town. It was like the sound of a church-bell: but it was only heard for a moment...

တကယ္လို႔ သိမႈရွိမႈအေျခခံေတြနဲ႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ ပထမအပိုဒ္မွာပါတဲ့ evening star ဟာ ရွိမႈအေျခခံသိမႈ။ evening bell ဟာ သိမႈအေျခခံ သိမႈပဲ။ တတိယအပိုဒ္မွာ ၀မ္းနည္းစရာေတြခ်ည္းျပၿပီး ၀မ္းမနည္းၾကေစခ်င္ဘူးလို႔ ဆိုထားတယ္။ ေသမွေတာ့ လြမ္းမေနေတာ့နဲ႔ဆိုတဲ့ သေဘာပဲ။

ဒီလိုပဲ အနက္ႏွစ္မ်ဳိးထြက္ၿပီး archaic word လို႔ေခၚရမယ့္ bourne ကို ေနာက္ဆံုးအပိုဒ္မွာ လွေအာင္ထည့္သံုးထားခဲ့ေသးတယ္။ ထာ၀ရဘုရားကို ကဗ်ာဆရာ အေတာ္မ်ားမ်ားက "လမ္းျပ" အျဖစ္သံုး Guide, Compass စသျဖင့္ သံုးေပတဲ့ သူကေတာ့ Pilot လို႔ သံုးတယ္။ ဘ၀ကို ေရအေၾကာင္း၊ သေဘၤာအေၾကာင္းနဲ႔ အလႊဲအေျပာင္းလုပ္ၿပီး ေရးထားတဲ့ကဗ်ာမို႔ Pilot လို႔သံုးလိုက္တာဟာ ဆီေလ်ာ္အပ္စပ္မႈအေျခခံတရားအရပဲ။ Pilot ဆိုတာက ဒီေနရာမွာ ေရေၾကာင္းျပပဲ။ Captain လို မာလိန္မွဴးမဟုတ္ဘူး။ မာလိန္မွဴးဟာ ေရေၾကာင္းျပရဲ႕ လမ္းညႊန္ခံ။ ပင္လယ္ဆီေခ်ာေခ်ာေမာေမာေရာက္ဖို႔ သဲေသာင္နဲ႔မတိုးေအာင္၊ သဲခံုတာနဲ႔ မညိေအာင္ ေရေၾကာင္းျပကမွ ညႊန္ႏိုင္မွာ။ ထာ၀ရဘုရားသခင္ရဲ႕လမ္းျပမႈကို လွေအာင္ေရးႏိုင္တယ္ ဆိုရလိမ့္မယ္။ သဲခံုတာကိုေက်ာ္ၿပီး (ေသျခင္းရဲ႕ တျခားဘက္မွာ) ထာ၀ရဘုရားသခင္နဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေတြ႕ရလိမ့္မယ္ (တိုးမယ္) ဆိုတဲ့သေဘာ ေရးခဲ့တာပဲ။ ဒီကဗ်ာမွာ ေျပာမယ္ဆိုရင္ ေျပာစရာကေလးတစ္ခုပဲ ရွိေနတယ္။ တဲင္နစ္ဆင္သံုးတဲ့ မက္တာေဖာ Metaphor ေတြဟာ Simile လို ျဖစ္ေနလို႔ (Simile အျဖစ္ ေလွ်ာက်ေနတာျဖစ္လို႔) ဒီအပိုင္းမွာ အားေလ်ာ့ေနတယ္လို႔ ဆိုရမယ္။ ဒါကလည္း မူရင္းဘာသာစကားမွာပါ။

ဒီကဗ်ာေလးကို ဘာသာျပန္လိုက္ပါတယ္။ ေရးတတ္ဖတ္တတ္ရံု အဂၤလိပ္စာအေျခခံနဲ႔ ဘာသာျပန္ရတာမို႔ အမွားပါရင္ ခြင့္လႊတ္ၾကပါ။ ကၽြန္ေတာ္ ဘာသာျပန္ထားတာက ဒီလိုပါ...

သဲခံုတာ အေက်ာ္

ေန၀င္ခ်ိန္၊ ေသာၾကာၾကယ္ထြက္တဲ့အခါ
ရိုးရိုးကေလး ငါတစ္ခုမွာခ်င္တယ္။
ငါ ပင္လယ္ထဲထြက္တဲ့အခါ
သဲခံုတာေတြရဲ႕ ညည္းတြားသံ ေပၚမလာေစခ်င္ဘူး။

ဒါေပတဲ့၊ ဒီေရဟာ အကန္႔အသတ္မဲ့ နက္ရႈိင္းရာဆီက
ကမ္းဆီကို ျပန္လာၾကတဲ့အခါ
ေရြ႕လ်ားေနပံုက အိပ္ေပ်ာ္ေနသလိုေပတဲ့
အသံနဲ႔ ေရျမွဳပ္ေတြက အလွ်ံပယ္။

ငါ သေဘၤာေပၚတက္ေတာ့
ဆည္းဆာ၊ ညေနေစာင္းေခါင္းေလာင္းသံ
ေနာက္ေတာ့ ညအေမွာင္၊
အဲဒီေနာက္ေတာ့ ခြဲရလို႔ ၀မ္းနည္းရတာမ်ဳိး မရွိေစခ်င္ဘူး။

ဒီေရအတက္မွာ ငါတို႔ရဲ႕ ကာလနဲ႔ အာကာသ
ေရစီးေခ်ာင္းထဲကေန ငါ့ကို အေ၀းကို သယ္ေဆာင္သြားလိမ့္မယ္။
သဲခံုတာကို ေက်ာ္ခဲ့ၿပီဆိုတဲ့အခါမွာေတာ့
ငါ့ရဲ႕လမ္းျပနဲ႔ ရင္ဆိုင္တိုးရလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။

မူရင္းက ဒီလိုပါ .....

Crossing the Bar

Sunset and evening star,
    And one clear call for me!
And may there be no moaning of the bar,
    When I put out to sea,

But such a tide as moving seems asleep,
    Too full for sound and foam,
When that which drew from out the boundless deep
    Turns again home.

Twilight and evening bell,
    And after that the dark!
And may there be no sadness of farewell,
    When I embark;

For tho' from out our bourne of Time and Place
    The flood may bear me far,
I hope to see my Pilot face to face
    When I have cross the bar.

~ျမင့္သန္း
ခ်င္းတြင္း၊ ေမလ ၂၀၀၆
Image Credit: www.thesundaytimes.co.uk