မဟူရာ လက္တစ္စံု၏ မုသား (သို႔) လ်ဴေရွာင္ဘို

ဒီေန႔ (၁၀-၁၂-၂၀၁၀) မွာ တရုတ္ အတိုက္အခံ၊ ဒီမိုကေရစီအေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ `လ်ဴေရွာင္ဘို´ (Liu Xiaobo) ကို ေအာ္စလို (Oslo) မွာ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ခ်ီးျမွင့္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လ်ဴဟာ ဆုေပးပြဲအခမ္းအနားကို ကိုယ္တိုင္ေရာ ကိုယ္စားပါ တက္ေရာက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တရုတ္အာဏာပိုင္ေတြက လ်ဴအား ထိမ္းသိမ္းထားၿပီး၊ လ်ဴရဲ႕ ဇနီးဟာလည္း ေနအိမ္အက်ဳယ္ခ်ဳပ္နဲ႔ ေနေနရပါတယ္။ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ကိုယ္စား တက္ေရာက္ ယူႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ အခမ္းအနားမွာေတာ့ လ်ဴရဲ႕ ထိုင္ခံုေနရာဟာ သေကၤတတစ္ခုအေနနဲ႔ လစ္လပ္ေနမွာပါ။ ဒါဟာ ႏိုဘယ္ဆုသမိုင္းမွာ ရွားရွားပါးပါးနဲ႔ ဒုတိယအႀကိမ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ေရွ႕မွာ ဂ်ာမန္ စာနယ္ဇင္းနဲ႔ စစ္ဆန္႔က်င္ေရးသမား `အိုဇီယက္စကီး´ (Carl von Ossietzky) တစ္ဦးသာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူကေတာ့ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဆုရွင္ျဖစ္ၿပီး၊ နာဇီအက်ဥ္းစခန္းထဲ ေရာက္ေနခဲ့တဲ့အတြက္ ဆုတက္ေရာက္မယူႏိုင္ခဲ့တာပါ။

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ထူးထူးဆန္းဆန္း သတင္းတစ္ပုဒ္လည္း ထြက္လာပါတယ္။ တရုတ္အစိုးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုအတြက္ `ကြန္ျဖဴးရွပ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု´ (Confucius Peace Prize) ဆိုၿပီး၊ ကိုယ္ပိုင္ဖန္တီးၿပီး ထိုင္၀မ္ဒုသမၼတ `လ်န္ခ်မ္း´ (Lien Chan) ကို ရုတ္တရက္ ေပးအပ္လိုက္ပါတယ္။ ဒါဟာ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို တုန္႔ျပန္မႈတစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆိုတာ သိသာပါတယ္။ တရုတ္အစိုးရဟာ လ်ဴကို ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ေပးအပ္ျခင္းအတြက္ ယမ္းပံုမီးက် ျဖစ္ေနပါတယ္။ တရုတ္အစိုးရအေနနဲ႔ လ်ဴဟာ ထိန္းသိမ္းအျပစ္ေပးခံထားရတဲ့ ဥပေဒခ်ဳိးေဖါက္သူ၊ ရာဇ၀တ္သားတစ္ဦးျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ သူ႔ကို ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုေပးျခင္းဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ တရားစီရင္ပံုစနစ္ကို ျပက္ရယ္ျပဳသလိုျဖစ္ေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ က်ယ္ျပန္္႔လွတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေနာက္ခံသေဘာတရားေတြ ပါေနတဲ့ ကိစၥတစ္ခုသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရယ္လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ `ဆု´ တစ္ခုခုကို ႏိုင္ငံေရးဗ်ဴဟာတစ္ခုလို အသံုးခ်ေနၾကတာကေတာ့ (ဘယ္ဘက္ကျဖစ္ျဖစ္) မေကာင္းဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္ဆုဟာ မိုးေပၚကက်လာတဲ့ ဟပ္ခ်ေလာင္းဆုတစ္ခုလို႔ ထင္မိပါတယ္။ ေ၀ဖန္ခ်င္ေ၀ဖန္ႏိုင္ေနဆဲျဖစ္ေပမဲ့ ႏိုဘယ္ဆုကေတာ့ အနည္းဆံုး `အဲဖွရက္ႏိုဘယ္´ ရဲ႕ လွပတဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းေလး က်န္ပါေသးတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ဂုဏ္သိကၡာအႀကီးဆံုး ဆုတစ္ခုလည္း ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ (လူေတြဖန္တီးထားတဲ့ ဆုအားလံုး ဘက္လိုက္မႈမကင္းဘူးဆိုတာေတာ့ မျငင္းႏိုင္ဘူးေပါ့) တရုတ္ျပည္သူေတြရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေပၚအျမင္ကို `ကြန္ျဖဴးရွပ္ဆု´ က ကိုယ္စားျပဳတယ္လို႔ ဆုေရြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕ အသစ္စက္စက္က ေၾကျငာတာကေတာ့ ရယ္စရာေကာင္းတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္တစ္ဦးတည္းအျမင္အရ ကြန္ျဖဴးရွပ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္၊ ထိုင္၀မ္း ဒုသမၼတ လ်န္ခ်မ္းအေနနဲ႔ အျပည့္အ၀ ေပ်ာ္ရႊင္မယ္ မထင္ပါဘူး။ ဆုေၾကးေငြနဲ႔ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ မ်က္ႏွာသာေပးမႈအေပၚ သာယာခ်င္သာယာႏိုင္မွာျဖစ္ေပမဲ့ မိမိရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြသီးသန္႔အေပၚ ရိုးရိုးသားသား စိစစ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေပ်ာ္ရႊင္ဖို႔ဆိုတာ သံသယ၀င္ခ်င္စရာပါ။

စာရင္းအင္းအရ ၾကည့္ၿပီးေျပာရရင္ စိတ္၀င္စားဖို႔ေကာင္းတဲ့ အခ်က္က ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ေထာက္ခံ/သပိတ္ေမွာက္ စာရင္းမွာ၊ ေထာက္ခံတဲ့ႏိုင္ငံ (၄၄)၊ သပိတ္ေမွာက္ (၂၀) နဲ႔ ၾကားေန (၂) ႏိုင္ငံရွိတာေၾကာင့္ တရုတ္ရဲ႕ ၾသဇာဟာ သံုးပံု (၁) ပံုနီးပါးကို သက္ေရာက္ေနတာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဆုေပးပြဲအခမ္းအနားကို ဖိတ္ၾကားထားတဲ့ႏိုင္ငံ စုစုေပါင္းက (၆၆) ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္နဲ႔ အလြမ္းသင့္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြအျဖစ္ ပါကစၥတန္၊ အီရန္၊ ဆူဒန္၊ ရုရွား၊ ကာဇက္စတန္၊ ကိုလံဘီယာ၊ တူနီးရွား၊ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား၊ နီေပါ၊ ဆားဗီးယား၊ ဗီယက္နမ္၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ အီရတ္၊ ဗင္နီဇြဲလား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အီဂ်စ္၊ ယူကရိန္း၊ က်ဴးဘား၊ ေမာ္ရိုကိုနဲ႔ သီရိလကၤာ ဆိုၿပီး ေတြ႕ရမွာပါ။ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းဆုကို သပိတ္ေမွာက္တာဟာ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္မဟုတ္လို႔ ဒီေလာက္ႏိုင္ငံမ်ားမ်ားက တရုတ္ဘက္ကို ေထာက္ခံတယ္ဆိုတာဟာ တရုတ္ရဲ႕ၾသဇာ ဘယ္ေလာက္ႀကီးမားသလဲဆိုတာကို ျပတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာရဲ႕ လားရာဟာ တရုတ္ဘက္ကို ဦးတည္ေနၿပီလားလို႔ ထင္ရပါတယ္။

ေနာက္ထပ္စိတ္၀င္စားဖို႔ေကာင္းၿပီး လူသိနည္းတဲ့ အခ်က္တစ္ခုက (၂၀၁၀) ႏိုဘယ္ဆုရွင္ တရုတ္အတိုက္အခံ လ်ဴဟာ ကဗ်ာဆရာနဲ႔ စာေပေ၀ဖန္ေရးသမားတစ္ဦး ျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ပါ။ ဆုေပးပြဲနဲ႔ အခ်ိန္ကိုက္ပဲ The New York Times မွာ လ်ဴရဲ႕ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ပါ၀င္လာပါတယ္။ Jeffery Yang ဆိုသူက လ်ဴရဲ႕ တရုတ္ဘာသာမူရင္းမွ အဂၤလိပ္ဘာသာကို ျပန္ဆိုၿပီး၊ ကၽြန္ေတာ္က အဂၤလိပ္မူမွတဆင့္ ျမန္မာဘာသာကို ျပန္ၾကည့္ပါတယ္။ အခ်ိန္ကိုက္ေပၚလာတဲ့ ကဗ်ာေကာင္းတစ္ပုဒ္လို႔ ထင္မိလို႔ပါ။ စိတ္၀င္စားရင္ ဖတ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

မရဏာႏုႆတိမွ

ေနေရာင္ေအာက္က သည္နားကို ကၽြန္ေတာ္ေတြးၾကည့္မိတယ္
အာဇာနည္တို႔ရဲ႕ တူ႐ွဴခ်ီတက္မႈနဲ႔အတူ
ရွည္ေမ်ာေမ်ာ အရိုးပိန္ေလးတစ္ခုကိုသာ သံုးလို႔
ယံုၾကည္ခ်က္အစစ္အမွန္ကို ဆိုင္းဘုတ္ေထာင္လို႔
သို႔တိုင္ေအာင္
ေကာင္းကင္ဘံု ဗလာနယ္ဟာ
စေတးမႈေတြကို ေရႊရည္စိမ္မွာမဟုတ္
အသုဘေကာင္ေတြကို စားသံုးၿပီး ၀ဖီးေနတဲ့၀ံပုေလြတစ္သိုက္
ေႏြေန႔လည္ထဲ ေပ်ာ္ပြဲက်င္း
ရႊင္ျမဴးမႈနဲ႔အတူ ကခုန္
ဟိုအေ၀းတစ္ေနရာမွာ
ကၽြန္ေတာ္ဟာ ကိုယ့္ဘ၀ကိုယ္ နယ္ႏွင္ဒဏ္ေပးထားခဲ့တယ္
ေနမင္းေတာင္မပါဘဲ
ေယ႐ႈဖြားျမင္ရာေခတ္သို႔ ေရွာင္တိမ္းလြတ္ေျမာက္ဖို႔
လမ္းတေလွ်ာက္မွာ မ်က္မျမင္တစ္ဦးတေလနဲ႔မွ
ကၽြန္ေတာ္ ရင္မဆိုင္ရပါေစနဲ႔
မီးခိုးေငြ႕ကေလးတစ္မွ်င္မွသည္ ျပာမႈံမြမြေလးတစ္ခင္းဆီ
အာဇာနည္တို႔ရဲ႕ ယမကာကို ကၽြန္ေတာ္အေၾကာထဲသြင္းတယ္
အာရံုေတြ ေခါင္းေထာင္ထလာခဲ့
၀ါ၀ါေရႊေရႊ ပန္းေပါင္းကုေဋထဲ ခၽြတ္နင္း၀င္ေရာက္ေတာ့မလို႔
ညဥ့္ယံထဲ အသည္းခုိက္ေအာင္နစ္၀င္၊ လူေတြစင္ေအာင္လွည္းထားတဲ့ လမ္း
ကၽြန္ေတာ္ဟာ အိမ္ကို စက္ဘီးစီးလာစဥ္၊ စီးကရက္မီးညွိဖို႔အရပ္
ကားတစ္စင္းလိုက္လာၿပီး ကၽြန္ေတာ့္စက္ဘီးကို တိုက္ခ်ပစ္လိုက္တယ္
လက္ရဲဇက္ရဲႀကီးတခ်ဳိ႕က ကၽြန္ေတာ့္ကိုဆြဲစိတယ္
လက္ထိပ္စြပ္ၿပီး မ်က္စိပိတ္ ပါးစပ္ပိတ္
ဘယ္မွန္းမသိနဲ႔ေနရာကို သြားေနတဲ့ ကားျပာထဲ ပစ္သြင္းျခင္းခံလိုက္ရတယ္
မ်က္စိတမွိတ္လွ်ပ္တျပက္၊ တုန္ရီေနတဲ့ တဒဂၤကို ျဖတ္သန္းသြားတယ္
အာရံုေလးတစ္ခု လင္းခနဲလက္
ရုပ္ျမင္သံၾကားသတင္းမွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ရွင္သန္ေနဆဲပဲလို႔
ကၽြန္ေတာ့္နာမည္က `ထိန္းသိမ္းခံ မဟူရာလက္´ တဲ့
လူေသရဲ႕ အမည္မဲ့ အရိုးျဖဴျဖဴေတြ ျဖစ္ေပမဲ့လို႔
ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းမွာ ရပ္တန္႔ရင္း
ကိုယ္တုိင္ထြင္မုသားကို ကၽြန္ေတာ္ မိုးထိေအာင္ေထာင္လိုက္တယ္
မရဏာႏုႆတိ ကၽြန္ေတာ္ ဘယ္လိုပြားမ်ားခဲ့သလဲဆိုတာ ေဟာင္ဖြာေဟာင္ဖြာ
ဒီ `လက္မည္း´ဟာ သူရဲေကာင္းသိကၡာ ဆုတံဆိပ္ျဖစ္လာတဲ့အထိ
ေသျခင္းတရားဆိုတာ ဘာမွန္းမသိတဲ့ ေမွာ္ေသတၱာ၊
ရွင္လ်က္ႀကီးတန္းလန္း ခံစားလို႔မရတဲ့အရာ၊
ဒါေတြကို သိေပမဲ့လည္းေပါ့
ၿပီးေတာ့ တစ္ခါေသဖူးရင္ပဲ
ပ်ဥ္ဖိုးနားလည္ခြင့္မွမရွိေတာ့တာ
သို႔တိုင္ေအာင္ ကၽြန္ေတာ့္မွာ
မရဏထဲမွာ ပ်ံ၀ဲကာ
နစ္ျမဳပ္ျခင္းအတြင္းသို႔ ပ်ံ၀ဲမႈတစ္ခု
သံတိုင္ျပတင္းတံခါးေနာက္က အသေခ်ၤညမ်ား
ၿပီးေတာ့ ၾကယ္ေရာင္ေအာက္ ဂူသခ်ဳႋင္းမ်ားက
လွစ္ျပေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ အိပ္မက္ဆိုးမ်ား
မုသားတစ္ခြန္းအျပင္
ကၽြန္ေတာ့္မွာ ဘာဆိုဘာမွ်...။


from “Experiencing Death”

I had imagined being there beneath sunlight
with the procession of martyrs
using just the one thin bone
to uphold a true conviction
And yet, the heavenly void
will not plate the sacrificed in gold
A pack of wolves well-fed full of corpses
celebrate in the warm noon air
aflood with joy
Faraway place
I’ve exiled my life to
this place without sun
to flee the era of Christ’s birth
I cannot face the blinding vision on the cross
From a wisp of smoke to a little heap of ash
I’ve drained the drink of the martyrs, sense spring’s
about to break into the brocade-brilliance of myriad flowers
Deep in the night, empty road
I’m biking home
I stop at a cigarette stand
A car follows me, crashes over my bicycle
some enormous brutes seize me
I’m handcuffed eyes covered mouth gagged
thrown into a prison van heading nowhere
A blink, a trembling instant passes
to a flash of awareness: I’m still alive
On Central Television News
my name’s changed to “arrested black hand”
though those nameless white bones of the dead
still stand in the forgetting
I lift up high up the self-invented lie
tell everyone how I’ve experienced death
so that “black hand” becomes a hero’s medal of honor
Even if I know
death’s a mysterious unknown
being alive, there’s no way to experience death
and once dead
cannot experience death again
yet I’m still
hovering within death
a hovering in drowning
Countless nights behind iron-barred windows
and the graves beneath starlight
have exposed my nightmares
Besides a lie
I own nothing

_Liu Xiaobo
© 2010 The New York Times

ေတဇာ (လေရာင္လမ္း)
Ref: The New York Times, Hindustan Times
Photo Credit: The New York Times