ျမင္း၊ ျမည္းႏွင့္ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒ စသည္

တစ္ေန႔သ၌ ကၽြႏ္ုပ္သည္ ပ်င္းပ်င္းရွိသည္ႏွင့္ ပံုျပင္ထဲတြင္ လမ္းေလွ်ာက္လာရာ လမ္းတြင္ ကၽြႏ္ုပ္ေရွ႕မွ သြားေနေသာ ျမင္းတစ္ေကာင္၊ ျမည္းတစ္ေကာင္ႏွင့္ လူတစ္ေယာက္ကို မီလာေလသည္။ အဲဒီေန႔က ေနက အေတာ္ပူတယ္။ လမ္းကလည္း ဖုန္ထူတယ္။ ျမည္းနဲ႔ ျမင္းရဲ႕ပိုင္ရွင္က တစ္ကိုယ္တည္း လမ္းေလွ်ာက္လာတယ္။ ျမည္းရဲ႕ကိုယ္ေပၚမွာေတာ့ အေတာ္မ်ားမ်ား ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးေတြ တင္ထားတယ္။ ျမင္းရဲ႕ကိုယ္ေပၚမွာေတာ့ ဘာမွ တင္မထားဘူး။ ၾကည့္ရတာ ျမည္းဟာ အင္မတန္ ေမာပန္းေနပံုရတယ္။ သူတို႔အနားေရာက္သြားေတာ့ ျမည္းက ျမင္းကို ေတာင္းပန္ေနတဲ့အသံ ၾကားရတယ္။

`မိတ္ေဆြ.. ေက်းဇူးျပဳၿပီး ကိုယ္ေပၚက ၀န္တစ္၀က္ေလာက္ ကူသယ္ေပးစမ္းပါ၊ က်ဳပ္ သိပ္ပင္ပန္းေနၿပီ၊ ဖ်ားလည္း ဖ်ားေနလို႔ပါ´ လို႔ ေျပာတယ္။ ျမင္းက ေခါင္းခါခါ လည္ခါခါနဲ႔-

`မကူညီႏိုင္ဘူး၊ မကူညီႏိုင္ဘူး။ ကိုယ့္၀န္ထုပ္ ကိုယ္သယ္´ လို႔ ခါးခါးသီးသီးေျပာတယ္။ ဒီေတာ့မွ ကၽြႏ္ုပ္ေရာက္ေနတဲ့ ပံုျပင္ဟာ အီစြတ္ရဲ႕ The Horse and the Loaded Ass (ျမင္းနဲ႔ ၀န္တင္ျမည္း) ဆိုတဲ့ ပံုျပင္မွန္း သိေတာ့တယ္။ ဒီပံုျပင္ကို ကၽြႏ္ုပ္ကဖတ္ဖူးေတာ့ ေရွ႕ဆက္ဘာျဖစ္မယ္ဆိုတာ သိေနတယ္။

ျဖစ္တာက ေနာက္ဆံုး ျမည္းဟာ ဒဏ္မခံႏိုင္ေတာ့လို႔ လဲက်ေသသြားေတာ့တယ္။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔သခင္က ျမည္းသယ္လာတဲ့ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးေတြအားလံုးကို ျမင္းကို သယ္ခိုင္းတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမည္းရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ကိုလည္း လမ္းမွာပစ္မထားရက္ဘူးဆိုၿပီး အသယ္ခိုင္းေတာ့ ျမင္းဟာ အင္မတန္ေလးလံတဲ့ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးေတြကို သယ္ခဲ့ရၿပီး  အင္မတန္ ဒုကၡေရာက္ရတယ္ ဆိုထားပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ျမည္းက ေတာင္းပန္ျပန္တယ္။
`မိတ္ေဆြ.. တ၀က္ မသယ္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္လည္း ေလးပံုတစ္ပံုေလာက္ ကူသယ္ေပးပါလား။ က်ဳပ္ ဆက္မသယ္ႏိုင္ေတာ့လို႔ပါ´ လို႔ ေျပာတယ္။ အဲဒါလည္း ျမင္းက လက္မခံဘူး။ ျငင္းျမဲ ျငင္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြႏ္ုပ္လည္း သူတို႔အနား ကပ္သြားၿပီး ေဖ်ာင္းဖ်ပါတယ္။
`ကူသယ္လိုက္ပါ ျမင္းရယ္.. မင္းတို႔ဟာ အခ်င္းခ်င္းေတြပဲ၊ တစ္ေကာင္နဲ႔တစ္ေကာင္ ကူညီေကာင္းပါတယ္´
ဒါေပမဲ့ ျမင္းက ေခါင္းမာတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေျပာေသးတယ္။

`ခင္ဗ်ား အိတ္ဇင္စတယ္ရွယ္လစ္ဇင္းဆိုတဲ့ ၀ါဒကို ၾကားဖူးလား။ သတၱ၀ါတိုင္းဟာ ကိုယ့္ျဖစ္တည္မႈကို ကိုယ္ တာ၀န္ယူရတယ္ဗ်။ သူက ျမည္းဘ၀၊ က်ဳပ္က ျမင္းဘ၀၊ ျဖစ္တည္မႈခ်င္းမတူရင္ အႏွစ္သာရ မတူဘူး။ က်ဳပ္က သာမန္ျမင္း မဟုတ္ဘူး´
`ဒါဆို ဘာျမင္းလဲ၊ သိေႏၶာျမင္းလား´ လို႔ ေမးေတာ့-

`ျပင္သစ္မွာေနတုန္းက ေဆာ္ဘြန္းတကၠသိုလ္ထဲမွာ သြားၿပီး ေန႔စဥ္ ျမက္စားေနက် ျမင္းဗ်။ အဲဒီမွာ ယန္းေပါဆတ္တို႔၊ ဆိုင္မြန္ဒီဗိုးဘြားတို႔လည္း ေတြ႕တယ္။ သူတို႔ေတြက ဒီ၀ါဒအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးေနတာေတြ ၾကားရေတာ့ က်ဳပ္လည္း နားရည္၀ေနၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ျမည္းေျပာေနတာေတြ လက္မခံႏိုင္ဘူး´ လို႔ ေျပာေသးတယ္။
ေရွ႕ဆက္သြားၿပီး မၾကာပါဘူး။ ျမည္းက ၀န္ပိၿပီး လဲက်ေသပါေလေရာ။ အဲဒီေတာ့ ပံုျပင္ထဲက အတိုင္းေပါ့။ သူတို႔သခင္က ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးေတြေရာ၊ ျမည္းအေသေကာင္ကိုေရာ ျမင္းကိုသယ္ခိုင္းေတာ့တာေပါ့။ ဒီျမင္းဟာ ၀န္ပိေသသြားတယ္လို႔ေတာ့ မၾကားဖူးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး သူယံုၾကည္တ့ဲ ျဖစ္တည္မႈပဓာန၀ါဒကိုေတာ့ ေသတပန္သက္တစ္ဆံုး စြန္႔လႊတ္လိုက္တယ္လို႔ ၾကားရတာပါပဲ။

~သစၥာနီ

***********************************

အထက္ပါ အေရးအသားမွာ ဆရာသစၥာနီ ေရးသားေသာ Parody တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအေရးအသားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အနည္းငယ္ ေဆြးေႏြးစရာ ရွိပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒႏွင့္ပတ္သက္၍ ကၽြန္ေတာ္ နားလည္ထားပံုႏွင့္ ကြဲလြဲသည္သာမက ဆန္႔က်င္ေနေသာေကာက္ခ်က္မ်ား ထိုအေရးအသားတြင္ ေတြ႕ရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

အီစြတ္ပံုျပင္မ်ားႏွင့္ ငါးရာ့ငါးဆယ္ ဇာတ္နိပါတ္မ်ားကို Parody လုပ္ထားသည့္ စာအုပ္တြင္ `ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒ´ ဟူေသာ စကားလံုးကို ေတြ႕ရသျဖင့္ အထူးစိတ္၀င္စားမိၿပီး ကၽြန္ေတာ္ ေစ့ေစ့စပ္စပ္ ဖတ္႐ႈၾကည့္မိပါသည္။ ဤတြင္ မ်က္လံုးျပဴးရသည့္ စာေၾကာင္းတစ္ေၾကာင္းကို ေတြ႕ရသည္။ `ခင္ဗ်ား အိတ္ဇင္စတယ္ရွယ္လစ္ဇင္းဆိုတဲ့ ၀ါဒကို ၾကားဖူးလား။ သတၱ၀ါတိုင္းဟာ ကိုယ့္ျဖစ္တည္မႈကို ကိုယ္ တာ၀န္ယူရတယ္ဗ်။ သူက ျမည္းဘ၀၊ က်ဳပ္က ျမင္းဘ၀၊ ျဖစ္တည္မႈခ်င္း မတူရင္ အႏွစ္သာရ မတူဘူး။´ ဟူေသာ အေရးအသား ျဖစ္ပါသည္။ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒအရ၊ သတၱ၀ါတိုင္းသည္ မိမိျဖစ္တည္မႈအတြက္ တာ၀န္ယူရသည္ဟူေသာ အေရးအသားမွာ လံုး၀ မမွန္ပါ။ စင္စစ္၊ `လူသည္ သူျပဳလုပ္သမွ် လုပ္ရပ္ (၀ါ) ေရြးခ်ယ္မႈတိုင္းအတြက္ တာ၀န္ရွိသည္၊ တာ၀န္ယူရသည္´ ဟူ၍သာ ျဖစ္ပါသည္။ အဂၤလိပ္မူတြင္ …and from the moment that he is thrown into this world he is responsible for everything he does.[*] ဟူ၍သာ ေတြ႕ရသည္။

ဆရာသစၥာနီ၏ အေရးအသားတြင္ `ကိုယ့္ျဖစ္တည္မႈကို ကိုယ္တာ၀န္ယူရတယ္´ ဟု တိုတိုတုတ္တုတ္ ေရးသားထားျခင္းေၾကာင့္ `သူတစ္ပါးအတြက္ တာ၀န္ယူစရာမလို´ ဟူေသာ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒ၏ မူရင္းအာေဘာ္ႏွင့္ လံုးလံုးဆန္႔က်င္ဘက္[**] ေကာက္ခ်က္တစ္ခုကို ေဘးေခ်ာ္၍ (သို႔မဟုတ္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ) ေရာက္ရွိသြား ရပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ထိုသို႔ျဖစ္ရပါသနည္း။ အေၾကာင္းရင္းသည္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းသည္။ ဆရာသစၥာနီက ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒ၏ Key Terms မ်ားျဖစ္ေသာ လုပ္ရပ္ (Action) ၊ ေရြးခ်ယ္မႈ (Choice) စသည့္ စာလံုးမ်ားကို ေဖ်ာက္ကာ ကိုယ္ဆြဲခ်င္သည့္ ေကာက္ခ်က္ကို အလြယ္တကူ ဆြဲယူႏိုင္ရန္ စကားလံုးယႏၱယား ဆင္ထားခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါေထာင္ေခ်ာက္မွ ထြက္လာသည့္ ေကာက္ခ်က္အမွားတြင္ အေျခခံကာ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒကို ထိုးႏွက္ခဲ့သည္။ ရလဒ္မွာ ၀မ္းနည္းဖြယ္ ေကာင္းပါသည္။

အျခားစိတ္၀င္စားဖြယ္အခ်က္တစ္ခုမွာ မူရင္းအီစြတ္ပံုျပင္တြင္ ျမင္းသည္ ျမည္းေသႀကီးကို ထမ္းရသည္ဟု မပါ။ ပိုင္ရွင္က ျမည္းသားေရကို ခြာၿပီး ျမင္းေပၚတင္ခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာသစၥာနီက ပရဟိတစိတ္မ၀င္စားေသာ ျမင္းကို ေလးေလးပင္ပင္ ထမ္းေစလိုေသာ ေစတနာ ရွိပံုရသည္။ Parody အေရးအသားမ်ဳိးတြင္ မူရင္းအေၾကာင္းအရာအား ျပင္ဆင္ခြင့္ရွိသည္ဆိုေသာ္ျငား ျပင္ဆင္ရျခင္း၏ `ေစတနာ´ ေကာင္း,ဆိုးကို ေလ့လာၾကည့္ရန္မူ ထိုက္တန္သည္ဟု ထင္ျမင္မိပါသည္။ [ဤကိစၥကိုလည္း New Criticism မွ Intentional Fallacy ႏွင့္ မေရာေထြးေစလိုပါ။ အေၾကာင္းမွာ ယခု ကၽြန္ေတာ္သည္ `စာေပေ၀ဖန္ေရး´ ျပဳလုပ္ေနျခင္းမဟုတ္ဘဲ၊ ၀ါဒေရးရာ အခ်က္အလက္ အမွားမ်ားအား ပံ့ပိုးႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ျခင္းသာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပါ။]`ျဖစ္တည္မႈခ်င္း မတူရင္ အႏွစ္သာရ မတူဘူး´ ဟူေသာ အေရးအသားမွာမူ ဆရာသစၥာနီ၏ `တီထြင္ေရးသားခ်က္´ ျဖစ္ပံုရသည္။ ကၽြန္ေတာ္လက္လွမ္းမီသေလာက္ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒတြင္ ထုိသို႔ေသာအေရးအသားမ်ဳိးကို မဖတ္႐ႈမိေသးပါ။ Existence / Essence စေသာ စကားလံုးမ်ားကို ကုလားဖန္ထိုးထားျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။

ပံုျပင္အရ `အေသးအမႊား´ ဟုဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒအျမင္အရမူ `ႀကီးေလးေသာ´ အျခားအမွားတစ္ခုမွာ `သတၱ၀ါတိုင္း´ ဟူေသာ အသံုးျဖစ္ပါသည္။ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒသည္ တီေကာင္မ်ား၊ ဒိုင္ႏိုေဆာမ်ားအေၾကာင္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားခဲ့သည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ မၾကားမိပါ။ စၾက၀ဠာအတြင္းမွ `လူသား´ ၏ အေနအထားကိုသာ ေက်ာ႐ိုးျပဳ ေတြးေခၚခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ `လူဟာ ကိုယ့္လုပ္ရပ္တိုင္းအတြက္ ကိုယ္ တာ၀န္ယူရတယ္´ ဟူေသာ စာသားအမွန္ကို ပံုျပင္ထဲရွိ `ျမင္း´အား ေျပာဆိုခိုင္းရန္ ဆရာသစၥာနီအတြက္ အဆင္မေျပ။ ထို႔ေၾကာင့္ သတၱ၀ါဟု သံုးလိုက္သည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကည့္ရသည္။ ပံုျပင္အရ အေသးအမႊားျပင္ဆင္ခ်က္ ျဖစ္မည္။ သို႔ေသာ္ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒ ႐ႈေထာင့္မွၾကည့္ေသာ္ အႀကီးအက်ယ္ လမ္းလြဲေစသည့္ ေရးသားခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။

ေနာက္ထပ္ျပံဳးခ်င္စရာ အခ်က္တစ္ခုကို ေတြ႕ရွိရပါေသးသည္။ ပံုျပင္ကို ေခါင္းစဥ္ေပးထားပံု ျဖစ္ပါသည္။ ဇာတ္လမ္းသြားအရ `ျမင္းတစ္ေကာင္ႏွင့္ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒ´ ဟုေပးရန္ ပိုမိုသင့္ေလ်ာ္မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း `ျမည္း´ ဟု သံုးထားပါသည္။ (ဆရာသစၥာနီ ျပန္ေရးထားေသာ) ပံုျပင္၏ အဓိကဇာတ္ေကာင္မွာ ျမင္းျဖစ္ၿပီး၊ ျမည္းသည္ ဒုတိယဇာတ္ေကာင္သာ ျဖစ္သည္။ ျမည္း (Ass) ဟူေသာ စကားလံုး၏ အနက္ခြဲ `႐ူးမိုက္သူ´ (a Stupid Person) ကို ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒႏွင့္ ရင္ေဘာင္တန္းထားလိုျခင္း ျဖစ္ပံုရသည္။ အဆိုးဂုဏ္ေပၚေစလိုျခင္း ျဖစ္ပံုရပါသည္။ ကိစၥမရွိပါ၊ ျပံဳး႐ံုသာ တတ္ႏိုင္ပါသည္။

ျခံဳငံုေကာက္ခ်က္ခ်ရလွ်င္ ဆရာသစၥာနီက အမွာစာတြင္ေရးခဲ့သလို `ထိုပံုျပင္မ်ားက ေျပာေသာ ေတြးစရာအေၾကာင္း (ဒႆနဟုဆိုရလွ်င္ ႀကီးက်ယ္ေပမည္) ကို စာဖတ္သူမ်ား ေျခရာခံ မိဖို႔မွ်သာ ျဖစ္ပါသည္´ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္တြင္ အေျခမခံဘဲ မိမိ၌ရွိၿပီးသား ေကာက္ခ်က္အမွားတစ္ခုကို ပံုျပင္ထဲ အရမ္းကာေရာ သြပ္သြင္းကာ၊ ၀ါဒ/အျမင္တစ္ရပ္ကို ထိုးႏွက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းထားျခင္းမွ် ျဖစ္ပါသည္။ ထိုထက္ မပိုပါ။

အကယ္၍ အီစြတ္ပံုျပင္အတြင္းမွ ျမင္းသည္ အမွန္တကယ္ ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒီသာ ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ပံုျပင္အဆံုးတြင္  ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒကို သူ စြန္႔လႊတ္လိမ့္မည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ မထင္ပါ။  အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ျမည္း၏ေတာင္းဆိုခ်က္အား ျငင္းပယ္(ရန္ သူေရြးခ်ယ္) ခဲ့မႈအတြက္ အက်ဳိးဆက္ကို  သူသာလွ်င္ တာ၀န္ယူရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အေသအခ်ာ သေဘာေပါက္ထားေၾကာင့္ ျဖစ္ပါမည္။ အကယ္၍ အဆိုပါျမင္း ၀န္ပိၿပီး ေသသြားခဲ့လွ်င္လည္း သတၱ၀ါႏွစ္ေကာင္ေသေစရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပး (တစ္နည္း ေရြးခ်ယ္/ျပဳလုပ္) ခဲ့ေသာ `ပိုင္ရွင္´ တြင္သာ ျမည္းသားေရ၊ ျမင္းသားေရႏွင့္ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးမ်ားအားလံုးကို ဆက္လက္သယ္ေဆာင္ရန္ တာ၀န္ရွိသည္မွာ ရွင္းပါသည္။ ထိုမွ်ရွင္းသည့္ `သေဘာ´ (Concept) တစ္ခုသည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ႐ႈပ္ေထြးသြားသနည္းကိုမူ ကၽြန္ေတာ္ စဥ္းစားၾကည့္၍ မရပါ။

ကၽြန္ေတာ္ အခုလို ေလွ်ာက္ေရးေနရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ `ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒသည္ သူတစ္ပါးကို မကူညီရ၊ ပရဟိတမလုပ္ရဟု မည္သည့္အခါကမွ် တားျမစ္ထားျခင္းမရွိခဲ့´၊ `လူသည္ ကိုယ့္လုပ္ရပ္တိုင္းအတြက္ မိမိဖာသာ တာ၀န္ယူရသည္´ ဟုသာ ဆိုခဲ့သည္ဟု တင္ျပလိုျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ အထင္လြဲခံရျခင္းမွာ သမီးရည္းစားေရးရာတြင္သာမက အယူအဆေရးရာအတြက္ပါ နာက်ည္းဖြယ္ကိစၥ ျဖစ္ပါသည္။ ျဖစ္သင့္သည္ဟု ကၽြန္ေတာ္မထင္ပါ။

ေတဇာ (လေရာင္လမ္း)

[*]     Existentialism is Humanism by Jean Paul Sartre
[**]    လံုးလံုးဆန္႔က်င္ဘက္ဟု ဆိုရျခင္းမွာ အေၾကာင္းရွိပါသည္။ Our responsibility is thus much greater than we had supposed, for it concerns mankind as a whole ဟု Existentialism is Humanism တြင္ ယန္းေပါဆတ္က ဆိုခဲ့သည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ တာ၀န္ယူမႈသည္ (တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း အတြက္သာမဟုတ္) လူသားမ်ဳိးႏြယ္ တစ္ရပ္လံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထင္ထားသည္ထက္ မ်ားစြာပို၍ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ပါသည္ဟု ဆို၏။ ထိုအေၾကာင္းကို ဥပမာမ်ားျဖင့္လည္း ရွင္းလင္းထားသည္။ ဆရာေမာင္သာမည ျမန္မာျပန္လည္း ရွိပါသည္။ စိတ္၀င္စားသူမ်ား ဖတ္႐ႈၾကည့္ၾကဖို႔ပါ။