ESTRAGON : Yes, let's go.
[They do not move]
Beckett; Waiting for Godot (1955)
တစ္ေန႔ေတာ့ ေပက်င္းကေန က်ဳဖူကို သြားဦးမွပဲလို႔ စိတ္ကူးရတယ္။ က်ဳဖူက ရွန္တုန္ျပည္နယ္ထဲမွာ၊ ကြန္ျဖဴးရွပ္(စ)လို႔ အဂၤလိပ္ေတြက ေခၚတဲ့ ဆရာႀကီးေကာင္း (ေကာင္းဇ)ရဲ႕ အရပ္။ သူ႔ေက်ာင္း၊ သူ႔အိမ္၊ သူလမ္းေလွ်ာက္ေလ့ရွိတဲ့ (သူ႔) သစ္ေတာ၊ သူ႔မိသားစုသခ်ဳႋင္း အကုန္ရွိတယ္။ ၿမိဳ႕အေနနဲ႔ကေတာ့ သိပ္အႀကီးႀကီး မဟုတ္ဘူး။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သာသာေလာက္ပဲ ရွိမယ္ထင္တယ္။ အရင္ကလည္း ေရာက္ခဲ့ဖူးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပန္သြားခ်င္ေနတယ္။ ျပန္သြားခ်င္ရတဲ့ အေၾကာင္းေတြထဲမွာ ေပက်င္းမွာ အခ်ိန္အားေနတာရယ္၊ သူတို႔ရဲ႕ ရထား စီးခ်င္တာရယ္ ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အျမန္႔အျမန္ရထား စီးရတာ ကၽြန္ေတာ္ သိပ္သေဘာက်တယ္။ ေလယာဥ္ထက္ေတာင္ ေကာင္းတယ္လို႔ ထင္တယ္။ အရင္ဆံုး `အျမန္႔အျမန္ရထား´ ဆိုတာကေလးကို ရွင္းဦးမယ္။
တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံမွာ ျပည္သူျပည္သားသံုးဖို႔ စီမံေပးထားတဲ့ ယာဥ္-ရထား (ေလယာဥ္ပ်ံေရာ) စနစ္ဟာ အေတာ့္ကို ေကာင္းတယ္။ ေပက်င္းကေန တ႐ုတ္တစ္ႏိုင္ငံလံုးနဲ႔ ဗီယက္နမ္တို႔၊ ရပ္ရွားတို႔ကို ရထားနဲ႔ သြားလို႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရထားေတြက အေႏွးရထား၊ အျမန္ရထားရယ္လို႔ ရွိတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ အျမန္ရထားထက္ျမန္တဲ့ ရထား ေပၚလာျပန္တယ္။ အျမန္ရထားထက္ျမန္တဲ့ ရထားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာစကားနဲ႔ ဘယ္လိုေခၚရမွန္း မသိဘူး။ တစ္ေန႔ေတာ့ ေပက်င္း ႏိုင္ငံျခားဘာသာစကားတကၠသိုလ္က ပါေမာကၡ ေဒၚယဥ္ယဥ္ႏြဲ႕နဲ႔အတူ အၿငိမ္းစားပါေမာကၡႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ဦးမိုး၊ ဦးဉာဏ္၊ ဦးထြန္းလင္း၊ ဦးသိန္းဟန္စတဲ့ ဆရာႀကီးေတြနဲ႔ ေန႔ခင္းစာစားေနၾကတုန္း အဲဒီရထားအေၾကာင္းေရာက္သြားေတာ့ ဆရာဦးထြန္းလင္းက ေမးတယ္။ အျမန္ရထားထက္ျမန္တဲ့ ရထားကို ျမန္မာလို ဘယ္လိုေခၚမလဲတဲ့။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီေလာက္ ဉာဏ္မသြားဘူး။ ရွမ္းဆရာႀကီး စိုင္းခမ္းလိတ္ရဲ႕ သီခ်င္းထဲက စကားလံုးသံုးၿပီး ကၽြန္ေတာ့္အေနအထားကို ေျပာရရင္ေတာ့ `ေမးရန္လြယ္ေပတဲ့၊ အေျဖခက္၊ သိသလို၊ မသိသလိုပါပဲ´ လို႔ပဲ ေျပာရလိမ့္မယ္။ သမာဓိျပံဳးကေလးနဲ႔ အရွက္ေျပ၊ မ်က္ႏွာေသကေလးထား ေနလိုက္ရေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ ဒကာမႀကီးက ေျပာတယ္။ ကၽြန္မကေတာ့ ဆရာတို႔လို ဘာသာစကားပညာရွင္ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မနားလည္တဲ့ ေန႔စဥ္သံုး ျမန္မာစကားအရ ေျပာရင္ေတာ့ `အျမန္႔အျမန္ရထား´ ပဲ တဲ့။ ဒီလိုနဲ႔ ဘာသာစကားပညာရွင္ႀကီး အားလံုးက အဲဒီရထားကို `အျမန္႔အျမန္ရထား´ လို႔ အတည္ျပဳလိုက္ၾကေတာ့တယ္။ အဲဒီ အျမန္႔အျမန္ရထားက တစ္နာရီကို ၄၇၀ ကီလိုေလာက္ သြားႏိုင္သတဲ့။ ခုေနေတာ့ လမ္းအေနအထားကိုလိုက္လို႔ တစ္နာရီ ၃၃၀-၃၇၀ ကီလိုမီတာေလာက္ ပံုမွန္သြားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒီရထားစီးရတာ အေတာ့္ကို သေဘာက်တယ္။ ေပက်င္းကေန က်ဳဖူၿမိဳ႕အေနာက္ဘက္ ဘူတာ႐ံုကို တစ္နာရီခြဲေလာက္ပဲ ၾကာတယ္။
ဒကာမႀကီးကေတာ့ မလိုက္ဘူးတဲ့။ ကၽြန္မ တစ္ေခါက္ေရာက္ၿပီးၿပီ။ ရွင္က ဘာလုပ္ရေအာင္သြားမွာလဲလို႔ ဆိုေတာ့၊ ငါ့မွာ ဆရာႀကီးေကာင္းနဲ႔ ကိစၥမျပတ္ခဲ့တာကေလးေတြ ရွိတယ္လို႔ပဲ ေျပာလိုက္ရတယ္။ အဲဒီတုန္း အနားမွာရွိတဲ့ (ေမြးစား)သမီး တ႐ုတ္မေလးက ဒီလိုဆိုရင္ သူတို႔လင္မယားက အေမ့ကို ေစ်း၀ယ္ဖို႔ေခၚသြားမယ္တဲ့။ ေစ်း၀ယ္ထြက္တယ္ဆိုတာက ဘယ္မိန္းမမွ် မျငင္းတဲ့ကိစၥ။ ပိုက္ဆံမရွိလို႔ မ၀ယ္ႏိုင္ကာမွေနေရာ။ ေစ်းသြားတယ္ဆိုတာကို ဘယ္မိန္းမကမွ် မႀကိဳက္ဘူးလို႔ မေျပာဘူး။ အဏုျမဴဗံုးေရာင္းတဲ့ ေစ်းကိုပဲသြားဦး၊ သူတို႔အတြက္ အသံုးတည့္တာေတာ့ ရွာေတြ႕တတ္ၾကတယ္။ ေစ်းသြားတယ္ဆိုတာက မိန္းမေတြအတြက္ေတာ့ စိတ္ေက်နပ္မႈတစ္မ်ဳိးကို ေပးႏိုင္တဲ့၊ ထြက္ေပါက္တစ္ခုပဲ ထင္တယ္။ ဒီေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ့္ဘာသာ က်ဳဖူသြားဖို႔ ျဖစ္လာတယ္။ ဟိုတယ္က လုပ္ငန္းတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေပးတဲ့ ႐ံုးခန္း (အဂၤလိပ္လိုအသံထြက္နဲ႔ ေရးရရင္ေတာ့ ဘစ္စနက္(စ)စင္တာပဲ။ ဘစ္စနက္(စ)စင္တာကို အျမင္ကပ္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ပါးစပ္အရသာေတြ႕ေနတဲ့ ျမန္မာတခ်ဳိ႕ကိုေတာ့ (ကို)ေဇယ်ာလင္းရဲ႕ ကီလီမန္ဂ်ာ႐ိုးထဲက အသံုးအႏႈန္းကိုသံုးၿပီး `ဘိစနက္(စ)စင္တာဟာ အဲဒါကိုလို႔ ေခၚတာလည္းျဖစ္တယ္´ ပဲ ေျပာလိုက္ခ်င္တယ္။) ကိုသြားၿပီး လက္မွတ္၀ယ္ခိုင္းရတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ မီးရထားလက္မွတ္ကို ဘူတာ႐ံုမွာမွ မဟုတ္ဘူး၊ တရား၀င္ဖြင့္ထားတဲ့ ဆိုင္ကေလးေတြ၊ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ (ေနရာတကာမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး) ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္လို ေသခ်ာမေျပာတတ္လို႔ မလည္မ၀ယ္နဲ႔ဆိုရင္ ဒုကၡေရာက္ႏိုင္တယ္။ ဟိုတယ္က လုပ္ငန္းတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေပးတဲ့ ႐ံုးကို ၀ယ္ခိုင္းတာကေတာ့ အေသခ်ာဆံုးပဲ။ အဲဒီက အမႈထမ္းေတြက အဂၤလိပ္လိုေျပာႏိုင္တာ မ်ားတယ္။
က်ဳဖူကို ေရာက္ဖူးေရာက္စရွိထားလို႔ သိပ္ပူစရာမရွိေပတဲ့၊ အျမန္႔အျမန္ရထားဆိုက္တဲ့ က်ဳဖူၿမိဳ႕အေနာက္ဘက္ ဘူတာ႐ံုကေန၊ ဆရာႀကီးေကာင္းရဲ႕ ေက်ာင္းဘက္ကို ဘယ္လိုသြားရမွန္း မသိဘူး။ အဲဒီမွာ တကၠစီ မစီးဖူးဘူး။ ဒီေတာ့ ေပက်င္းကမိတ္ေဆြကို ငါ့ကို တစ္ခုခုစီစဥ္ေပးၾကစမ္းပါလို႔ အကူအညီ ေတာင္းရေတာ့တယ္။ သူတို႔က ဒီကေန ကားနဲ႔ ငါတို႔လိုက္ပို႔ခိုင္းမယ္လို႔ အတင္းေျပာေနလို႔ သူတို႔ရဲ႕ အျမန္႔အျမန္ရထားႀကီး ေကာင္းေၾကာင္းေျပာၿပီး ဆင္ေျခေပးရျပန္တယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဟိုေရာက္ရင္ လာႀကိဳလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ အေျဖရတယ္။ သူတို႔ေျပာတဲ့အတိုင္းပဲ။ ဟိုေရာက္ေတာ့ လာႀကိဳတယ္။ လာႀကိဳတဲ့သူငယ္က အဂၤလိပ္စကားကို အျပန္အလွန္ဆက္ဆံႏိုင္တဲ့ အေနအထားအထိ ေျပာႏိုင္ဆိုႏိုင္တယ္။ ဆရာႀကီးေကာင္းရဲ႕ ေက်ာင္း၀နားေရာက္ေတာ့ ငါ့ကို ႏွစ္နာရီၾကာရင္ လာႀကိဳလို႔ေျပာၿပီး က်န္ေနရစ္ခဲ့တယ္။ ဆရာႀကီးေကာင္းရဲ႕ ေက်ာင္း၀င္းႀကီးထဲမွာ ေလွ်ာက္လိုက္၊ ဓာတ္ပံု႐ိုက္လိုက္၊ ထိုင္လိုက္၊ ေတြးၾကည့္လိုက္နဲ႔ ႏွစ္နာရီနီးပါးျဖစ္သြားေတာ့ ေက်ေက်နပ္နပ္နဲ႔ ေက်ာင္း၀င္းႀကီးအျပင္ ျပန္ထြက္ခဲ့တယ္။ အျပင္ေရာက္ေတာ့ လာႀကိဳတဲ့ကားနဲ႔ သူငယ္ကို မေတြ႕ရဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ သစ္ပင္ရိပ္ေအာက္မွာထိုင္ရင္း ကင္မရာေတြကို အိတ္ထဲမွာ အစီအစဥ္တက် ျပန္ထည့္ေနတုန္း၊ ငါေတာ့ ဒုကၡပဲ၊ လာႀကိဳတဲ့ သူငယ္ဆီက တယ္လီဖုန္းနံပါတ္ကေလးဘာေလး မယူထားလိုက္မိဘူး ဆိုတဲ့အေတြးက ၀င္လာတယ္။ ေအးေနေပတဲ့ ေခၽြးေတြထြက္လာတယ္။
အဲဒီတုန္း ပုလိပ္သားကေလးႏွစ္ေယာက္နဲ႔ အရပ္၀တ္နဲ႔လူတစ္ေယာက္ အနားဆီေရာက္လာၿပီး တ႐ုတ္လိုေမးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ငါတ႐ုတ္လိုမတတ္ဘူးလို႔ တတ္သမွ်မွတ္သမွ်ကေလးနဲ႔ ျပန္ေျဖလိုက္ေတာ့ ခင္ဗ်ားအိုေကရဲ႕လားလို႔ တစ္ေယာက္က အဂၤလိပ္လိုေမးတယ္။ (အခု တ႐ုတ္ျပည္မွာ ခရီးသည္ခရီးသြားေတြကို အေတာ္ေစာင့္ေရွာက္တယ္) မ,အိုေကဘူးလို႔ ေျဖလိုက္ေတာ့ ဘာျဖစ္သလဲဆိုတဲ့သေဘာနဲ႔ လက္ဟန္ျပန္ျပၿပီး ေမးတယ္။ ငါေစာင့္ေနတာလို႔ ကၽြန္ေတာ္က ေျဖလိုက္ရင္း၊ ေနာက္ေတာက္ေတာက္နဲ႔ ေဂါ့ဒိုးကိုေစာင့္ေနတာလို႔ အဂၤလိပ္လိုပဲ ေျပာလိုက္မိတယ္။ ဘာလို႔ ေျပာလုိက္မိမွန္းေတာ့လည္း မသိဘူး။ ေျပာလိုက္ေပတဲ့ သူ႔ဆီက တုံ႔ျပန္မႈကို မေမွ်ာ္လင့္ထားမိဘူး။ အရပ္၀တ္နဲ႔လူငယ္က ရယ္လိုက္ၿပီး၊ ဘက္ကက္၊ ဘက္ကက္လို႔ေျပာရင္း ကၽြန္ေတာ့္ကို လက္ညွိဳးထိုးရင္း ရယ္ျပန္တယ္။ သူ႔အမူအယာက ခင္ဗ်ား ဘက္ကက္ေရးတာကို ေျပာတာပဲမဟုတ္လားဆိုတဲ့ သေဘာပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ အေတာ္တုန္လႈပ္သြားမိေတာ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ (အလုပ္သေဘာအရ) စကားတစ္ခြန္းကို ဘယ္လိုတုံ႔ျပန္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အလားအလာမ်ဳိးကို တြက္ဆၾကည့္တတ္တဲ့ အေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပတဲ့ က်ဳဖူလိုေရွးၿမိဳ႕ကေလး၊ ဆရာႀကီးေကာင္းရဲ႕ အရပ္မွာ၊ ေဂါ့ဒိုးကိုသိတဲ့လူနဲ႔ တိုးမယ္ရယ္လို႔ မေမွ်ာ္လင့္မိဘူး။ အေတာ့္ကိုအံ့ၾသသြားမိလို႔ ထိုင္ရာကထၿပီး သူ႔ကို လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ရင္း မင္း၊ ေဂါ့ဒိုးကို ဖတ္ဖူးသလားလို႔ ေမးၾကည့္ေတာ့ သူက ဖတ္ဖူးသတဲ့။ သူနဲ႔ အဂၤလိပ္လိုတစ္လံုး၊ တ႐ုတ္လုိတစ္လံုး ညွပ္ေျပာရင္း သူက ၀ိတ္တင္း၊ ၀ိတ္တင္း၊ ႏိုး၊ ကမ္းမင္း (ေစာင့္ေနတယ္၊ ေစာင့္ေနတယ္၊ ေပၚမလာဘူး) လို႔ အဂၤလိပ္လို ေျပာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ သိပ္သေဘာက်သြားတယ္။ မွန္ရာေျပာရရင္ တ႐ုတ္ျပည္မွာ တစ္ခါကမွ် ဘယ္သူ႔ကိုမွ် ဘယ္သူနဲ႔မွ် ဘက္ကက္အေၾကာင္း ေျပာမၾကည့္မိခဲ့ဖူးဘူး။
ေနာက္ေတာ့ သူကပဲ ခင္ဗ်ား ကားေစာင့္ေနသလားလို႔ ေမးတာနဲ႔ ဟုတ္တယ္လို႔ေျဖလိုက္ေတာ့ ကားနံပါတ္ေပးလို႔ ေျပာတယ္။ ဒီေတာ့မွ ေဂါ့ဒိုးကို ေစာင့္သလို ျဖစ္ရျပန္တယ္။ ကားနံပါတ္ကို ကၽြန္ေတာ္ မသိဘူး။ မသိဘူးလို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့ သူငယ္ကေလးက (ကၽြန္ေတာ္ေတြးသလိုမ်ဳိး ေတြးမိလိုက္ပံုရတယ္) ခင္ဗ်ားက ေဂါ့ဒိုးကို ေစာင့္ေနတာပဲ (ဘယ္သူမွန္းမသိ၊ ဘယ္ကလာမယ္မွန္းမသိ၊ ဘယ္ေတာ့လာမယ္မွန္းမသိ၊ ဆိုတဲ့သေဘာပဲ။) လို႔ေျပာရင္း ရယ္တယ္။ ခ်က္ျခင္းလိုပဲ ကားရဲ႕ အမ်ဳိးအစားနံပါတ္နဲ႔ အေရာင္ကို သတိရလိုက္မိတာနဲ႔ အနက္ေရာင္၊ အမ္အယ္လ္ ၃၅၀ လို႔ ေျပာလိုက္ရတယ္။ ဒီေတာ့ သူတို႔ခ်င္း ကြိကြနဲ႔ ေျပာေနၾကရင္း၊ ပုလိပ္သားကေလးတစ္ေယာက္က သူ႔ခရီးေဆာင္ဖုန္းနဲ႔ တစ္ေယာက္ေယာက္ဆီကို ဆက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္သိတဲ့ တစ္လံုးႏွစ္လံုးကေတာ့ ေဘးဖက္ကတံခါးႀကီးရယ္၊ သစ္ပင္ေအာက္ဆိုသလားပဲရယ္၊ အနက္ေရာင္ရယ္၊ ဒါပဲ။ ၿပီးေတာ့မွ ပုလိပ္သားကေလးက လက္မေထာင္ျပၿပီး၊ အိုေကတဲ့။ သိပ္မၾကာဘူး၊ ကားေရာက္လာတယ္။ (ေနာက္မွသိရတာက ကားေမာင္းတဲ့သူငယ္က ေဘးေပါက္မွာ သြားေစာင့္ေနတာတဲ့) ကၽြန္ေတာ္လည္း သူတို႔ကို တစ္ေယာက္ခ်င္းႏႈတ္ဆက္ၿပီး ကားေမာင္းတဲ့သူငယ္ကိုညႊန္ရင္း ေဂါ့ဒိုးေရာက္ၿပီလို႔ ေျပာေတာ့၊ သူတို႔အားလံုး ရယ္ၾကတယ္။ ကားေမာင္းတဲ့သူငယ္ကေတာ့ ဘာမွ်သိပံု မရဘူး။ သိပံုမရဘူးဆိုတာ မဟုတ္ေသးဘူး။ သိကို မသိဘူး။ က်ဳဖူအေနာက္ဘက္ ဘူတာ႐ံုကို ျပန္အလာ ကားေပၚမွာ၊ မင္း ဘက္ကက္ကိုသိသလားလို႔ ေမးေတာ့၊ သူက ျပန္ေမးတယ္။ စီအိုင္ေအက ပိန္ပိန္အေကာင္ကို ေျပာတာလားတဲ့။
က်ဳဖူအေနာက္ဘက္ဘူတာ႐ံုေရာက္ေတာ့ မက္ေဒၚနယ္မွာ ရထားအလာေစာင့္ေနရင္း ေကာ္ဖီေသာက္ေနတုန္း ေပက်င္းက ဒကာမႀကီးဆီ ဖုန္းဆက္လိုက္မိတယ္။ ေဂါ့ဒိုးအေၾကာင္း ေျပာခ်င္လို႔။ က်ဳဖူမွာ ေဂါ့ဒိုးကိုသိတဲ့လူ၊ ဘက္ကက္ကိုသိတဲ့လူ ရွိတယ္လို႔ ေျပာေတာ့၊ သူက ျပန္ေမးတယ္။ ရွင္က ဘာျဖစ္လို႔ က်ဳဖူကလူတစ္ေယာက္ဟာ ဘက္ကက္ကို မသိႏိုင္ဘူးထင္တာလဲတဲ့။ သိမယ့္လူရွိမယ္ရယ္လို႔ တစ္ခါမွ် မထင္မိဘူးလို႔ ျပန္ေျဖေတာ့၊ ဘာလို႔တုန္းလို႔ ထပ္ေမးတယ္။ မေျပာတတ္ဘူးလို႔ပဲ ေျဖလိုက္မိတယ္။ ဒီေတာ့မွ ဒကာမႀကီးက သယ္စရာအခ်က္ရသြားတယ္။ ရွင္တို႔ ေအဒရီယံတို႔မွာ လူကို ခြဲျခားျမင္တတ္တဲ့အျမင္ ရွိေနေသးသတဲ့။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ငါမွားသြားပါသကြာလို႔ သံုးႀကိမ္ေလာက္ ၀န္ခံလိုက္ရတယ္။ (ကၽြန္ေတာ့္ဆရာ ပါေမာကၡအိုႀကီးတစ္ေယာက္က မွာထားဖူးတယ္။ မိန္းမနဲ႔ မျငင္းနဲ႔။ ငါမွားသြားပါတယ္ကြာဆိုတာ ျမန္ျမန္ေျပာ။ ဆင္ျခင္တံုတရား ေဘးဖယ္ထားတဲ့) ဒကာမႀကီးက ေအဒရီယံကိုပါဆြဲထည့္တာ အေၾကာင္းရွိတယ္။ ေအဒရီယံက ေလခၽြန္ေလ့ရွိတယ္။ တစ္ေန႔ေတာ့ ရွန္ဟိုင္းက ဖူရွင္ပန္းျခံထဲမွာ ထိုင္ေနၾကတုန္း သူက ေလခၽြန္ေနက်သီခ်င္းရဲ႕ အဆံုးပိုဒ္ကေလးကို ေလခၽြန္ေတယ္။ သူေလခၽြန္ၿပီးသြားေတာ့ ေနာက္ဘက္နားက ခုန္တန္းလ်ားမွာ ထိုင္ေနတဲ့ အဘိုးႀကီးႏွစ္ေယာက္က လက္ခုပ္တီးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း လွည့္ၾကည့္ၿပီး ျပံဳးျပရင္း၊ ေရွးေရွးလုပ္လိုက္ၾကေတာ့ အဘိုးႀကီးတစ္ေယာက္က မင္းေလခၽြန္တာ ဟယ္မားစတိုင္းရဲ႕ When I grow too old to dream မဟုတ္လားလို႔ ေမးတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို ေအဒရီယံက ေျပာမဆံုးဘူး။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ဟယ္မားစတိုင္းရဲ႕သီခ်င္းကိုသိတဲ့ လူရွိတယ္ဆိုတာ၊ အံ့အားသင့္မဆံုးဘူး။ အဲဒါကို ကၽြန္ေတာ့္ဒကာမႀကီးက မႀကိဳက္လွဘူး။ တ႐ုတ္ေတြက ကုလားေတြက အာဖရိကင္ေတြက ရွင္တို႔သိတာ မသိၾကရေတာ့ဘူးလားလို႔ ေမးခြန္းထုတ္ေလ့ရွိတယ္။ ခနဲ႔တယ္။
ရထားေပၚမွာ ေဂါ့ဒိုးအေၾကာင္း၊ ဘက္ကက္အေၾကာင္းပဲ စဥ္းစားလာမိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္မွာေရာ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ် သိၾကသလဲဆိုတာ ေတြးၾကည့္မိတယ္။ သိေတာ့ သိၾကမယ္ထင္တယ္။ တစ္ခါက (ကို)ျမတ္သစ္ဘာသာျပန္တဲ့ ဂိုးေဒါ့ကိုေစာင့္ေမွ်ာ္ျခင္းစာအုပ္ကို ရာျပည့္ႀကီးက ဒါနျပဳလို႔ ရဖူးတယ္။ ေဂါ့ဒိုးကို ဂိုေဒါ့လို႔ ျမန္မာျပည္မွာ ဘာလို႔ေခၚမွန္းေတာ့ မသိဘူး။ (ကၽြန္ေတာ္ေရးတာတစ္ခုလည္း အျပင္ခံရဖူးတယ္။ ဒီအခ်က္က သိပ္အေရးမႀကီးလွဘူး။ အဲဒီလိုေခၚတာ အေတာ္မ်ားမ်ား ၾကားခဲ့ရဖူးတယ္) အဲဒါကလြဲလို႔ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ သိပ္သေဘာက်မိတယ္။ သိပ္ၿပီး သေဘာက်ရတဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခုက (ကို)ျမတ္သစ္က ရွင္းလင္းခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးထည့္ထားေပးတယ္။ အဲဒါဟာ အဓိကလိုအပ္ခ်က္ပဲ။ စာကိုးေတြကလည္း ကိုးစားထိုက္တဲ့စာအုပ္ေတြျဖစ္လို႔ အားရစရာ ေကာင္းလွတယ္။ ဘက္ကက္ရဲ႕အေရးအသားေတြဟာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ဘာသာစကားမတူညီမႈေဘာင္အတြင္းမွာ သိနားလည္စရာ သညာေတြ လြဲႏိုင္တယ္၊ လြဲတတ္တယ္၊ လြဲေလ့ရွိတယ္။ မူရင္းက ျပင္သစ္လိုေရးတာ၊ အဂၤလိပ္လို ျပင္သစ္လို ဖတ္တတ္ၾကတိုင္း ဘက္ကက္ကိုနားလည္ဖို႔ မလြယ္ဘူး။ (ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကၽြန္မတို႔က ျပင္သစ္စာတတ္လို႔ ကမူးကို ကၽြန္မတို႔က`သာ´ ဘာသာျပန္သင့္တယ္ဆိုတဲ့၊ ေသာင္မတိုက္ကမ္းမဆိုက္ အယူအဆမ်ဳိးကေတာ့ အံ့စရာ) နားလည္ဖို႔ဆိုရာမွာ နက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္းကိစၥကို ခဏေဘးဖယ္ထားဦး။ သာမန္ဘာသာစကားအေျခခံသိမႈ အထဲမွာပဲ၊ နားလည္ေအာင္ အေတာ္ႀကိဳးစားၾကရတယ္။ (ကို)ျမတ္သစ္ကေတာ့ အေတာ့္ကိုအခ်ိန္ေပးၿပီး ဘာသာျပန္ေပးတာ။ ေလးႏွစ္ၾကာတယ္လို႔ ဆိုထားတယ္။ (ကၽြန္ေတာ္ဘာသာျပန္ရရင္ ဒီဘ၀နဲ႔ ၿပီးမယ္မထင္ဘူး) စာေကာင္းေပေကာင္းတစ္ခုကို အခ်ိန္ေပးၿပီး တည္ေဆာက္ရမွာပဲ။ (ျမန္မာတစ္မ်ဳိးသားလံုးရဲ႕ ျမန္မာရသပညာအေၾကာင္း စာအုပ္ကေတာ့ တစ္ႏွစ္နဲ႔ေရးလို႔ၿပီးသတဲ့။ ေကာင္းေရာ)
ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ဉာဏ္မီသေလာက္ကေလး အေျခခံၿပီး ဘက္ကက္ေရးတာေတြနဲ႔ သူ႔အေတြးအေခၚေတြကို သေဘာက်တာပါ။ ကၽြန္ေတာ္က အေၾကာင္းအက်ဳိးဆက္ႏြယ္မႈကို တရားေသလက္ခံတဲ့ အျမင္မရွိဘူး။ ဒါဆိုရင္ ဒီလိုျဖစ္ရမယ္ဆိုတာမ်ဳိးကို မႀကိဳက္လွဘူး။ ဒီေတာ့ ဘက္ကက္ရဲ႕ အေရးအသားေတြထဲက ဆက္ႏြယ္မရွိျခင္းသေဘာေတြကို ႀကိဳက္တယ္။ ေဂါ့ဒိုးထဲမွာ ဆက္စပ္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းကို သိမွတ္ခံစားနားလည္ႏိုင္တဲ့ အပိုင္း (အဂၤလိပ္လိုေတာ့ လြယ္လြယ္ေျပာရရင္ Sense of continuity ပဲ) မပါသေလာက္ပဲ။ ဘ၀မွာျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြဟာ အေလ့အက်င့္ (အေလ့အထ) ဆိုတာေတြပဲ ဆိုတဲ့၊ ဘက္ကက္ရဲ႕ အျမင္မ်ဳိးကို သေဘာတူတယ္။ သူ႔စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ Habit is a compromise effected between the individual and his environment ဆိုတာမ်ဳိး။ Breathing is a habit. Life is a habit ဆိုတာမ်ဳိးေတြကို လက္ခံတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘက္ကက္ရဲ႕ ေဂါ့ဒိုးကိုေစာင့္ေမွ်ာ္ျခင္း Waiting for Godot လိုပဲ Endgame ဆိုတဲ့ ျပဇာတ္ကိုလည္း ႀကိဳက္တယ္။ ေဂါ့ဒိုးမွာက လာမယ္ဆိုတာကိုေျပာထားၿပီး ေပၚမလာဘူး။ Endgame မွာက သြားမယ္ဆိုတာ ေျပာထားၿပီး မသြားဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ဘက္ကက္ရဲ႕ အေရးအသားထဲက ဇာတ္လမ္းေတြဟာ အတိတ္က ေဂါ့ဒိုးထဲမွာ ဇာတ္ေကာင္ေတြဟာ အတိတ္ေပ်ာက္ေနခဲ့ၾကတာ။ ဒီေတာ့ အတိတ္ရဲ႕ ရွိေနျခင္းကို အတင္း(ရွာၾကံၿပီး) ေဖာ္ေျပာေနၾကရတယ္။ Endgame ထဲမွာ ဇာတ္ေကာင္တစ္ေကာင္ျဖစ္တဲ့ ဟယ္(မ)က ေမးတယ္။ `မနက္ျဖန္ဆိုတာ ဘာအဓိပၸာယ္လဲ´ တဲ့။ ဒီေတာ့ ေနာက္ဇာတ္ေကာင္တစ္ေကာင္ျဖစ္တဲ့ ကေလာ့(ဗ)က ေဒါသထြက္ထြက္နဲ႔ ေျဖတယ္။ `အဓိပၸာယ္ကေတာ့ အဲဒီ ေသာက္သံုးမက်တဲ့ေန႔၊ ၾကာေတာ့ ၾကာခဲ့ၿပီ။ အခုလို ေသာက္သံုးမက်တဲ့ေန႔ မတိုင္ခင္က´ တဲ့။
ဘက္ကက္ရဲ႕ ျပဇာတ္ေတြဟာ တစ္နည္းအားျဖင့္ အေရးအသားမွာပဲ တည္ေနႏိုင္တဲ့ ျပဇာတ္မ်ဳိး။ ဆိုလိုတာက စင္တင္ကျပ အသံုးေတာ္ခံခ်င္ခံ၊ မခံခ်င္ေန။ စာလံုးစကားလံုးသက္သက္အေနနဲ႔ ဖတ္ၿပီး အရသာခံႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ တည္ေနႏိုင္တယ္။ ေျပာရရင္ေတာ့ ကျပအသံုးေတာ္ခံရာစင္ဟာ ဖန္တီးေရးသားထားတဲ့ အေရးအသားပဲ။ ဘက္ကက္က ပံုရိပ္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ ပံုရိပ္ျပရာမွာ ပံုေသစံကိုက္(ခိုင္ခိုင္မာမာ) ပံုရိပ္ကို ေဖာ္ေလ့မရွိဘူး။ ဥပမာ ေဂါ့ဒိုးထဲက သစ္ပင္ကိုပဲၾကည့္။ အဖြင့္မွာကတည္းက သစ္ပင္ရဲ႕ ရွိေနျခင္းကို ေရးသားျပထားခဲ့တယ္။ ဒါေပတဲ့ (ပံုေဆာင္ျပတဲ့) သေကၤတတစ္ခု ျဖစ္မလာေစခဲ့ဘူး။ ဒါေပတဲ့လည္း သူ႔ဇာတ္ေကာင္ေတြဟာ သစ္ပင္အေၾကာင္း၊ သစ္ရြက္ေတြအေၾကာင္း ထည့္ေျပာေလ့ရွိတယ္။ တစ္ခုရွိတာက သစ္ပင္ေတြဟာ၊ ေနာက္ထပ္သီးျခားအနက္ (ျမွဳပ္ႏွံထားတဲ့အနက္ Allegorical meaning ကိုဆိုလိုတာ) ရွိမေနဘူး။ ဒါေပတဲ့ အေရးအသားရဲ႕အတြင္းမွာ ဆက္စပ္လႈပ္ရွားမႈေတြ ရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဂါ့ဒိုးရဲ႕ ဒုတိယအပိုင္းမွာ သစ္ပင္အေၾကာင္း အေတာ္ကေလး ေျပာလာၾကတယ္။ ဒီေတာ့လည္း သစ္ပင္ဟာ သစ္ပင္ျဖစ္ေနေပမယ့္ သစ္ပင္ဟာ သစ္ပင္ပဲရယ္လို႔ တစ္ခုတည္းကိုပဲ ကိုယ္စားျပဳျခင္းတာလား ဆိုတာ။ ေတြးစရာ ျဖစ္လာတယ္။ ဒီအၾကားထဲ ဗလယ္ဒီေျမနဲ႔ အက္စၾတာေဂါန္တို႔ ႏွစ္ေယာက္သားခမ်ာ၊ သစ္ပင္ဟာ သစ္ပင္ပဲလား။ ျခံဳပုတ္လား၊ သစ္ပင္အပုကေလးပဲလား ဆိုတာေတာင္ မေသခ်ာေတာ့ဘူး။ ဆိုလိုတာက သစ္ပင္ရဲ႕ ရွိေနျခင္းကို အစဦးကတည္းက ေဖာ္ျပထားတာ မွန္ေပတဲ့၊ ဖတ္ေနသူရဲ႕ သိမႈလႈပ္ရွားေနျခင္းအတြင္းမွာ သစ္ပင္ဟာ မေရရာေတာ့ဘူး။ စင္တင္ျပကာမွ ပံုေပၚတာ မဟုတ္ဘူး။ စာလံုး/စကားလံုးေတြနဲ႔ပဲ ပံုေဖာ္လို႔ရလာတယ္။ ဒီေတာ့ ဘက္ကက္ရဲ႕ျပဇာတ္ေတြဟာ စင္တင္ခ်င္တင္၊ မတင္ခ်င္ေန၊ အေရးအသားသက္သက္ကိုက ဖတ္တဲ့သူအဖို႔ေတာ့ ဘာသာစကားနဲ႔ အသံုးေတာ္ခံရာ စင္ပဲ။
ေရးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေဂါ့ဒိုးအေၾကာင္းက ေရးစရာေတြ မ်ားတယ္။ အခု ကၽြန္ေတာ္ေရးခ်င္တာက မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေဂါ့ဒိုးဟာ ကၽြန္ေတာ့္ဘ၀ထဲ ျပန္ေရာက္လာတဲ့ အေၾကာင္းပဲ။ မေမွ်ာ္လင့္ထားတ့ဲ ေနရာမွာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေပၚလာတာ။ ေပက်င္းကို ျပန္ေရာက္ေတာ့ ဒကာမႀကီးက ေျပာတယ္။ ညေနက်ရင္ ကၽြန္မကို ကၽြန္မမိတ္ေဆြေတြက ထမင္းေကၽြးမလို႔။ သမီးနဲ႔ သြားမယ္။ ရွင့္ကိုေတာ့ သူ႔ေယာက္်ားက လာေခၚလိမ့္မယ္။ ေကာင္ကေလးက သူ႔မိတ္ေဆြတခ်ဳိ႕နဲ႔ ရွင့္ကို ေတြ႕ေပးခ်င္လို႔တဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔ သူက သူ႔မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ေတြ႕ေပးခ်င္ရတာလဲလို႔ ေမးလိုက္မိတယ္။ ဒကာမႀကီးက ေျပာတယ္။ ရွင္တယ္လီဖုန္းဆက္တုန္းက ကၽြန္မ သူတို႔နဲ႔ ေန႔ခင္းစာ စားေနၾကတာ။ ကၽြန္မလည္း ရွင္ေျပာတာကို ေျပာလိုက္ေတာ့ ေကာင္ကေလးက အေတာ္အံ့ၾသသင့္သြားတယ္။ အံ့ၾသသင့္သြားတာက ရွင္က ဘက္ကက္တို႔ ေဂါ့ဒိုးတို႔အေၾကာင္း သိတယ္ဆိုလို႔ပဲ။ ရွင္က သူတို႔အေပၚထင္သလို၊ သူကလည္း ရွင့္ကို အဲဒီလိုပဲ ထင္တာတဲ့။ ဒီေတာ့လည္း ဘာမွ် မေျပာသာဘူး။ ခုကာမွ အက္စၾထာေဂါန္တို႔ လူသိုက္အၾကားေရာက္သြားရတဲ့ ေကာင္ကေလးတစ္ေယာက္လို ျဖစ္သြားမိတယ္။ အက္စၾထာေဂါန္ေျပာတဲ့ စကားတစ္ခြန္းကိုလည္း သတိရလိုက္မိတယ္။ `တို႔တေတြဟာ ေမြးကတည္းက ႐ူးလာခဲ့ၾကတာ။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဆက္ၿပီး ႐ူးေနၾကတုန္းပဲ´ ဆိုသလိုပဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္။
ညေနက်ေတာ့ ေကာင္ကေလး လာေခၚတာနဲ႔ လိုက္သြားတယ္။ ေပက်င္းရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္နားဆီက စန္လီထြန္းရပ္ကြက္ထဲက ဆိုင္ကေလးတစ္ဆိုင္မွာ၊ သူတို႔ စားေသာက္ေနက်ဆိုင္ကေလး ျဖစ္ပံုရတယ္။ စန္လီထြန္းရပ္ကြက္က သံတမန္ေတြ၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ မ်ားတယ္။ အရက္ေကာင္းေကာင္းရတယ္။ စားပြဲထိုးေတြက စားေသာက္တဲ့လူေတြရဲ႕ အေၾကာသိတယ္။ ေကာင္ကေလးသူငယ္ခ်င္းေတြက သူတို႔ေက်ာင္းေနဘက္ေတြ၊ သူနဲ႔ တျခားတစ္ေယာက္က ဗိသုကာ။ ေနာက္ႏွစ္ေယာက္က အင္ဂ်င္နီယာ၊ ေကာင္မကေလးတစ္ေယာက္က ဆရာ၀န္၊ တစ္ေယာက္က စိတ္ပညာရွင္။ ေနာက္ ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ကေတာ့၊ ဘာ သုေတသနပညာရွင္ဆိုသလားပဲ။ သူတို႔တစ္ေတြက အေနာက္ဘက္က စာ `အခန္႔´ `အေလး´ ႀကိဳက္ေတြ။ ဘက္ကက္အျပင္ ေဘာရဂဲ Jorge Luis Borge ၊ ဆာထာ Sartre ေတြကိုလည္း ဖတ္ၾကတယ္။ တ႐ုတ္စာေရးဆရာႀကီးေတြကိုလည္း အေတာ္ဖတ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဖတ္ဖူးဖတ္စ နည္းနည္းပါးပါး ရွိထားေတာ့ ဟန္က်သြားတယ္။ သူတို႔နဲ႔ စကားေျပာရင္း ကၽြန္ေတာ္ ျမန္မာလိုျပန္ေရးဖူးတဲ့ ေဘာလ္ဇက္နဲ႔ အပ္ခ်ဳပ္သမကေလး စာအုပ္ထဲက `ေလးလံုး´ တို႔ လူသိုက္ကို သတိရလိုက္မိတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရး ကာလႀကီးထဲမွာ ေတာႀကိဳေတာင္ၾကား ေရာက္ေနတာေတာင္ စာေကာင္းေပေကာင္းဖတ္ဖို႔ ခ်ဥ္ျခင္းတမိၾကတဲ့ လူေတြ။ ခုေခတ္ကေတာ့ သူတို႔အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္မထားခဲ့တဲ့ ေခတ္တစ္ေခတ္၊ ကာလတစ္ခု။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တပ္မက္ႏိုင္စရာေတြဟာ အလွ်ံအပယ္။ ဒါေပမဲ့ လူငယ္တခ်ဳိ႕မွာ သိမႈအေျခခံ သိမွတ္ခံစားႏိုင္မႈ တစ္စံုတရာကို ရွာေနၾကတုန္းပဲ။ သီးျခားပုဂၢလိကဘ၀ထဲမွာ ခံစားႏိုင္တာေတြကို ႀကိဳးစားခံစားၾကည့္ေနၾကတုန္းပဲ။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တပ္မက္စရာေတြအေပၚမွာခ်ည္း တြယ္တာတပ္မက္မႈ မရွိၾကေတာ့တာ ခ်ီးက်ဴးစရာပဲ။ ဘက္ကက္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေတာ္ကေလး ေျပာျဖစ္ၾကတယ္။
ဟိုတယ္ကို ကၽြန္ေတာ္ျပန္ေရာက္ေတာ့ ညတစ္နာရီေက်ာ္ၿပီ။ လမ္းမွာ သူတို႔အသိအျမင္နဲ႔ ကိုယ့္ေျမကိုယ့္ေရမွာ သိခဲ့ရတဲ့ အသိအျမင္ကို ယွဥ္ၿပီးၾကည့္မိတယ္။ လက္တစ္ဆုပ္စာေလာက္ပဲရွိတဲ့ လူငယ္ (လူလတ္ပိုင္း) တစ္သိုက္ေလာက္ပဲ စာေပအႏုပညာ စတာေတြအေပၚမွာ သာယာတာေတြ႕ခဲ့ရေတာ့ စိတ္မေကာင္းဘူး။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ အင္ဂ်င္နီယာေတြ၊ ပညာတတ္ေတြဆိုတာက သူ႔ကိစၥနဲ႔သူ။ စည္းမရွိကမ္းမရွိ လြတ္လပ္မႈေအာက္မွာ ပိုက္ဆံရဖို႔ကပိုၿပီး အေရးႀကီးေနကုန္ၾကၿပီ။ ဟိုတုန္းကေတာင္ စာေပဘက္ကို တကယ္အားသန္တယ္ဆိုတဲ့ ဆရာ၀န္၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ ပညာတတ္ေတြဆိုတာကို လက္ေခ်ာင္းစီၿပီး ေရၾကည့္လို႔ရေသးတယ္။ ခုေတာ့ အရာရာဟာ ပိုက္ဆံ၊ အရာရာဟာ အာဏာ၊ အရာရာဟာ ေလထဲၿဖီးစရာ၊ အရာရာဟာ အရာရာေပါင္းေျမာက္ျမားစြာအတြင္းမွာ မကုန္မခမ္းႏိုင္ေအာင္။ ဒီေတာ့လည္း ေဂါ့ဒိုးထဲမွာ ဗလယ္ဒီေျမနဲ႔ အက္စၾထာေဂါန္ေျပာတဲ့ စကားေတြကို သတိရလိုက္မိလာတယ္။
ESTRAGON : In the meantime let us try and converse calmly, since we are incapable of keeping silent.
VALDIMIR : You are right, we are inexhuastible.
ESTRAGON : It's so we won't think.
VALDIMIR : We have the excuse.
ESTRAGON : It's so we won't hear.
VALDIMIR : We have our reasons.
ESTRAGON : All the dead voices.
VALDIMIR : They make a noise like wings.
ESTRAGON : Like leaves.
VALDIMIR : Like sand.
ESTRAGON : Like leaves.
VALDIMIR : They all speak together.
ESTRAGON : Each one to itself.
[Silence]
အထိန္းအကြပ္မဲ့ လြတ္လပ္မႈႀကီးဟာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေရာက္လာတာလား။ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ အတိုင္း ေရာက္လာတာလား။ အေျဖကေတာ့ တစ္ေနရာရာမွာ ရွိမွာပဲ။ အထိန္းအကြပ္မဲ့ လြတ္လပ္ျခင္းဟာ အရာရာအတြက္ အေျဖလား။ ဒါကိုေတာ့ အေျဖေပးႏိုင္ၾကမွာပဲ။ ကာလတရားနဲ႔အတူ လိုက္ပါလုပ္စားႏိုင္တဲ့ လူေတြအတြက္ေတာ့ ဒါဟာ အေျဖပဲ။ ၾသဇာရွိတယ္၊ အာဏာရွိတယ္၊ ပိုက္ဆံရွိတယ္။ ဒီျပင္ ႐ုပ္ျပေစ်းသည္အတြက္ေတာ့ အေျဖေကာင္းပဲ။ အထိန္းအကြပ္မဲ့ လြတ္လပ္ျခင္းဟာ ခင္ဗ်ားတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကတဲ့ အတိုင္းပဲလို႔ေျပာႏိုင္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးကို အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈတစ္ခု လုပ္ခ်င္သူေတြရဲ႕ ေမ်ာက္ျပဆန္ေတာင္းစီမံကိန္းအရ ေျပာရင္ေတာ့လည္း ေအာင္ပြဲပဲ။ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းနဲ႔ အသက္ရွင္ေနရတဲ့ လူေတြအတြက္ကေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ေနရဦးမွာပဲ။ လူငယ္တစ္သိုက္နဲ႔ စကားေျပာၿပီး၊ ဟိုတယ္ျပန္ခါနီးမွာ ႏႈတ္ဆက္စကားေျပာေနၾကတုန္း ဆရာ၀န္မကေလးေျပာလိုက္တဲ့ စကားတစ္ခြန္းကို ကၽြန္ေတာ္ သတိရလာလိုက္မိတယ္။ `ေမွ်ာ္လင့္ေနရေသးတယ္ဆိုတာက ေမွ်ာ္လင့္စရာမရွိေတာ့ဘူး ဆိုတာထက္ေတာ့ ေကာင္းေသးမလားပဲ´တဲ့။ ။
~ျမင့္သန္း
ၾသဂုတ္လ ၂၀၁၂၊ ႏြယ္နီ
Image Credit: http://thekidneydoctor.org
တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံမွာ ျပည္သူျပည္သားသံုးဖို႔ စီမံေပးထားတဲ့ ယာဥ္-ရထား (ေလယာဥ္ပ်ံေရာ) စနစ္ဟာ အေတာ့္ကို ေကာင္းတယ္။ ေပက်င္းကေန တ႐ုတ္တစ္ႏိုင္ငံလံုးနဲ႔ ဗီယက္နမ္တို႔၊ ရပ္ရွားတို႔ကို ရထားနဲ႔ သြားလို႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရထားေတြက အေႏွးရထား၊ အျမန္ရထားရယ္လို႔ ရွိတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ အျမန္ရထားထက္ျမန္တဲ့ ရထား ေပၚလာျပန္တယ္။ အျမန္ရထားထက္ျမန္တဲ့ ရထားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာစကားနဲ႔ ဘယ္လိုေခၚရမွန္း မသိဘူး။ တစ္ေန႔ေတာ့ ေပက်င္း ႏိုင္ငံျခားဘာသာစကားတကၠသိုလ္က ပါေမာကၡ ေဒၚယဥ္ယဥ္ႏြဲ႕နဲ႔အတူ အၿငိမ္းစားပါေမာကၡႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ဦးမိုး၊ ဦးဉာဏ္၊ ဦးထြန္းလင္း၊ ဦးသိန္းဟန္စတဲ့ ဆရာႀကီးေတြနဲ႔ ေန႔ခင္းစာစားေနၾကတုန္း အဲဒီရထားအေၾကာင္းေရာက္သြားေတာ့ ဆရာဦးထြန္းလင္းက ေမးတယ္။ အျမန္ရထားထက္ျမန္တဲ့ ရထားကို ျမန္မာလို ဘယ္လိုေခၚမလဲတဲ့။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီေလာက္ ဉာဏ္မသြားဘူး။ ရွမ္းဆရာႀကီး စိုင္းခမ္းလိတ္ရဲ႕ သီခ်င္းထဲက စကားလံုးသံုးၿပီး ကၽြန္ေတာ့္အေနအထားကို ေျပာရရင္ေတာ့ `ေမးရန္လြယ္ေပတဲ့၊ အေျဖခက္၊ သိသလို၊ မသိသလိုပါပဲ´ လို႔ပဲ ေျပာရလိမ့္မယ္။ သမာဓိျပံဳးကေလးနဲ႔ အရွက္ေျပ၊ မ်က္ႏွာေသကေလးထား ေနလိုက္ရေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ ဒကာမႀကီးက ေျပာတယ္။ ကၽြန္မကေတာ့ ဆရာတို႔လို ဘာသာစကားပညာရွင္ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မနားလည္တဲ့ ေန႔စဥ္သံုး ျမန္မာစကားအရ ေျပာရင္ေတာ့ `အျမန္႔အျမန္ရထား´ ပဲ တဲ့။ ဒီလိုနဲ႔ ဘာသာစကားပညာရွင္ႀကီး အားလံုးက အဲဒီရထားကို `အျမန္႔အျမန္ရထား´ လို႔ အတည္ျပဳလိုက္ၾကေတာ့တယ္။ အဲဒီ အျမန္႔အျမန္ရထားက တစ္နာရီကို ၄၇၀ ကီလိုေလာက္ သြားႏိုင္သတဲ့။ ခုေနေတာ့ လမ္းအေနအထားကိုလိုက္လို႔ တစ္နာရီ ၃၃၀-၃၇၀ ကီလိုမီတာေလာက္ ပံုမွန္သြားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒီရထားစီးရတာ အေတာ့္ကို သေဘာက်တယ္။ ေပက်င္းကေန က်ဳဖူၿမိဳ႕အေနာက္ဘက္ ဘူတာ႐ံုကို တစ္နာရီခြဲေလာက္ပဲ ၾကာတယ္။
ဒကာမႀကီးကေတာ့ မလိုက္ဘူးတဲ့။ ကၽြန္မ တစ္ေခါက္ေရာက္ၿပီးၿပီ။ ရွင္က ဘာလုပ္ရေအာင္သြားမွာလဲလို႔ ဆိုေတာ့၊ ငါ့မွာ ဆရာႀကီးေကာင္းနဲ႔ ကိစၥမျပတ္ခဲ့တာကေလးေတြ ရွိတယ္လို႔ပဲ ေျပာလိုက္ရတယ္။ အဲဒီတုန္း အနားမွာရွိတဲ့ (ေမြးစား)သမီး တ႐ုတ္မေလးက ဒီလိုဆိုရင္ သူတို႔လင္မယားက အေမ့ကို ေစ်း၀ယ္ဖို႔ေခၚသြားမယ္တဲ့။ ေစ်း၀ယ္ထြက္တယ္ဆိုတာက ဘယ္မိန္းမမွ် မျငင္းတဲ့ကိစၥ။ ပိုက္ဆံမရွိလို႔ မ၀ယ္ႏိုင္ကာမွေနေရာ။ ေစ်းသြားတယ္ဆိုတာကို ဘယ္မိန္းမကမွ် မႀကိဳက္ဘူးလို႔ မေျပာဘူး။ အဏုျမဴဗံုးေရာင္းတဲ့ ေစ်းကိုပဲသြားဦး၊ သူတို႔အတြက္ အသံုးတည့္တာေတာ့ ရွာေတြ႕တတ္ၾကတယ္။ ေစ်းသြားတယ္ဆိုတာက မိန္းမေတြအတြက္ေတာ့ စိတ္ေက်နပ္မႈတစ္မ်ဳိးကို ေပးႏိုင္တဲ့၊ ထြက္ေပါက္တစ္ခုပဲ ထင္တယ္။ ဒီေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ့္ဘာသာ က်ဳဖူသြားဖို႔ ျဖစ္လာတယ္။ ဟိုတယ္က လုပ္ငန္းတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေပးတဲ့ ႐ံုးခန္း (အဂၤလိပ္လိုအသံထြက္နဲ႔ ေရးရရင္ေတာ့ ဘစ္စနက္(စ)စင္တာပဲ။ ဘစ္စနက္(စ)စင္တာကို အျမင္ကပ္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ပါးစပ္အရသာေတြ႕ေနတဲ့ ျမန္မာတခ်ဳိ႕ကိုေတာ့ (ကို)ေဇယ်ာလင္းရဲ႕ ကီလီမန္ဂ်ာ႐ိုးထဲက အသံုးအႏႈန္းကိုသံုးၿပီး `ဘိစနက္(စ)စင္တာဟာ အဲဒါကိုလို႔ ေခၚတာလည္းျဖစ္တယ္´ ပဲ ေျပာလိုက္ခ်င္တယ္။) ကိုသြားၿပီး လက္မွတ္၀ယ္ခိုင္းရတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ မီးရထားလက္မွတ္ကို ဘူတာ႐ံုမွာမွ မဟုတ္ဘူး၊ တရား၀င္ဖြင့္ထားတဲ့ ဆိုင္ကေလးေတြ၊ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ (ေနရာတကာမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး) ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္လို ေသခ်ာမေျပာတတ္လို႔ မလည္မ၀ယ္နဲ႔ဆိုရင္ ဒုကၡေရာက္ႏိုင္တယ္။ ဟိုတယ္က လုပ္ငန္းတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေပးတဲ့ ႐ံုးကို ၀ယ္ခိုင္းတာကေတာ့ အေသခ်ာဆံုးပဲ။ အဲဒီက အမႈထမ္းေတြက အဂၤလိပ္လိုေျပာႏိုင္တာ မ်ားတယ္။
က်ဳဖူကို ေရာက္ဖူးေရာက္စရွိထားလို႔ သိပ္ပူစရာမရွိေပတဲ့၊ အျမန္႔အျမန္ရထားဆိုက္တဲ့ က်ဳဖူၿမိဳ႕အေနာက္ဘက္ ဘူတာ႐ံုကေန၊ ဆရာႀကီးေကာင္းရဲ႕ ေက်ာင္းဘက္ကို ဘယ္လိုသြားရမွန္း မသိဘူး။ အဲဒီမွာ တကၠစီ မစီးဖူးဘူး။ ဒီေတာ့ ေပက်င္းကမိတ္ေဆြကို ငါ့ကို တစ္ခုခုစီစဥ္ေပးၾကစမ္းပါလို႔ အကူအညီ ေတာင္းရေတာ့တယ္။ သူတို႔က ဒီကေန ကားနဲ႔ ငါတို႔လိုက္ပို႔ခိုင္းမယ္လို႔ အတင္းေျပာေနလို႔ သူတို႔ရဲ႕ အျမန္႔အျမန္ရထားႀကီး ေကာင္းေၾကာင္းေျပာၿပီး ဆင္ေျခေပးရျပန္တယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဟိုေရာက္ရင္ လာႀကိဳလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ အေျဖရတယ္။ သူတို႔ေျပာတဲ့အတိုင္းပဲ။ ဟိုေရာက္ေတာ့ လာႀကိဳတယ္။ လာႀကိဳတဲ့သူငယ္က အဂၤလိပ္စကားကို အျပန္အလွန္ဆက္ဆံႏိုင္တဲ့ အေနအထားအထိ ေျပာႏိုင္ဆိုႏိုင္တယ္။ ဆရာႀကီးေကာင္းရဲ႕ ေက်ာင္း၀နားေရာက္ေတာ့ ငါ့ကို ႏွစ္နာရီၾကာရင္ လာႀကိဳလို႔ေျပာၿပီး က်န္ေနရစ္ခဲ့တယ္။ ဆရာႀကီးေကာင္းရဲ႕ ေက်ာင္း၀င္းႀကီးထဲမွာ ေလွ်ာက္လိုက္၊ ဓာတ္ပံု႐ိုက္လိုက္၊ ထိုင္လိုက္၊ ေတြးၾကည့္လိုက္နဲ႔ ႏွစ္နာရီနီးပါးျဖစ္သြားေတာ့ ေက်ေက်နပ္နပ္နဲ႔ ေက်ာင္း၀င္းႀကီးအျပင္ ျပန္ထြက္ခဲ့တယ္။ အျပင္ေရာက္ေတာ့ လာႀကိဳတဲ့ကားနဲ႔ သူငယ္ကို မေတြ႕ရဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ သစ္ပင္ရိပ္ေအာက္မွာထိုင္ရင္း ကင္မရာေတြကို အိတ္ထဲမွာ အစီအစဥ္တက် ျပန္ထည့္ေနတုန္း၊ ငါေတာ့ ဒုကၡပဲ၊ လာႀကိဳတဲ့ သူငယ္ဆီက တယ္လီဖုန္းနံပါတ္ကေလးဘာေလး မယူထားလိုက္မိဘူး ဆိုတဲ့အေတြးက ၀င္လာတယ္။ ေအးေနေပတဲ့ ေခၽြးေတြထြက္လာတယ္။
အဲဒီတုန္း ပုလိပ္သားကေလးႏွစ္ေယာက္နဲ႔ အရပ္၀တ္နဲ႔လူတစ္ေယာက္ အနားဆီေရာက္လာၿပီး တ႐ုတ္လိုေမးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ငါတ႐ုတ္လိုမတတ္ဘူးလို႔ တတ္သမွ်မွတ္သမွ်ကေလးနဲ႔ ျပန္ေျဖလိုက္ေတာ့ ခင္ဗ်ားအိုေကရဲ႕လားလို႔ တစ္ေယာက္က အဂၤလိပ္လိုေမးတယ္။ (အခု တ႐ုတ္ျပည္မွာ ခရီးသည္ခရီးသြားေတြကို အေတာ္ေစာင့္ေရွာက္တယ္) မ,အိုေကဘူးလို႔ ေျဖလိုက္ေတာ့ ဘာျဖစ္သလဲဆိုတဲ့သေဘာနဲ႔ လက္ဟန္ျပန္ျပၿပီး ေမးတယ္။ ငါေစာင့္ေနတာလို႔ ကၽြန္ေတာ္က ေျဖလိုက္ရင္း၊ ေနာက္ေတာက္ေတာက္နဲ႔ ေဂါ့ဒိုးကိုေစာင့္ေနတာလို႔ အဂၤလိပ္လိုပဲ ေျပာလိုက္မိတယ္။ ဘာလို႔ ေျပာလုိက္မိမွန္းေတာ့လည္း မသိဘူး။ ေျပာလိုက္ေပတဲ့ သူ႔ဆီက တုံ႔ျပန္မႈကို မေမွ်ာ္လင့္ထားမိဘူး။ အရပ္၀တ္နဲ႔လူငယ္က ရယ္လိုက္ၿပီး၊ ဘက္ကက္၊ ဘက္ကက္လို႔ေျပာရင္း ကၽြန္ေတာ့္ကို လက္ညွိဳးထိုးရင္း ရယ္ျပန္တယ္။ သူ႔အမူအယာက ခင္ဗ်ား ဘက္ကက္ေရးတာကို ေျပာတာပဲမဟုတ္လားဆိုတဲ့ သေဘာပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ အေတာ္တုန္လႈပ္သြားမိေတာ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ (အလုပ္သေဘာအရ) စကားတစ္ခြန္းကို ဘယ္လိုတုံ႔ျပန္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အလားအလာမ်ဳိးကို တြက္ဆၾကည့္တတ္တဲ့ အေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပတဲ့ က်ဳဖူလိုေရွးၿမိဳ႕ကေလး၊ ဆရာႀကီးေကာင္းရဲ႕ အရပ္မွာ၊ ေဂါ့ဒိုးကိုသိတဲ့လူနဲ႔ တိုးမယ္ရယ္လို႔ မေမွ်ာ္လင့္မိဘူး။ အေတာ့္ကိုအံ့ၾသသြားမိလို႔ ထိုင္ရာကထၿပီး သူ႔ကို လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ရင္း မင္း၊ ေဂါ့ဒိုးကို ဖတ္ဖူးသလားလို႔ ေမးၾကည့္ေတာ့ သူက ဖတ္ဖူးသတဲ့။ သူနဲ႔ အဂၤလိပ္လိုတစ္လံုး၊ တ႐ုတ္လုိတစ္လံုး ညွပ္ေျပာရင္း သူက ၀ိတ္တင္း၊ ၀ိတ္တင္း၊ ႏိုး၊ ကမ္းမင္း (ေစာင့္ေနတယ္၊ ေစာင့္ေနတယ္၊ ေပၚမလာဘူး) လို႔ အဂၤလိပ္လို ေျပာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ သိပ္သေဘာက်သြားတယ္။ မွန္ရာေျပာရရင္ တ႐ုတ္ျပည္မွာ တစ္ခါကမွ် ဘယ္သူ႔ကိုမွ် ဘယ္သူနဲ႔မွ် ဘက္ကက္အေၾကာင္း ေျပာမၾကည့္မိခဲ့ဖူးဘူး။
ေနာက္ေတာ့ သူကပဲ ခင္ဗ်ား ကားေစာင့္ေနသလားလို႔ ေမးတာနဲ႔ ဟုတ္တယ္လို႔ေျဖလိုက္ေတာ့ ကားနံပါတ္ေပးလို႔ ေျပာတယ္။ ဒီေတာ့မွ ေဂါ့ဒိုးကို ေစာင့္သလို ျဖစ္ရျပန္တယ္။ ကားနံပါတ္ကို ကၽြန္ေတာ္ မသိဘူး။ မသိဘူးလို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့ သူငယ္ကေလးက (ကၽြန္ေတာ္ေတြးသလိုမ်ဳိး ေတြးမိလိုက္ပံုရတယ္) ခင္ဗ်ားက ေဂါ့ဒိုးကို ေစာင့္ေနတာပဲ (ဘယ္သူမွန္းမသိ၊ ဘယ္ကလာမယ္မွန္းမသိ၊ ဘယ္ေတာ့လာမယ္မွန္းမသိ၊ ဆိုတဲ့သေဘာပဲ။) လို႔ေျပာရင္း ရယ္တယ္။ ခ်က္ျခင္းလိုပဲ ကားရဲ႕ အမ်ဳိးအစားနံပါတ္နဲ႔ အေရာင္ကို သတိရလိုက္မိတာနဲ႔ အနက္ေရာင္၊ အမ္အယ္လ္ ၃၅၀ လို႔ ေျပာလိုက္ရတယ္။ ဒီေတာ့ သူတို႔ခ်င္း ကြိကြနဲ႔ ေျပာေနၾကရင္း၊ ပုလိပ္သားကေလးတစ္ေယာက္က သူ႔ခရီးေဆာင္ဖုန္းနဲ႔ တစ္ေယာက္ေယာက္ဆီကို ဆက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္သိတဲ့ တစ္လံုးႏွစ္လံုးကေတာ့ ေဘးဖက္ကတံခါးႀကီးရယ္၊ သစ္ပင္ေအာက္ဆိုသလားပဲရယ္၊ အနက္ေရာင္ရယ္၊ ဒါပဲ။ ၿပီးေတာ့မွ ပုလိပ္သားကေလးက လက္မေထာင္ျပၿပီး၊ အိုေကတဲ့။ သိပ္မၾကာဘူး၊ ကားေရာက္လာတယ္။ (ေနာက္မွသိရတာက ကားေမာင္းတဲ့သူငယ္က ေဘးေပါက္မွာ သြားေစာင့္ေနတာတဲ့) ကၽြန္ေတာ္လည္း သူတို႔ကို တစ္ေယာက္ခ်င္းႏႈတ္ဆက္ၿပီး ကားေမာင္းတဲ့သူငယ္ကိုညႊန္ရင္း ေဂါ့ဒိုးေရာက္ၿပီလို႔ ေျပာေတာ့၊ သူတို႔အားလံုး ရယ္ၾကတယ္။ ကားေမာင္းတဲ့သူငယ္ကေတာ့ ဘာမွ်သိပံု မရဘူး။ သိပံုမရဘူးဆိုတာ မဟုတ္ေသးဘူး။ သိကို မသိဘူး။ က်ဳဖူအေနာက္ဘက္ ဘူတာ႐ံုကို ျပန္အလာ ကားေပၚမွာ၊ မင္း ဘက္ကက္ကိုသိသလားလို႔ ေမးေတာ့၊ သူက ျပန္ေမးတယ္။ စီအိုင္ေအက ပိန္ပိန္အေကာင္ကို ေျပာတာလားတဲ့။
က်ဳဖူအေနာက္ဘက္ဘူတာ႐ံုေရာက္ေတာ့ မက္ေဒၚနယ္မွာ ရထားအလာေစာင့္ေနရင္း ေကာ္ဖီေသာက္ေနတုန္း ေပက်င္းက ဒကာမႀကီးဆီ ဖုန္းဆက္လိုက္မိတယ္။ ေဂါ့ဒိုးအေၾကာင္း ေျပာခ်င္လို႔။ က်ဳဖူမွာ ေဂါ့ဒိုးကိုသိတဲ့လူ၊ ဘက္ကက္ကိုသိတဲ့လူ ရွိတယ္လို႔ ေျပာေတာ့၊ သူက ျပန္ေမးတယ္။ ရွင္က ဘာျဖစ္လို႔ က်ဳဖူကလူတစ္ေယာက္ဟာ ဘက္ကက္ကို မသိႏိုင္ဘူးထင္တာလဲတဲ့။ သိမယ့္လူရွိမယ္ရယ္လို႔ တစ္ခါမွ် မထင္မိဘူးလို႔ ျပန္ေျဖေတာ့၊ ဘာလို႔တုန္းလို႔ ထပ္ေမးတယ္။ မေျပာတတ္ဘူးလို႔ပဲ ေျဖလိုက္မိတယ္။ ဒီေတာ့မွ ဒကာမႀကီးက သယ္စရာအခ်က္ရသြားတယ္။ ရွင္တို႔ ေအဒရီယံတို႔မွာ လူကို ခြဲျခားျမင္တတ္တဲ့အျမင္ ရွိေနေသးသတဲ့။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ငါမွားသြားပါသကြာလို႔ သံုးႀကိမ္ေလာက္ ၀န္ခံလိုက္ရတယ္။ (ကၽြန္ေတာ့္ဆရာ ပါေမာကၡအိုႀကီးတစ္ေယာက္က မွာထားဖူးတယ္။ မိန္းမနဲ႔ မျငင္းနဲ႔။ ငါမွားသြားပါတယ္ကြာဆိုတာ ျမန္ျမန္ေျပာ။ ဆင္ျခင္တံုတရား ေဘးဖယ္ထားတဲ့) ဒကာမႀကီးက ေအဒရီယံကိုပါဆြဲထည့္တာ အေၾကာင္းရွိတယ္။ ေအဒရီယံက ေလခၽြန္ေလ့ရွိတယ္။ တစ္ေန႔ေတာ့ ရွန္ဟိုင္းက ဖူရွင္ပန္းျခံထဲမွာ ထိုင္ေနၾကတုန္း သူက ေလခၽြန္ေနက်သီခ်င္းရဲ႕ အဆံုးပိုဒ္ကေလးကို ေလခၽြန္ေတယ္။ သူေလခၽြန္ၿပီးသြားေတာ့ ေနာက္ဘက္နားက ခုန္တန္းလ်ားမွာ ထိုင္ေနတဲ့ အဘိုးႀကီးႏွစ္ေယာက္က လက္ခုပ္တီးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း လွည့္ၾကည့္ၿပီး ျပံဳးျပရင္း၊ ေရွးေရွးလုပ္လိုက္ၾကေတာ့ အဘိုးႀကီးတစ္ေယာက္က မင္းေလခၽြန္တာ ဟယ္မားစတိုင္းရဲ႕ When I grow too old to dream မဟုတ္လားလို႔ ေမးတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို ေအဒရီယံက ေျပာမဆံုးဘူး။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ဟယ္မားစတိုင္းရဲ႕သီခ်င္းကိုသိတဲ့ လူရွိတယ္ဆိုတာ၊ အံ့အားသင့္မဆံုးဘူး။ အဲဒါကို ကၽြန္ေတာ့္ဒကာမႀကီးက မႀကိဳက္လွဘူး။ တ႐ုတ္ေတြက ကုလားေတြက အာဖရိကင္ေတြက ရွင္တို႔သိတာ မသိၾကရေတာ့ဘူးလားလို႔ ေမးခြန္းထုတ္ေလ့ရွိတယ္။ ခနဲ႔တယ္။
ရထားေပၚမွာ ေဂါ့ဒိုးအေၾကာင္း၊ ဘက္ကက္အေၾကာင္းပဲ စဥ္းစားလာမိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္မွာေရာ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ် သိၾကသလဲဆိုတာ ေတြးၾကည့္မိတယ္။ သိေတာ့ သိၾကမယ္ထင္တယ္။ တစ္ခါက (ကို)ျမတ္သစ္ဘာသာျပန္တဲ့ ဂိုးေဒါ့ကိုေစာင့္ေမွ်ာ္ျခင္းစာအုပ္ကို ရာျပည့္ႀကီးက ဒါနျပဳလို႔ ရဖူးတယ္။ ေဂါ့ဒိုးကို ဂိုေဒါ့လို႔ ျမန္မာျပည္မွာ ဘာလို႔ေခၚမွန္းေတာ့ မသိဘူး။ (ကၽြန္ေတာ္ေရးတာတစ္ခုလည္း အျပင္ခံရဖူးတယ္။ ဒီအခ်က္က သိပ္အေရးမႀကီးလွဘူး။ အဲဒီလိုေခၚတာ အေတာ္မ်ားမ်ား ၾကားခဲ့ရဖူးတယ္) အဲဒါကလြဲလို႔ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ သိပ္သေဘာက်မိတယ္။ သိပ္ၿပီး သေဘာက်ရတဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခုက (ကို)ျမတ္သစ္က ရွင္းလင္းခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးထည့္ထားေပးတယ္။ အဲဒါဟာ အဓိကလိုအပ္ခ်က္ပဲ။ စာကိုးေတြကလည္း ကိုးစားထိုက္တဲ့စာအုပ္ေတြျဖစ္လို႔ အားရစရာ ေကာင္းလွတယ္။ ဘက္ကက္ရဲ႕အေရးအသားေတြဟာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ဘာသာစကားမတူညီမႈေဘာင္အတြင္းမွာ သိနားလည္စရာ သညာေတြ လြဲႏိုင္တယ္၊ လြဲတတ္တယ္၊ လြဲေလ့ရွိတယ္။ မူရင္းက ျပင္သစ္လိုေရးတာ၊ အဂၤလိပ္လို ျပင္သစ္လို ဖတ္တတ္ၾကတိုင္း ဘက္ကက္ကိုနားလည္ဖို႔ မလြယ္ဘူး။ (ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကၽြန္မတို႔က ျပင္သစ္စာတတ္လို႔ ကမူးကို ကၽြန္မတို႔က`သာ´ ဘာသာျပန္သင့္တယ္ဆိုတဲ့၊ ေသာင္မတိုက္ကမ္းမဆိုက္ အယူအဆမ်ဳိးကေတာ့ အံ့စရာ) နားလည္ဖို႔ဆိုရာမွာ နက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္းကိစၥကို ခဏေဘးဖယ္ထားဦး။ သာမန္ဘာသာစကားအေျခခံသိမႈ အထဲမွာပဲ၊ နားလည္ေအာင္ အေတာ္ႀကိဳးစားၾကရတယ္။ (ကို)ျမတ္သစ္ကေတာ့ အေတာ့္ကိုအခ်ိန္ေပးၿပီး ဘာသာျပန္ေပးတာ။ ေလးႏွစ္ၾကာတယ္လို႔ ဆိုထားတယ္။ (ကၽြန္ေတာ္ဘာသာျပန္ရရင္ ဒီဘ၀နဲ႔ ၿပီးမယ္မထင္ဘူး) စာေကာင္းေပေကာင္းတစ္ခုကို အခ်ိန္ေပးၿပီး တည္ေဆာက္ရမွာပဲ။ (ျမန္မာတစ္မ်ဳိးသားလံုးရဲ႕ ျမန္မာရသပညာအေၾကာင္း စာအုပ္ကေတာ့ တစ္ႏွစ္နဲ႔ေရးလို႔ၿပီးသတဲ့။ ေကာင္းေရာ)
ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ဉာဏ္မီသေလာက္ကေလး အေျခခံၿပီး ဘက္ကက္ေရးတာေတြနဲ႔ သူ႔အေတြးအေခၚေတြကို သေဘာက်တာပါ။ ကၽြန္ေတာ္က အေၾကာင္းအက်ဳိးဆက္ႏြယ္မႈကို တရားေသလက္ခံတဲ့ အျမင္မရွိဘူး။ ဒါဆိုရင္ ဒီလိုျဖစ္ရမယ္ဆိုတာမ်ဳိးကို မႀကိဳက္လွဘူး။ ဒီေတာ့ ဘက္ကက္ရဲ႕ အေရးအသားေတြထဲက ဆက္ႏြယ္မရွိျခင္းသေဘာေတြကို ႀကိဳက္တယ္။ ေဂါ့ဒိုးထဲမွာ ဆက္စပ္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းကို သိမွတ္ခံစားနားလည္ႏိုင္တဲ့ အပိုင္း (အဂၤလိပ္လိုေတာ့ လြယ္လြယ္ေျပာရရင္ Sense of continuity ပဲ) မပါသေလာက္ပဲ။ ဘ၀မွာျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြဟာ အေလ့အက်င့္ (အေလ့အထ) ဆိုတာေတြပဲ ဆိုတဲ့၊ ဘက္ကက္ရဲ႕ အျမင္မ်ဳိးကို သေဘာတူတယ္။ သူ႔စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ Habit is a compromise effected between the individual and his environment ဆိုတာမ်ဳိး။ Breathing is a habit. Life is a habit ဆိုတာမ်ဳိးေတြကို လက္ခံတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘက္ကက္ရဲ႕ ေဂါ့ဒိုးကိုေစာင့္ေမွ်ာ္ျခင္း Waiting for Godot လိုပဲ Endgame ဆိုတဲ့ ျပဇာတ္ကိုလည္း ႀကိဳက္တယ္။ ေဂါ့ဒိုးမွာက လာမယ္ဆိုတာကိုေျပာထားၿပီး ေပၚမလာဘူး။ Endgame မွာက သြားမယ္ဆိုတာ ေျပာထားၿပီး မသြားဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ဘက္ကက္ရဲ႕ အေရးအသားထဲက ဇာတ္လမ္းေတြဟာ အတိတ္က ေဂါ့ဒိုးထဲမွာ ဇာတ္ေကာင္ေတြဟာ အတိတ္ေပ်ာက္ေနခဲ့ၾကတာ။ ဒီေတာ့ အတိတ္ရဲ႕ ရွိေနျခင္းကို အတင္း(ရွာၾကံၿပီး) ေဖာ္ေျပာေနၾကရတယ္။ Endgame ထဲမွာ ဇာတ္ေကာင္တစ္ေကာင္ျဖစ္တဲ့ ဟယ္(မ)က ေမးတယ္။ `မနက္ျဖန္ဆိုတာ ဘာအဓိပၸာယ္လဲ´ တဲ့။ ဒီေတာ့ ေနာက္ဇာတ္ေကာင္တစ္ေကာင္ျဖစ္တဲ့ ကေလာ့(ဗ)က ေဒါသထြက္ထြက္နဲ႔ ေျဖတယ္။ `အဓိပၸာယ္ကေတာ့ အဲဒီ ေသာက္သံုးမက်တဲ့ေန႔၊ ၾကာေတာ့ ၾကာခဲ့ၿပီ။ အခုလို ေသာက္သံုးမက်တဲ့ေန႔ မတိုင္ခင္က´ တဲ့။
ဘက္ကက္ရဲ႕ ျပဇာတ္ေတြဟာ တစ္နည္းအားျဖင့္ အေရးအသားမွာပဲ တည္ေနႏိုင္တဲ့ ျပဇာတ္မ်ဳိး။ ဆိုလိုတာက စင္တင္ကျပ အသံုးေတာ္ခံခ်င္ခံ၊ မခံခ်င္ေန။ စာလံုးစကားလံုးသက္သက္အေနနဲ႔ ဖတ္ၿပီး အရသာခံႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ တည္ေနႏိုင္တယ္။ ေျပာရရင္ေတာ့ ကျပအသံုးေတာ္ခံရာစင္ဟာ ဖန္တီးေရးသားထားတဲ့ အေရးအသားပဲ။ ဘက္ကက္က ပံုရိပ္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ ပံုရိပ္ျပရာမွာ ပံုေသစံကိုက္(ခိုင္ခိုင္မာမာ) ပံုရိပ္ကို ေဖာ္ေလ့မရွိဘူး။ ဥပမာ ေဂါ့ဒိုးထဲက သစ္ပင္ကိုပဲၾကည့္။ အဖြင့္မွာကတည္းက သစ္ပင္ရဲ႕ ရွိေနျခင္းကို ေရးသားျပထားခဲ့တယ္။ ဒါေပတဲ့ (ပံုေဆာင္ျပတဲ့) သေကၤတတစ္ခု ျဖစ္မလာေစခဲ့ဘူး။ ဒါေပတဲ့လည္း သူ႔ဇာတ္ေကာင္ေတြဟာ သစ္ပင္အေၾကာင္း၊ သစ္ရြက္ေတြအေၾကာင္း ထည့္ေျပာေလ့ရွိတယ္။ တစ္ခုရွိတာက သစ္ပင္ေတြဟာ၊ ေနာက္ထပ္သီးျခားအနက္ (ျမွဳပ္ႏွံထားတဲ့အနက္ Allegorical meaning ကိုဆိုလိုတာ) ရွိမေနဘူး။ ဒါေပတဲ့ အေရးအသားရဲ႕အတြင္းမွာ ဆက္စပ္လႈပ္ရွားမႈေတြ ရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဂါ့ဒိုးရဲ႕ ဒုတိယအပိုင္းမွာ သစ္ပင္အေၾကာင္း အေတာ္ကေလး ေျပာလာၾကတယ္။ ဒီေတာ့လည္း သစ္ပင္ဟာ သစ္ပင္ျဖစ္ေနေပမယ့္ သစ္ပင္ဟာ သစ္ပင္ပဲရယ္လို႔ တစ္ခုတည္းကိုပဲ ကိုယ္စားျပဳျခင္းတာလား ဆိုတာ။ ေတြးစရာ ျဖစ္လာတယ္။ ဒီအၾကားထဲ ဗလယ္ဒီေျမနဲ႔ အက္စၾတာေဂါန္တို႔ ႏွစ္ေယာက္သားခမ်ာ၊ သစ္ပင္ဟာ သစ္ပင္ပဲလား။ ျခံဳပုတ္လား၊ သစ္ပင္အပုကေလးပဲလား ဆိုတာေတာင္ မေသခ်ာေတာ့ဘူး။ ဆိုလိုတာက သစ္ပင္ရဲ႕ ရွိေနျခင္းကို အစဦးကတည္းက ေဖာ္ျပထားတာ မွန္ေပတဲ့၊ ဖတ္ေနသူရဲ႕ သိမႈလႈပ္ရွားေနျခင္းအတြင္းမွာ သစ္ပင္ဟာ မေရရာေတာ့ဘူး။ စင္တင္ျပကာမွ ပံုေပၚတာ မဟုတ္ဘူး။ စာလံုး/စကားလံုးေတြနဲ႔ပဲ ပံုေဖာ္လို႔ရလာတယ္။ ဒီေတာ့ ဘက္ကက္ရဲ႕ျပဇာတ္ေတြဟာ စင္တင္ခ်င္တင္၊ မတင္ခ်င္ေန၊ အေရးအသားသက္သက္ကိုက ဖတ္တဲ့သူအဖို႔ေတာ့ ဘာသာစကားနဲ႔ အသံုးေတာ္ခံရာ စင္ပဲ။
ေရးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေဂါ့ဒိုးအေၾကာင္းက ေရးစရာေတြ မ်ားတယ္။ အခု ကၽြန္ေတာ္ေရးခ်င္တာက မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေဂါ့ဒိုးဟာ ကၽြန္ေတာ့္ဘ၀ထဲ ျပန္ေရာက္လာတဲ့ အေၾကာင္းပဲ။ မေမွ်ာ္လင့္ထားတ့ဲ ေနရာမွာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေပၚလာတာ။ ေပက်င္းကို ျပန္ေရာက္ေတာ့ ဒကာမႀကီးက ေျပာတယ္။ ညေနက်ရင္ ကၽြန္မကို ကၽြန္မမိတ္ေဆြေတြက ထမင္းေကၽြးမလို႔။ သမီးနဲ႔ သြားမယ္။ ရွင့္ကိုေတာ့ သူ႔ေယာက္်ားက လာေခၚလိမ့္မယ္။ ေကာင္ကေလးက သူ႔မိတ္ေဆြတခ်ဳိ႕နဲ႔ ရွင့္ကို ေတြ႕ေပးခ်င္လို႔တဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔ သူက သူ႔မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ေတြ႕ေပးခ်င္ရတာလဲလို႔ ေမးလိုက္မိတယ္။ ဒကာမႀကီးက ေျပာတယ္။ ရွင္တယ္လီဖုန္းဆက္တုန္းက ကၽြန္မ သူတို႔နဲ႔ ေန႔ခင္းစာ စားေနၾကတာ။ ကၽြန္မလည္း ရွင္ေျပာတာကို ေျပာလိုက္ေတာ့ ေကာင္ကေလးက အေတာ္အံ့ၾသသင့္သြားတယ္။ အံ့ၾသသင့္သြားတာက ရွင္က ဘက္ကက္တို႔ ေဂါ့ဒိုးတို႔အေၾကာင္း သိတယ္ဆိုလို႔ပဲ။ ရွင္က သူတို႔အေပၚထင္သလို၊ သူကလည္း ရွင့္ကို အဲဒီလိုပဲ ထင္တာတဲ့။ ဒီေတာ့လည္း ဘာမွ် မေျပာသာဘူး။ ခုကာမွ အက္စၾထာေဂါန္တို႔ လူသိုက္အၾကားေရာက္သြားရတဲ့ ေကာင္ကေလးတစ္ေယာက္လို ျဖစ္သြားမိတယ္။ အက္စၾထာေဂါန္ေျပာတဲ့ စကားတစ္ခြန္းကိုလည္း သတိရလိုက္မိတယ္။ `တို႔တေတြဟာ ေမြးကတည္းက ႐ူးလာခဲ့ၾကတာ။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဆက္ၿပီး ႐ူးေနၾကတုန္းပဲ´ ဆိုသလိုပဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္။
ညေနက်ေတာ့ ေကာင္ကေလး လာေခၚတာနဲ႔ လိုက္သြားတယ္။ ေပက်င္းရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္နားဆီက စန္လီထြန္းရပ္ကြက္ထဲက ဆိုင္ကေလးတစ္ဆိုင္မွာ၊ သူတို႔ စားေသာက္ေနက်ဆိုင္ကေလး ျဖစ္ပံုရတယ္။ စန္လီထြန္းရပ္ကြက္က သံတမန္ေတြ၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ မ်ားတယ္။ အရက္ေကာင္းေကာင္းရတယ္။ စားပြဲထိုးေတြက စားေသာက္တဲ့လူေတြရဲ႕ အေၾကာသိတယ္။ ေကာင္ကေလးသူငယ္ခ်င္းေတြက သူတို႔ေက်ာင္းေနဘက္ေတြ၊ သူနဲ႔ တျခားတစ္ေယာက္က ဗိသုကာ။ ေနာက္ႏွစ္ေယာက္က အင္ဂ်င္နီယာ၊ ေကာင္မကေလးတစ္ေယာက္က ဆရာ၀န္၊ တစ္ေယာက္က စိတ္ပညာရွင္။ ေနာက္ ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ကေတာ့၊ ဘာ သုေတသနပညာရွင္ဆိုသလားပဲ။ သူတို႔တစ္ေတြက အေနာက္ဘက္က စာ `အခန္႔´ `အေလး´ ႀကိဳက္ေတြ။ ဘက္ကက္အျပင္ ေဘာရဂဲ Jorge Luis Borge ၊ ဆာထာ Sartre ေတြကိုလည္း ဖတ္ၾကတယ္။ တ႐ုတ္စာေရးဆရာႀကီးေတြကိုလည္း အေတာ္ဖတ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဖတ္ဖူးဖတ္စ နည္းနည္းပါးပါး ရွိထားေတာ့ ဟန္က်သြားတယ္။ သူတို႔နဲ႔ စကားေျပာရင္း ကၽြန္ေတာ္ ျမန္မာလိုျပန္ေရးဖူးတဲ့ ေဘာလ္ဇက္နဲ႔ အပ္ခ်ဳပ္သမကေလး စာအုပ္ထဲက `ေလးလံုး´ တို႔ လူသိုက္ကို သတိရလိုက္မိတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရး ကာလႀကီးထဲမွာ ေတာႀကိဳေတာင္ၾကား ေရာက္ေနတာေတာင္ စာေကာင္းေပေကာင္းဖတ္ဖို႔ ခ်ဥ္ျခင္းတမိၾကတဲ့ လူေတြ။ ခုေခတ္ကေတာ့ သူတို႔အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္မထားခဲ့တဲ့ ေခတ္တစ္ေခတ္၊ ကာလတစ္ခု။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တပ္မက္ႏိုင္စရာေတြဟာ အလွ်ံအပယ္။ ဒါေပမဲ့ လူငယ္တခ်ဳိ႕မွာ သိမႈအေျခခံ သိမွတ္ခံစားႏိုင္မႈ တစ္စံုတရာကို ရွာေနၾကတုန္းပဲ။ သီးျခားပုဂၢလိကဘ၀ထဲမွာ ခံစားႏိုင္တာေတြကို ႀကိဳးစားခံစားၾကည့္ေနၾကတုန္းပဲ။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တပ္မက္စရာေတြအေပၚမွာခ်ည္း တြယ္တာတပ္မက္မႈ မရွိၾကေတာ့တာ ခ်ီးက်ဴးစရာပဲ။ ဘက္ကက္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေတာ္ကေလး ေျပာျဖစ္ၾကတယ္။
ဟိုတယ္ကို ကၽြန္ေတာ္ျပန္ေရာက္ေတာ့ ညတစ္နာရီေက်ာ္ၿပီ။ လမ္းမွာ သူတို႔အသိအျမင္နဲ႔ ကိုယ့္ေျမကိုယ့္ေရမွာ သိခဲ့ရတဲ့ အသိအျမင္ကို ယွဥ္ၿပီးၾကည့္မိတယ္။ လက္တစ္ဆုပ္စာေလာက္ပဲရွိတဲ့ လူငယ္ (လူလတ္ပိုင္း) တစ္သိုက္ေလာက္ပဲ စာေပအႏုပညာ စတာေတြအေပၚမွာ သာယာတာေတြ႕ခဲ့ရေတာ့ စိတ္မေကာင္းဘူး။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ အင္ဂ်င္နီယာေတြ၊ ပညာတတ္ေတြဆိုတာက သူ႔ကိစၥနဲ႔သူ။ စည္းမရွိကမ္းမရွိ လြတ္လပ္မႈေအာက္မွာ ပိုက္ဆံရဖို႔ကပိုၿပီး အေရးႀကီးေနကုန္ၾကၿပီ။ ဟိုတုန္းကေတာင္ စာေပဘက္ကို တကယ္အားသန္တယ္ဆိုတဲ့ ဆရာ၀န္၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ ပညာတတ္ေတြဆိုတာကို လက္ေခ်ာင္းစီၿပီး ေရၾကည့္လို႔ရေသးတယ္။ ခုေတာ့ အရာရာဟာ ပိုက္ဆံ၊ အရာရာဟာ အာဏာ၊ အရာရာဟာ ေလထဲၿဖီးစရာ၊ အရာရာဟာ အရာရာေပါင္းေျမာက္ျမားစြာအတြင္းမွာ မကုန္မခမ္းႏိုင္ေအာင္။ ဒီေတာ့လည္း ေဂါ့ဒိုးထဲမွာ ဗလယ္ဒီေျမနဲ႔ အက္စၾထာေဂါန္ေျပာတဲ့ စကားေတြကို သတိရလိုက္မိလာတယ္။
ESTRAGON : In the meantime let us try and converse calmly, since we are incapable of keeping silent.
VALDIMIR : You are right, we are inexhuastible.
ESTRAGON : It's so we won't think.
VALDIMIR : We have the excuse.
ESTRAGON : It's so we won't hear.
VALDIMIR : We have our reasons.
ESTRAGON : All the dead voices.
VALDIMIR : They make a noise like wings.
ESTRAGON : Like leaves.
VALDIMIR : Like sand.
ESTRAGON : Like leaves.
VALDIMIR : They all speak together.
ESTRAGON : Each one to itself.
[Silence]
အထိန္းအကြပ္မဲ့ လြတ္လပ္မႈႀကီးဟာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေရာက္လာတာလား။ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ အတိုင္း ေရာက္လာတာလား။ အေျဖကေတာ့ တစ္ေနရာရာမွာ ရွိမွာပဲ။ အထိန္းအကြပ္မဲ့ လြတ္လပ္ျခင္းဟာ အရာရာအတြက္ အေျဖလား။ ဒါကိုေတာ့ အေျဖေပးႏိုင္ၾကမွာပဲ။ ကာလတရားနဲ႔အတူ လိုက္ပါလုပ္စားႏိုင္တဲ့ လူေတြအတြက္ေတာ့ ဒါဟာ အေျဖပဲ။ ၾသဇာရွိတယ္၊ အာဏာရွိတယ္၊ ပိုက္ဆံရွိတယ္။ ဒီျပင္ ႐ုပ္ျပေစ်းသည္အတြက္ေတာ့ အေျဖေကာင္းပဲ။ အထိန္းအကြပ္မဲ့ လြတ္လပ္ျခင္းဟာ ခင္ဗ်ားတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကတဲ့ အတိုင္းပဲလို႔ေျပာႏိုင္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးကို အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈတစ္ခု လုပ္ခ်င္သူေတြရဲ႕ ေမ်ာက္ျပဆန္ေတာင္းစီမံကိန္းအရ ေျပာရင္ေတာ့လည္း ေအာင္ပြဲပဲ။ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းနဲ႔ အသက္ရွင္ေနရတဲ့ လူေတြအတြက္ကေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ေနရဦးမွာပဲ။ လူငယ္တစ္သိုက္နဲ႔ စကားေျပာၿပီး၊ ဟိုတယ္ျပန္ခါနီးမွာ ႏႈတ္ဆက္စကားေျပာေနၾကတုန္း ဆရာ၀န္မကေလးေျပာလိုက္တဲ့ စကားတစ္ခြန္းကို ကၽြန္ေတာ္ သတိရလာလိုက္မိတယ္။ `ေမွ်ာ္လင့္ေနရေသးတယ္ဆိုတာက ေမွ်ာ္လင့္စရာမရွိေတာ့ဘူး ဆိုတာထက္ေတာ့ ေကာင္းေသးမလားပဲ´တဲ့။ ။
~ျမင့္သန္း
ၾသဂုတ္လ ၂၀၁၂၊ ႏြယ္နီ
Image Credit: http://thekidneydoctor.org
Comments
Post a Comment