ဘိုက်ျခင္း
မူလတန္း ေက်ာင္းရွိ ကေလးမ်ား၏ တစ္၀က္၊ သို႔မဟုတ္ တစ္၀က္ေက်ာ္ ခန္႔မွာ အႏိုင္က်င့္ ဘိုက်ျခင္းကို ၾကံဳေတြ႕ရ ဖူးေၾကာင္း ေလ့လာမႈမ်ားအရ ေတြ႕ရွိရသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ဥေရာပ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ ေက်ာင္းတြင္း အႏိုင္က်င့္ ဘိုက်ေလ့ရွိေသာ ကေလးမ်ားသည္ မိမိအိမ္တြင္လည္း ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမမ်ားအေပၚ ဘိုက်တတ္သည္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။ ဤသည္က အဆိုပါေလ့လာမႈပါ သုေတသီတစ္ဦးအား ဘိုက်ျခင္း အေလ့အက်င့္မွာ မိမိအိမ္မွ အစျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း တြက္ဆစရာ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ဤေလ့လာမႈမွ အိမ္ႏွင့္ေက်ာင္း မည္သည့္ေနရာမွ အစျပဳသနည္း ဟူသည္ကို အတိအက်ေျပာရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ္လည္း မိဘေမာင္ဘြားမ်ား အေပၚ အႏိုင္က်င့္ ဘိုက်ျခင္းကဲ့သို႔ အျပဳအမူ တစ္ခုခု အိမ္တြင္ျပဳလုပ္ေလ့ရွိေသာ ကေလးမ်ားမွာ အဆိုပါ အေလ့အက်င့္ကို ေက်ာင္းသို႔ သယ္သြားေလ့ ရွိသည္မွာေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္ဟု အီတလီရွိ တကၠသိုလ္တစ္ခုမွ Ersilia Menesini က ဆိုသည္။
လူသားမ်ား အဘယ္ေၾကာင့္ ပလီပလာ ေျပာလြန္းသနည္း ဟူသည္ကို မည္သူမွ် အတိအက် မသိပါ။ သို႔ေသာ္ ေလ့လာမႈမ်ားအရ ၎မွာ သာမန္ အေလ့အထ တစ္ခုသာ ျဖစ္ၿပီး စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားႏွင့္ နက္႐ႈိင္းစြာ ၿငိတြယ္ ေနေၾကာင္း သိရွိရသည္။ မိမိကိုယ္ကိုယ္ ေလးစားမႈ (Self-esteem) ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသည္ဟု Massachusetts တကၠသိုလ္မွ စိတ္ပညာရွင္ Robert Feldman က ဆိုသည္။ မိမိ၏ အတၱ (Self-esteem) အား ျခိမ္းေျခာက္ခံရသည္ဟု ခံစားရသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ လူတို႔သည္ ပိုမိုျမင့္မားသည့္ အဆင့္တစ္ခု ေရာက္ေအာင္ ေလႀကီးမိုးႀကီးေျပာၿပီး လိမ္ညာျခင္းကို စတင္ေတာ့သည္ဟု ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း သူက ဆို၏။
လူသားတို႔၏ လွည့္ကြက္အခ်ဳိ႕မွာ စိတ္လႈပ္ရွား အံ့အားသင့္စရာ ေကာင္းလွသည္။ လူသားမ်ားအေနျဖင့္ ႐ိုးသားမႈသာ ပဓာနဟု က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာဆိုေနၾကေသာ္လည္း အေမရိကန္ ငါးေယာက္လွ်င္ တစ္ေယာက္က အခြန္ေရွာင္ျခင္း ကိစၥသည္ က်င့္၀တ္ပိုင္းအရ လက္ခံႏိုင္ေသာ ကိစၥတစ္ရပ္သာ ျဖစ္ၿပီး က်င့္၀တ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာတစ္ရပ္ မဟုတ္ဟု ယူဆေၾကာင္း Pew Research Center မွ ဆာေဗးတစ္ခုက ဆိုသည္။ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ မိမိ၏ အိမ္ေထာင္ဘက္အား လွည့္စားျခင္းအေပၚ ေပ်ာ္သလိုလို ၀မ္းနည္းသလိုလို ခံစားရသည္ဟု ဆိုသည္။
အက်င့္စာရိတၱ တိုးတက္ျမင့္မားေရးအေၾကာင္း လူၾကားသူၾကား ေျပာဆိုတတ္ သူမ်ားတြင္ အဆိုးဆံုး လွည့္စားမႈမ်ား ပိုေတြ႕ရသည္ဟု ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားက ဆိုသည္။ အဆိုးရြားဆံုး ကလိမ္ျခံဳမ်ားမွာ အက်င့္စာရိတၱအား တန္ဖိုးထားပါသည္ ဆိုေသာ ဘုရားဒကာေက်ာင္းဒကာ ေယာင္ေယာင္မ်ား ျဖစ္ေနတတ္သည္ကို ေတြ႕ရေလ့ရွိသည္။ ဤသည္မွာ လွည့္စားျခင္းအမႈသည္ အခ်ဳိ႕ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ လူမ်ဳိးအလိုက္ ခ်ဳံ႕ႏိုင္ခ်ဲ႕ႏိုင္ေသာ (ကလိမ္ကက်စ္က်ျခင္းလား၊ ေစတနာအမွားလား ေ၀ခြဲရခက္ေစသည့္) အရာတစ္ခု ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၏ အိမ္ေထာင္ဖက္အေပၚ လွည့္စားျခင္းမ်ားသည္ က်င့္၀တ္ဆိုင္ရာ ဦးစီးဦးေဆာင္မ်ား တြင္ အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ က်ယ္ျပန္႔လာသည္။ တကယ္ေတာ့ ဤအျပဳအမူ အတြက္ ေျဖရွင္းခ်က္မွာ ရွင္းလင္းလွပါသည္။ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ လိင္ဆက္ဆံမႈအား (သဘာ၀အရ) ေရဆာသလို ဆာေနရန္ (Wired to) ပံုစံခ်ထားျခင္း ခံရၿပီး မိန္းကေလးမ်ားထက္ ပို၍ လွည့္ဖ်ားရန္ အားသန္ၾကသည္။ ဤအျပဳအမူမွာ အထူးသျဖင့္ တန္ခိုးၾသဇာရွိေသာ ေယာက္်ားမ်ားႏွင့္ ပိုမိုနီးစပ္မႈရွိသည္။ လူေတြအား ၎တို႔ေျပာသည့္အတိုင္း ကိုယ္တိုင္လည္း က်င့္ၾကံၾကလိမ့္မယ္ဟု ယူဆရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါဟု နယူးေယာက္ရွိ Adelphi တကၠသိုလ္မွ ကုခန္း စိတ္ပညာရွင္ Lawrence Josephs က ဆိုသည္။ အမွန္တကယ္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ လူတို႔၏ ေရွာင္ရန္ေဆာင္ရန္ က်င့္၀တ္တန္ဖိုးမ်ား၏ အတိမ္အနက္မွာ ရွင္းလင္းမႈ ရွိလွသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။
ေစာရ
ခုိး၀ွက္ျခင္းအတြက္ အဓိက လႈံ႔ေဆာ္ခ်က္မွာ လိုအပ္မႈ ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ေစာရနကၡတ္ပါသူမ်ား (Kleptomaniacs) အေနျဖင့္မူ ခိုးခ်င္စိတ္ သန္႔သန္႔ျဖင့္သာ က်ဴးလြန္မိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ လူေပါင္း ၄၃၀၀၀ ခန္႔အား စစ္ေဆးသည့္ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ ၁၁ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ အနည္းဆံုး တစ္ႀကိမ္ခန္႔ ဆိုင္မွ အလစ္သုတ္ဖူးသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ ၀ယ္ယူရန္ ေငြေၾကးမလြယ္ကူေသာ အခါ၌ပင္ ခိုးမႈက်ဴးလြန္ တတ္ေသာ လူမ်ားရွိသည္ဟု Minnesota School of Medicine ေဆးတကၠသိုလ္မွ Jon E. Grant က ဆိုသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ခု ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ ပါ၀င္ကူညီသူမ်ားအား အရက္၊ မူးယစ္ေဆး၊ ေလာင္းကစား စသည့္ စြဲလမ္းမႈမ်ားအား ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မည္ဟု သိေစၿပီး ဘုရားေဆး (Placebo) သို႔မဟုတ္ Naltrexone ဟူသည့္ ေဆး၀ါးတစ္မ်ဳိးအား ေကၽြးၿပီး စမ္းသပ္ခဲ့သည္။ (ဘုရားေဆးဆိုသည္မွာ အာနိသင္ မပါရွိေသာ္လည္း ေဆးစြမ္းထက္သည္ဟု သိေစျခင္းအားျဖင့္ အမွန္တကယ္ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ဳိး ျဖစ္ပါသည္) Naltrexone သည္ စိတ္ကို စြဲလမ္းေစေသာ အရာမ်ားကို တားဆီးႏိုင္သည္ျဖစ္ရာ ခိုး၀ွက္ေနစဥ္ အတြင္းတြင္လည္း ဦးေႏွာက္မွ ထုတ္လႊတ္သည့္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအာ႐ံု တစ္မ်ဳိးေၾကာင့္ သုေတသီတို႔အေနျဖင့္ ဤကိစၥအေပၚ သကၤာမကင္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ခိုးလိုသည့္ စိတ္ေဇာအား ေဆး၀ါးမ်ားျဖင့္ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေၾကာင္း Grant ႏွင့္ အေပါင္းပါမ်ားက Biological Psychiatry ဂ်ာနယ္တြင္ ေရးသားခဲ့သည္။ တကယ္ေတာ့ ခိုး၀ွက္တတ္သည့္ စ႐ိုက္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ ႐ိုးတြင္းခ်င္ဆီထဲတြင္ပင္ ကိန္း၀ပ္ေနႏိုင္ပါသည္။ ေမ်ာက္မ်ားလည္း လက္ေဆာ့ေျခေဆာ့ ခိုး၀ွက္တတ္သည္။ Capuchin ေမ်ာက္မ်ဳိးမ်ားမွာ အႏၱရာယ္တစ္ခုခု က်ေရာက္ႏိုင္ေျခရွိလွ်င္ အေပါင္းပါ ေမ်ာက္မ်ားအား အခ်က္ေပး အုပ္စုကြဲေစေလ့ ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ အခ်ဳိ႕က အႏၱရာယ္ အခ်က္ေပးခ်က္ အတုမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး အုပ္စုကြဲသြားခ်ိန္ ေရာက္မွ အစားအစာကို ခိုးယူ စားေသာက္ေလ့ ရွိ၏။
ေပါက္ကြဲ အၾကမ္းဖက္
မွတ္တမ္း၀င္ လူ႔သမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္ ဆူပူ အၾကမ္းဖက္ျခင္း ကိစၥအား ေတြ႕ရွိရသျဖင့္ ဤသည္က လူသားဟူသည္မွာ ေသာင္းက်န္း တတ္သည့္ဗီဇ ပင္ကိုယ္ပါလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး ဦးေႏွာက္၏ လႈံေဆာ္မႈပါမည္ဟု သုေတသီအခ်ဳိ႕မွ ေကာက္ခ်က္ခ် ေစခဲ့ေလသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္သန္းေပါင္း မ်ားစြာသို႔ ေနာက္ျပန္ ရစ္ၾကည့္ပါလွ်င္ ေရွးေဟာင္း ဘိုးေဘးလူသားမ်ားမွာ ယေန႔ ေခတ္သစ္ လူသားမ်ားထက္ ပိုမို၌ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုလားသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း အေထာက္အထားအခ်ဳိ႕က ျပဆိုေနသည္။ သမိုင္းမ၀င္မီ အေစာဆံုးကာလမ်ားက ေရွးဦးလူသားမ်ားၾကား အသားစားေသာ အေလ့အက်င့္ အခ်ဳိ႕အား ေဘးခ်ိတ္ထားခဲ့ပါလွ်င္ ေခတ္သစ္လူသားက ပိုမိုေသြးဆူသည္ ဟုပင္ ဆိုရမည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ သုေတသနတစ္ခုတြင္ လိင္၊ အစားအစာႏွင့္ မူးယစ္ေဆးတို႔အား စြဲလန္းသကဲ့သို႔ အၾကမ္းဖက္ျခင္းအားလည္း ေတာင့္တပံုေပၚသည္ဟု သံုးသပ္ဖူးသည္။ ေဆး၀ါးစိတ္ပညာ (Psychopharmacology) ဂ်ာနယ္တြင္ တင္ျပခဲ့သည့္ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ ၾကြက္မ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည့္ အျခားေသာ ထက္သန္မႈမ်ား (လိင္၊ အစားအစာ စသည္) ႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္အစုအဖြဲ႕မွာ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ဆဲလ္အစုအဖြဲ႕၏ ေနာက္နားတြင္ တည္ရွိေနသည္။ ဤေတြ႔ရွိမႈေၾကာင့္ သုေတသီတို႔က လူတြင္လည္း အလားတူရွိလိမ့္မည္ဟု ယူဆၾကသည္။
ရန္လိုေဒါသထြက္ျခင္းမွာ ေက်ာ႐ိုးရွိသတၱ၀ါမ်ား အားလံုးလိုလိုတြင္ ျဖစ္ေပၚၿပီး မိတ္လိုက္ျခင္း၊ နယ္ေျမလုျခင္း၊ အစားအစာ စသည့္ အေရးႀကီး ကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ လိုအပ္သည့္အရာလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ဦးေႏွာက္တြင္းရွိ အဆိုပါ တက္ၾကြထက္သန္စိတ္ လမ္းေၾကာင္းမွာ ရန္လိုသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားအား (ဦးေႏွာက္မွ) တံု႔ျပန္ရာတြင္ ပါ၀င္ေနၿပီး Dopamine ေခၚ စြဲလန္းစိတ္ကို ျဖစ္ေစေသာ ေဟာ္မုန္းႏွင့္ ပတ္သက္မႈရွိ သည္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။ သုေတသီအမ်ားအျပားက လူသား၏ အၾကမ္းဖက္လိုစိတ္မွာ အသက္ ရွင္က်န္ေရးအတြက္ ကူညီေပးေသာ ဆင့္ကဲေျပာင္းလာသည့္ တိမ္းညြတ္မႈတစ္ခုသာ ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ သက္ရွိမ်ဳိးစိတ္မ်ား၏ ရန္လိုသည့္ အျပဳအမူမွာ တစ္ခုခ်င္းစီ၏ အသက္ရွင္က်န္လိုစိတ္၊ သို႔မဟုတ္ မ်ဳိးပြားျခင္း တို႔ကို တိုးပြားေစၿပီး ၎သည္လည္း ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေန၊ ဆက္ဆံေရး၊ မ်ဳိးပြားမႈႏွင့္ မ်ဳိးစိတ္တို႔၏ သမိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာမ်ားအေပၚ မူတည္ပါသည္။ လူသားမ်ဳိးစိတ္မွာ အၾကမ္းအဖက္ဆံုး မ်ဳိးစိတ္မ်ားစာရင္းတြင္ ထိပ္တန္းက်က်တစ္ေနရာမွ ပါ၀င္ေနသည္မွာ အေသအခ်ာပင္ ျဖစ္ပါသည္ဟု Utah တကၠသိုလ္မွ ဇီ၀ေဗဒပညာရွင္ David Carrier က ဆိုသည္။
အက်င့္ဆိုး စြဲျခင္း
လူသားမ်ားသည္ အက်င့္ပါတတ္သည့္ သတၱ၀ါမ်ားသာ မဟုတ္ခဲ့လွ်င္ ယခုထိ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ စာရင္းပါ အရာမ်ားအားလံုးသည္ အေတာ္ေလး ျပႆနာ နည္းသြားႏိုင္ပါသည္။ စင္စစ္ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္ အမ်ားအျပားတြင္ အက်င့္ဆိုးတစ္ခုခု စြဲျခင္း (ေဆးလိပ္၊ အရက္) ၏ အႏၱရာယ္အား ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိရွိၾကသည့္ တိုင္ေအာင္ လူတို႔အေနျဖင့္ ျဖတ္ဖို႔ခက္သည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ဤသည္မွာ အက်င့္ဆိုးေၾကာင့္ ျဖစ္လာႏိုင္သည့္ အႏၱရာယ္အား စံုစံုေစ့ေစ့ မသိရွိျခင္းေၾကာင့္မဟုတ္ပါ။ လူဟူသည္မွာ ပစၥဳပၸန္ႏွင့္ အနာဂတ္ ကြက္ကြက္ေလး တစ္ခုအတြက္သာ အသက္ရွင္ေနျခင္းျဖစ္ၿပီး ေရရွည္အတြက္ မၾကည့္႐ႈေလ့ရွိေသာ သေဘာထားေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု Alberta တကၠသိုလ္မွ Cindy Jardine က ဆိုသည္။ အက်င့္ဆိုး စြဲကပ္ေနသည့္ လူမ်ားအား သုေတသနျပဳေလ့လာေနသည့္ Jardine က အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ထုတ္ျပသည္။
လူသား၏ အ႐ိုးစြဲ ကလန္ကဆန္စိတ္
လူမႈေရး ၀င္ဆံ့ရန္ လိုအပ္မႈ
အႏၱရာယ္၏ အတိမ္အနက္အား မွန္ကန္စြာ နားမလည္မႈ
ကိုယ္ေရးေလာကအျမင္ႏွင့္ ေရာဂါရအေလ့အက်င့္မ်ားအား ေဖးေဖးမမ ေတြးႏိုင္စြမ္း
ဗီဇဆိုင္ရာ စြဲလန္းႏိုင္စြမ္း (Predisposition)
လူတို႔အေနျဖင့္ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ရွိသည့္ သိသမွ် ျခြင္းခ်က္မ်ားအား လက္ညႇိဳးထိုးကာ “အခုထိေတာ့ ဘာမွ မျဖစ္ေသးဘူး၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ ငါ့အဘြားတစ္ေယာက္ အသက္ ၉၀ မွ ေသတာ” စသည္ျဖင့္ အဆိုပါအက်င့္ဆိုးမ်ားကို သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ယူေလ့ရွိၾကသည္ဟုလည္း Jardine က ဆို၏။
◄ ေတဇာ ► မတ္လ (၁)
Ref: Live Science
မူလတန္း ေက်ာင္းရွိ ကေလးမ်ား၏ တစ္၀က္၊ သို႔မဟုတ္ တစ္၀က္ေက်ာ္ ခန္႔မွာ အႏိုင္က်င့္ ဘိုက်ျခင္းကို ၾကံဳေတြ႕ရ ဖူးေၾကာင္း ေလ့လာမႈမ်ားအရ ေတြ႕ရွိရသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ဥေရာပ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ ေက်ာင္းတြင္း အႏိုင္က်င့္ ဘိုက်ေလ့ရွိေသာ ကေလးမ်ားသည္ မိမိအိမ္တြင္လည္း ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမမ်ားအေပၚ ဘိုက်တတ္သည္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။ ဤသည္က အဆိုပါေလ့လာမႈပါ သုေတသီတစ္ဦးအား ဘိုက်ျခင္း အေလ့အက်င့္မွာ မိမိအိမ္မွ အစျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း တြက္ဆစရာ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ဤေလ့လာမႈမွ အိမ္ႏွင့္ေက်ာင္း မည္သည့္ေနရာမွ အစျပဳသနည္း ဟူသည္ကို အတိအက်ေျပာရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ္လည္း မိဘေမာင္ဘြားမ်ား အေပၚ အႏိုင္က်င့္ ဘိုက်ျခင္းကဲ့သို႔ အျပဳအမူ တစ္ခုခု အိမ္တြင္ျပဳလုပ္ေလ့ရွိေသာ ကေလးမ်ားမွာ အဆိုပါ အေလ့အက်င့္ကို ေက်ာင္းသို႔ သယ္သြားေလ့ ရွိသည္မွာေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္ဟု အီတလီရွိ တကၠသိုလ္တစ္ခုမွ Ersilia Menesini က ဆိုသည္။သို႔ေသာ္ ဘိုက်ျခင္း အျပဳအမူမွာ ကေလးကလား အျပဳအမူတစ္ရပ္မွ် မဟုတ္ပါ။ အေမရိကန္ ႐ံုးလုပ္သား ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးနီးမွာ အလုပ္ရွင္မွလည္းေကာင္း၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ အခ်င္းခ်င္းမွလည္းေကာင္း အႏိုင္က်င့္ဘိုက်ျခင္းကို ခံရေလ့ရွိသည္ဟု စစ္တမ္းတစ္ခုအရ ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္ လူႀကီးပီပီ တိုက္႐ိုက္ဘိုက်နည္းမ်ား မဟုတ္ဘဲ အလုပ္ၿပီးေျမာက္ေစရန္ အေရးႀကီး သတင္းအခ်က္အလက္ ထိမ္ခ်န္ျခင္းမွ အမနာပ ေျပာဆိုျခင္းအထိ ပါ၀င္ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ျပဳလုပ္သည့္ လူသားခ်င္း မစာနာေသာ အျပဳအမူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔တစ္ခါမွ် လုပ္မိေသာ္ အက်င့္ပါသြားတတ္သည္။
ဘိုက်ျခင္းမွာ အမႈိက္ကစသည့္ ျပႆနာသာ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ကာကြယ္ရန္ ခက္ခဲရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းပင္ ျဖစ္ၿပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ ေသးေသးမႊားမႊား ကိစၥေလးမ်ားမွသာ အစျပဳေလ့ ရွိသည္ဟု Arizona State University မွ Sarah Tracy က ဆိုသည္။ လုပ္ငန္းခြင္ အႏိုင္က်င့္ဘိုက်မႈမ်ားကို ကာကြယ္ရာတြင္ ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္အတိုင္း ပံုေသနည္းက် ဇြဲရွိရွိ တုန္႔ျပန္ရန္ (မိမိ၏ ခံစားခ်က္ကို ေဖာ္ထုတ္ျပသရန္) ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက အၾကံေပးသည္။
ဘာေၾကာင့္ ဘိုက်သနည္း ဟူေသာ ေမးခြန္းကိုမူ လူရာ၀င္လုိျခင္းႏွင့္ ဆရာႀကီးျဖစ္လုိျခင္း (Gain Status) တို႔ေၾကာင့္ဟု စိတ္ပညာရွင္တို႔က ခပ္ရွင္းရွင္းပင္ ဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ အခ်ဳိ႕လူမ်ား အေနျဖင့္ အဆိုပါအျပဳအမူအား မေကာင္းမွန္းသိသိႏွင့္ ေရွာင္က်ဥ္ရန္ ခက္ေနျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္သည္။ သုေတသီမ်ားအေနျဖင့္ ဘိုက်ျခင္းအမႈကို ေမ်ာက္မ်ားတြင္လည္း ေတြ႕ရွိရသည္ျဖစ္ရာ လူမ်ား၏ ဘိုက်ျခင္း အျပဳအမူမွာ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္တြင္ ေနာက္ျပန္ဆြဲၿပီး ေနရာေဟာင္း သစ္ပင္ေပၚသို႔ ျပန္တက္ေနသည့္ အျပဳအမူဟု သံုးသပ္ရမလို ျဖစ္ပါသည္။
မုသား
လူသားမ်ား အဘယ္ေၾကာင့္ ပလီပလာ ေျပာလြန္းသနည္း ဟူသည္ကို မည္သူမွ် အတိအက် မသိပါ။ သို႔ေသာ္ ေလ့လာမႈမ်ားအရ ၎မွာ သာမန္ အေလ့အထ တစ္ခုသာ ျဖစ္ၿပီး စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားႏွင့္ နက္႐ႈိင္းစြာ ၿငိတြယ္ ေနေၾကာင္း သိရွိရသည္။ မိမိကိုယ္ကိုယ္ ေလးစားမႈ (Self-esteem) ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသည္ဟု Massachusetts တကၠသိုလ္မွ စိတ္ပညာရွင္ Robert Feldman က ဆိုသည္။ မိမိ၏ အတၱ (Self-esteem) အား ျခိမ္းေျခာက္ခံရသည္ဟု ခံစားရသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ လူတို႔သည္ ပိုမိုျမင့္မားသည့္ အဆင့္တစ္ခု ေရာက္ေအာင္ ေလႀကီးမိုးႀကီးေျပာၿပီး လိမ္ညာျခင္းကို စတင္ေတာ့သည္ဟု ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း သူက ဆို၏။လူတို႔သည္ အဆက္မျပတ္နီးနီး မုသားေျပာေနၾကၿပီး လူ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ဆယ္မိနစ္စကားေျပာလွ်င္ အနည္းဆံုး တစ္ႀကိမ္မွ် မုသားပါေၾကာင္း Feldman က သူ၏ သုေတသနတြင္ မိမိရရ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ တကယ္ေတာ့ လိမ္ညာရျခင္းသည္ လြယ္ကူေသာ ကိစၥတစ္ခုေတာ့ မဟုတ္ပါ။ မုသားေျပာျခင္းသည္ အမွန္ကို ေျပာျခင္းထက္ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမိုရွည္လ်ားေၾကာင္း ေလ့လာခ်က္တစ္ရပ္တြင္ သံုးသပ္ထားသည္။ ယခင္က စာေပးစာယူမ်ားထက္ ယခု လုပ္ငန္းခြင္ေပးစာျပန္စာ Email မ်ားတြင္ ပိုမိုလိမ္ညာလာ ၾကေၾကာင္းလည္း ေလ့လာခ်က္ အသစ္တစ္ရပ္တြင္ ေတြ႕ရွိရျပန္သည္။
လိမ္ညာနည္းအမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေနသည့္အတြက္ လိမ္ညာရျခင္း၏ အဓိပၸာယ္ကို အတိအက် ဖြင့္ဆိုရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ မုသားအေၾကာင္း သတၱဳခ် ၾကည့္ရန္ ေထြျပားလွေသာ မုသား၏ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လိုလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ အဆိုလႊာတစ္ခုသည္ မုသားပမာဏ ခပ္မ်ားမ်ားပါ၀င္ရန္ အေၾကာင္းဖန္ေန တတ္သည္။ ပထမအဆင့္တြင္ လူတစ္ေယာက္သည္ အဆိုလႊာတစ္ခု ေရးသားၿပီး ဤအဆိုလႊာမွာ မွားသည္ဟု ယံုၾကည္ရမည္။ ဒုတိယအဆင့္တြင္ ဤအဆိုလႊာအား နားေထာင္မည့္ ပရိသတ္က အမွန္ဟု ယံုၾကည္လာေစရန္ သူ႔အေနျဖင့္ ရည္ရြယ္ရေပမည္ဟု Washington and Lee တကၠသိုလ္မွ ဒႆနိက ပါေမာကၡ James E. Mahon က ဆိုသည္။
တိရိစၦာန္မ်ားသည္လည္း ကလိမ္ကက်စ္ က်တတ္ေၾကာင္း သိရွိရၿပီး စက္႐ုပ္မ်ားပင္ လိမ္လည္ဖို႔ သင္ယူႏိုင္ေၾကာင္း စမ္းသက္ခ်က္တစ္ရပ္တြင္ ေတြ႕ရွိရေပသည္။ (“ဖိုးတြမ္တီး စက္႐ုပ္မ်ား” တြင္ ဤအေၾကာင္းကို ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါသည္)
တစ္ပတ္႐ိုက္
လူသားတို႔၏ လွည့္ကြက္အခ်ဳိ႕မွာ စိတ္လႈပ္ရွား အံ့အားသင့္စရာ ေကာင္းလွသည္။ လူသားမ်ားအေနျဖင့္ ႐ိုးသားမႈသာ ပဓာနဟု က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာဆိုေနၾကေသာ္လည္း အေမရိကန္ ငါးေယာက္လွ်င္ တစ္ေယာက္က အခြန္ေရွာင္ျခင္း ကိစၥသည္ က်င့္၀တ္ပိုင္းအရ လက္ခံႏိုင္ေသာ ကိစၥတစ္ရပ္သာ ျဖစ္ၿပီး က်င့္၀တ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာတစ္ရပ္ မဟုတ္ဟု ယူဆေၾကာင္း Pew Research Center မွ ဆာေဗးတစ္ခုက ဆိုသည္။ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ မိမိ၏ အိမ္ေထာင္ဘက္အား လွည့္စားျခင္းအေပၚ ေပ်ာ္သလိုလို ၀မ္းနည္းသလိုလို ခံစားရသည္ဟု ဆိုသည္။အက်င့္စာရိတၱ တိုးတက္ျမင့္မားေရးအေၾကာင္း လူၾကားသူၾကား ေျပာဆိုတတ္ သူမ်ားတြင္ အဆိုးဆံုး လွည့္စားမႈမ်ား ပိုေတြ႕ရသည္ဟု ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားက ဆိုသည္။ အဆိုးရြားဆံုး ကလိမ္ျခံဳမ်ားမွာ အက်င့္စာရိတၱအား တန္ဖိုးထားပါသည္ ဆိုေသာ ဘုရားဒကာေက်ာင္းဒကာ ေယာင္ေယာင္မ်ား ျဖစ္ေနတတ္သည္ကို ေတြ႕ရေလ့ရွိသည္။ ဤသည္မွာ လွည့္စားျခင္းအမႈသည္ အခ်ဳိ႕ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ လူမ်ဳိးအလိုက္ ခ်ဳံ႕ႏိုင္ခ်ဲ႕ႏိုင္ေသာ (ကလိမ္ကက်စ္က်ျခင္းလား၊ ေစတနာအမွားလား ေ၀ခြဲရခက္ေစသည့္) အရာတစ္ခု ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၏ အိမ္ေထာင္ဖက္အေပၚ လွည့္စားျခင္းမ်ားသည္ က်င့္၀တ္ဆိုင္ရာ ဦးစီးဦးေဆာင္မ်ား တြင္ အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ က်ယ္ျပန္႔လာသည္။ တကယ္ေတာ့ ဤအျပဳအမူ အတြက္ ေျဖရွင္းခ်က္မွာ ရွင္းလင္းလွပါသည္။ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ လိင္ဆက္ဆံမႈအား (သဘာ၀အရ) ေရဆာသလို ဆာေနရန္ (Wired to) ပံုစံခ်ထားျခင္း ခံရၿပီး မိန္းကေလးမ်ားထက္ ပို၍ လွည့္ဖ်ားရန္ အားသန္ၾကသည္။ ဤအျပဳအမူမွာ အထူးသျဖင့္ တန္ခိုးၾသဇာရွိေသာ ေယာက္်ားမ်ားႏွင့္ ပိုမိုနီးစပ္မႈရွိသည္။ လူေတြအား ၎တို႔ေျပာသည့္အတိုင္း ကိုယ္တိုင္လည္း က်င့္ၾကံၾကလိမ့္မယ္ဟု ယူဆရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါဟု နယူးေယာက္ရွိ Adelphi တကၠသိုလ္မွ ကုခန္း စိတ္ပညာရွင္ Lawrence Josephs က ဆိုသည္။ အမွန္တကယ္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ လူတို႔၏ ေရွာင္ရန္ေဆာင္ရန္ က်င့္၀တ္တန္ဖိုးမ်ား၏ အတိမ္အနက္မွာ ရွင္းလင္းမႈ ရွိလွသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။
ေစာရ
ခုိး၀ွက္ျခင္းအတြက္ အဓိက လႈံ႔ေဆာ္ခ်က္မွာ လိုအပ္မႈ ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ေစာရနကၡတ္ပါသူမ်ား (Kleptomaniacs) အေနျဖင့္မူ ခိုးခ်င္စိတ္ သန္႔သန္႔ျဖင့္သာ က်ဴးလြန္မိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ လူေပါင္း ၄၃၀၀၀ ခန္႔အား စစ္ေဆးသည့္ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ ၁၁ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ အနည္းဆံုး တစ္ႀကိမ္ခန္႔ ဆိုင္မွ အလစ္သုတ္ဖူးသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ ၀ယ္ယူရန္ ေငြေၾကးမလြယ္ကူေသာ အခါ၌ပင္ ခိုးမႈက်ဴးလြန္ တတ္ေသာ လူမ်ားရွိသည္ဟု Minnesota School of Medicine ေဆးတကၠသိုလ္မွ Jon E. Grant က ဆိုသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ခု ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ ပါ၀င္ကူညီသူမ်ားအား အရက္၊ မူးယစ္ေဆး၊ ေလာင္းကစား စသည့္ စြဲလမ္းမႈမ်ားအား ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မည္ဟု သိေစၿပီး ဘုရားေဆး (Placebo) သို႔မဟုတ္ Naltrexone ဟူသည့္ ေဆး၀ါးတစ္မ်ဳိးအား ေကၽြးၿပီး စမ္းသပ္ခဲ့သည္။ (ဘုရားေဆးဆိုသည္မွာ အာနိသင္ မပါရွိေသာ္လည္း ေဆးစြမ္းထက္သည္ဟု သိေစျခင္းအားျဖင့္ အမွန္တကယ္ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ဳိး ျဖစ္ပါသည္) Naltrexone သည္ စိတ္ကို စြဲလမ္းေစေသာ အရာမ်ားကို တားဆီးႏိုင္သည္ျဖစ္ရာ ခိုး၀ွက္ေနစဥ္ အတြင္းတြင္လည္း ဦးေႏွာက္မွ ထုတ္လႊတ္သည့္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအာ႐ံု တစ္မ်ဳိးေၾကာင့္ သုေတသီတို႔အေနျဖင့္ ဤကိစၥအေပၚ သကၤာမကင္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ခိုးလိုသည့္ စိတ္ေဇာအား ေဆး၀ါးမ်ားျဖင့္ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေၾကာင္း Grant ႏွင့္ အေပါင္းပါမ်ားက Biological Psychiatry ဂ်ာနယ္တြင္ ေရးသားခဲ့သည္။ တကယ္ေတာ့ ခိုး၀ွက္တတ္သည့္ စ႐ိုက္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ ႐ိုးတြင္းခ်င္ဆီထဲတြင္ပင္ ကိန္း၀ပ္ေနႏိုင္ပါသည္။ ေမ်ာက္မ်ားလည္း လက္ေဆာ့ေျခေဆာ့ ခိုး၀ွက္တတ္သည္။ Capuchin ေမ်ာက္မ်ဳိးမ်ားမွာ အႏၱရာယ္တစ္ခုခု က်ေရာက္ႏိုင္ေျခရွိလွ်င္ အေပါင္းပါ ေမ်ာက္မ်ားအား အခ်က္ေပး အုပ္စုကြဲေစေလ့ ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ အခ်ဳိ႕က အႏၱရာယ္ အခ်က္ေပးခ်က္ အတုမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး အုပ္စုကြဲသြားခ်ိန္ ေရာက္မွ အစားအစာကို ခိုးယူ စားေသာက္ေလ့ ရွိ၏။ေပါက္ကြဲ အၾကမ္းဖက္
မွတ္တမ္း၀င္ လူ႔သမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္ ဆူပူ အၾကမ္းဖက္ျခင္း ကိစၥအား ေတြ႕ရွိရသျဖင့္ ဤသည္က လူသားဟူသည္မွာ ေသာင္းက်န္း တတ္သည့္ဗီဇ ပင္ကိုယ္ပါလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး ဦးေႏွာက္၏ လႈံေဆာ္မႈပါမည္ဟု သုေတသီအခ်ဳိ႕မွ ေကာက္ခ်က္ခ် ေစခဲ့ေလသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္သန္းေပါင္း မ်ားစြာသို႔ ေနာက္ျပန္ ရစ္ၾကည့္ပါလွ်င္ ေရွးေဟာင္း ဘိုးေဘးလူသားမ်ားမွာ ယေန႔ ေခတ္သစ္ လူသားမ်ားထက္ ပိုမို၌ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုလားသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း အေထာက္အထားအခ်ဳိ႕က ျပဆိုေနသည္။ သမိုင္းမ၀င္မီ အေစာဆံုးကာလမ်ားက ေရွးဦးလူသားမ်ားၾကား အသားစားေသာ အေလ့အက်င့္ အခ်ဳိ႕အား ေဘးခ်ိတ္ထားခဲ့ပါလွ်င္ ေခတ္သစ္လူသားက ပိုမိုေသြးဆူသည္ ဟုပင္ ဆိုရမည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ သုေတသနတစ္ခုတြင္ လိင္၊ အစားအစာႏွင့္ မူးယစ္ေဆးတို႔အား စြဲလန္းသကဲ့သို႔ အၾကမ္းဖက္ျခင္းအားလည္း ေတာင့္တပံုေပၚသည္ဟု သံုးသပ္ဖူးသည္။ ေဆး၀ါးစိတ္ပညာ (Psychopharmacology) ဂ်ာနယ္တြင္ တင္ျပခဲ့သည့္ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ ၾကြက္မ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည့္ အျခားေသာ ထက္သန္မႈမ်ား (လိင္၊ အစားအစာ စသည္) ႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္အစုအဖြဲ႕မွာ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ဆဲလ္အစုအဖြဲ႕၏ ေနာက္နားတြင္ တည္ရွိေနသည္။ ဤေတြ႔ရွိမႈေၾကာင့္ သုေတသီတို႔က လူတြင္လည္း အလားတူရွိလိမ့္မည္ဟု ယူဆၾကသည္။ရန္လိုေဒါသထြက္ျခင္းမွာ ေက်ာ႐ိုးရွိသတၱ၀ါမ်ား အားလံုးလိုလိုတြင္ ျဖစ္ေပၚၿပီး မိတ္လိုက္ျခင္း၊ နယ္ေျမလုျခင္း၊ အစားအစာ စသည့္ အေရးႀကီး ကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ လိုအပ္သည့္အရာလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ဦးေႏွာက္တြင္းရွိ အဆိုပါ တက္ၾကြထက္သန္စိတ္ လမ္းေၾကာင္းမွာ ရန္လိုသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားအား (ဦးေႏွာက္မွ) တံု႔ျပန္ရာတြင္ ပါ၀င္ေနၿပီး Dopamine ေခၚ စြဲလန္းစိတ္ကို ျဖစ္ေစေသာ ေဟာ္မုန္းႏွင့္ ပတ္သက္မႈရွိ သည္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။ သုေတသီအမ်ားအျပားက လူသား၏ အၾကမ္းဖက္လိုစိတ္မွာ အသက္ ရွင္က်န္ေရးအတြက္ ကူညီေပးေသာ ဆင့္ကဲေျပာင္းလာသည့္ တိမ္းညြတ္မႈတစ္ခုသာ ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ သက္ရွိမ်ဳိးစိတ္မ်ား၏ ရန္လိုသည့္ အျပဳအမူမွာ တစ္ခုခ်င္းစီ၏ အသက္ရွင္က်န္လိုစိတ္၊ သို႔မဟုတ္ မ်ဳိးပြားျခင္း တို႔ကို တိုးပြားေစၿပီး ၎သည္လည္း ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေန၊ ဆက္ဆံေရး၊ မ်ဳိးပြားမႈႏွင့္ မ်ဳိးစိတ္တို႔၏ သမိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာမ်ားအေပၚ မူတည္ပါသည္။ လူသားမ်ဳိးစိတ္မွာ အၾကမ္းအဖက္ဆံုး မ်ဳိးစိတ္မ်ားစာရင္းတြင္ ထိပ္တန္းက်က်တစ္ေနရာမွ ပါ၀င္ေနသည္မွာ အေသအခ်ာပင္ ျဖစ္ပါသည္ဟု Utah တကၠသိုလ္မွ ဇီ၀ေဗဒပညာရွင္ David Carrier က ဆိုသည္။
အက်င့္ဆိုး စြဲျခင္း
လူသားမ်ားသည္ အက်င့္ပါတတ္သည့္ သတၱ၀ါမ်ားသာ မဟုတ္ခဲ့လွ်င္ ယခုထိ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ စာရင္းပါ အရာမ်ားအားလံုးသည္ အေတာ္ေလး ျပႆနာ နည္းသြားႏိုင္ပါသည္။ စင္စစ္ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္ အမ်ားအျပားတြင္ အက်င့္ဆိုးတစ္ခုခု စြဲျခင္း (ေဆးလိပ္၊ အရက္) ၏ အႏၱရာယ္အား ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိရွိၾကသည့္ တိုင္ေအာင္ လူတို႔အေနျဖင့္ ျဖတ္ဖို႔ခက္သည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ဤသည္မွာ အက်င့္ဆိုးေၾကာင့္ ျဖစ္လာႏိုင္သည့္ အႏၱရာယ္အား စံုစံုေစ့ေစ့ မသိရွိျခင္းေၾကာင့္မဟုတ္ပါ။ လူဟူသည္မွာ ပစၥဳပၸန္ႏွင့္ အနာဂတ္ ကြက္ကြက္ေလး တစ္ခုအတြက္သာ အသက္ရွင္ေနျခင္းျဖစ္ၿပီး ေရရွည္အတြက္ မၾကည့္႐ႈေလ့ရွိေသာ သေဘာထားေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု Alberta တကၠသိုလ္မွ Cindy Jardine က ဆိုသည္။ အက်င့္ဆိုး စြဲကပ္ေနသည့္ လူမ်ားအား သုေတသနျပဳေလ့လာေနသည့္ Jardine က အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ထုတ္ျပသည္။လူသား၏ အ႐ိုးစြဲ ကလန္ကဆန္စိတ္
လူမႈေရး ၀င္ဆံ့ရန္ လိုအပ္မႈ
အႏၱရာယ္၏ အတိမ္အနက္အား မွန္ကန္စြာ နားမလည္မႈ
ကိုယ္ေရးေလာကအျမင္ႏွင့္ ေရာဂါရအေလ့အက်င့္မ်ားအား ေဖးေဖးမမ ေတြးႏိုင္စြမ္း
ဗီဇဆိုင္ရာ စြဲလန္းႏိုင္စြမ္း (Predisposition)
လူတို႔အေနျဖင့္ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ရွိသည့္ သိသမွ် ျခြင္းခ်က္မ်ားအား လက္ညႇိဳးထိုးကာ “အခုထိေတာ့ ဘာမွ မျဖစ္ေသးဘူး၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ ငါ့အဘြားတစ္ေယာက္ အသက္ ၉၀ မွ ေသတာ” စသည္ျဖင့္ အဆိုပါအက်င့္ဆိုးမ်ားကို သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ယူေလ့ရွိၾကသည္ဟုလည္း Jardine က ဆို၏။
◄ ေတဇာ ► မတ္လ (၁)
Ref: Live Science
ကိုေတဇာ
ReplyDeleteၿမန္မာအိုင္တီ၀က္ဆိုဒ္မွတဆင့္ကိုေတဇာဘေလာ့ခ္ကို၀င္ၾကည့္ၿဖစ္တာပါ.ေနာက္ကၽြန္ေတာ္အၿမဲဖတ္ရမဲ့ဘေလာ့ခ္ထဲမွာကိုေတဇာဘေလာ့ခ္လည္းပါ
လာၿပီ။စိတ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့အေၾကာင္းအရာအားလံုးကိုစိတ္၀င္စားၿပီးအၿမဲလည္းရွာ
ေဖြဖတ္ရွု႕ေနသူပါ။စိတ္ပညာေက်ာင္းသားေတာ့မဟုတ္ရပါ။ဒီပရက္ရွင္း....
ၿဖစ္ေနတာေတြကိုပြင့္လင္းရိုးသားစြာေဆြးေႏြးခ်င္၊တိုင္ပင္ခ်င္၊အၾကံညာဏ္နဲ႔
အကူအညီမ်ားေတာင္းခံခ်င္လို႔ပါ။Depressionနဲ႔ပတ္သတ္ပီး မဂၢဇင္း ေတြမွာအေမးအေၿဖလုပ္ေပးတာဖတ္ဖူးတယ္။ အရမ္းထိေရာက္ ပါတယ္။ဒီမွာ
ကိုေတဇာနဲ႔လည္းအေမးအေၿဖလုပ္ခ်င္တယ္။(ကိုေတဇာကစာဖတ္အားတအား
ေကာင္းလို႔ပါ)။ Depressionနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ပို႔စ္အသစ္ေတြလည္းေရးပါ။ ၿပီးေတာ့အင္တာနက္ကေနတဆင့္
ြ Depressionနဲ႔ဆိုင္တာကို emailနဲ႔ အေမးအေၿဖလုပ္လို႔ရတဲ့ေနရာ(ၿမန္မာလို)
ဘေလာ့ခ္မ်ား၀က္ဆိုဒ္မ်ားရွိရင္ညႊန္းေပးေစခ်င္ပါတယ္။ အရမ္းလိုအပ္ေနလို႔ပါ။Please give me your email adress.I will send letter to your mail.
Please reply to me.Thanks.
စိတ္ပညာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျမန္မာဘေလာ့ဂ္ ေကာင္းေကာင္းေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း မေတြ႕ဖူးဘူးဗ်ာ။ http://www.mindtools.com ကေတာ့ Depression နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စံုစံုလင္လင္ေလးပါၿပီး ဖတ္ေကာင္းတာ ေတြ႕ရတယ္။ စိတ္ပညာ အေမးအေျဖေတြလုပ္ၿပီး Counseling လုပ္ဖို႔အထိေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မွာ အဆင့္မရွိပါဘူး။ စိတ္ပညာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေဆာင္းပါးေလးတခ်ဳိ႕ ဘာသာျပန္ျဖစ္ဦးမယ္ ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အီးေမးလ္ လိပ္စာက oo.tazar@gmail.com ပါ။
ReplyDelete