ျဖစ္တည္မႈပဓာန ခ်စ္ဒ႑ာရီ (သို႔) ဆတ္ႏွင့္ ဒီဘုိးဗြား

ယန္းေပါဆတ္သည္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ၀န္းရံေနျခင္းကို သေဘာက်ႏွစ္သက္သူ ျဖစ္သည္။ မကြယ္မ၀ွက္ဘဲ ေျဗာင္က်ျမင္သာမႈကို မ်ားစြာ အားေပးေထာက္ခံသူ တစ္ေယာက္အေနျဖင့္ အေၾကာင္းရင္းကိုလည္း သူက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပင္ ဖြင့္ဟခဲ့သည္။ “ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာေတြ ရွိပါတယ္။ ႐ုပ္ဆိုးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ရွိသလို ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ေခ်ာေခ်ာလွလွကို ပိုသေဘာက်တတ္ပါတယ္” ဟု “ဆတ္ေျပာေသာ ဆတ္အေၾကာင္း” အင္တာဗ်ဴးမွတ္တမ္းတြင္ သူက ေျပာျပခဲ့သည္။ “ၿပီးေတာ့ သူတို႔ဟာ ဖိႏွိပ္ခံထားရတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ အလုပ္အေၾကာင္းေတြေျပာၿပီး သူတို႔က ခင္ဗ်ားကို ပ်င္းရိၿငီးေငြ႕ေအာင္ လုပ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ အတူရွိေနရတာကို ေပ်ာ္ရႊင္ပါတယ္။ စကားစျမည္ေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာ အေတြးအေခၚအေၾကာင္း ေတြပါလာရင္ ကၽြန္ေတာ္ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္မိတာေၾကာင့္ပါ” ဟု ဆတ္က ဆိုသည္။ “ဆတ္ေျပာေသာ ဆတ္အေၾကာင္း” ကို ၁၉၇၂ ခုႏွစ္၊ ဆတ္၏အသက္ (၆၆) ႏွစ္တြင္ ရုပ္ရွင္ရိုက္ကူးခဲ့သည္။ အင္တာဗ်ဴးသူမ်ားမွာ စစ္ၿပီးေနာက္ ဆတ္တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ Les Temps Modernes ဂ်ာနယ္မွ သစၥာရွိ အေပါင္းအေဖာ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုင္မြန္ဒီဘိုးဗြား ရွိလာခ်ိန္မွစ၍ သူတို႔ႏွစ္ဦး၏ ဆက္ႏြယ္မႈဒ႑ာရီကို ဒီဘိုးဗြားကသာ ထိန္းသိမ္းထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း အခန္းတြင္းရွိလူမ်ား နားလည္ၾကသည့္အေလ်ာက္ ဤေခါင္းစဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဆက္လက္ခ်ဲ႕ထြင္ရန္ မည္သူမွ် အားေပးအားေျမွာက္မျပဳခဲ့ၾကပါ။ သို႔ေသာ္ အခန္းတြင္းရွိ အေပါင္းအေဖာ္မ်ား အားလံုးက သူ႔ အခ်ိန္အေတာ္မ်ားမ်ားကို မိန္းမကိစၥတြင္ အသံုးျပဳခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ဆတ္သည္ မိန္းကေလးမ်ားႏွင့္ အတူရွိေနရသည္ကို ႏွစ္သက္ေၾကာင္းလည္း သိၾကပါသည္။

ဆတ္ႏွင့္ ဒီဘိုးဗြားတို႔၏ အေဖာ္ျပဳမႈ သေဘာသဘာ၀ႏွင့္ပတ္သက္၍ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ သူတို႔ႏွစ္ဦး ရုတ္တရက္ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားသူမ်ား ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းမ်ားအတြက္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္တစ္ခု မဟုတ္သလို လူထုအတြက္လည္း မဟုတ္ခဲ့ေပ။ အခ်ဳပ္အေႏွာင္မရွိ လြတ္လပ္စြာေပါင္းစည္းထားေသာ စံုတြဲ၊ ေကာ္ဖီဆိုင္မွာ ခ်ိန္းေတြ႕ၿပီး စာေရးေလ့ရွိၾကသူမ်ား၊ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းမ်ားကို သီးသန္႔စားပြဲတြင္ ေတြ႕ဆံုၾကသူမ်ား၊ အျခားတစ္ပါးေသာ ဆက္ဆံေရးမ်ား (အျခားေသာအေဖာ္မ်ားႏွင့္ ခ်စ္ကိစၥမ်ားကိုလည္း လက္ခံအသိအမွတ္ျပဳျခင္း) ကို ေက်နပ္သာယာႏိုင္ေလာက္ေအာင္ လြတ္လပ္မႈရွိၾကသူမ်ား၊ သို႔ေသာ္ စိတ္၀ိဉာဥ္ႏွင့္ လက္ထပ္မႈပံုစံတစ္ရပ္ (Soul Marriage) ကို ထိန္းသိမ္းထားၾကသူမ်ားအျဖစ္ ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္။ သူတို႔ႏွစ္ဦး၏ အျပန္အလွန္နားလည္မႈ တည္ေဆာက္ထားသည့္ပံုစံမွာ ျဖစ္တည္မႈပဓာန၀ါဒ၏ ထူးျခားေလးနက္ေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး ၎အခ်က္ကို ဒီဘိုးဗြားက သူမ၏ ေလးအုပ္တြဲ ကိုယ္ေရးမွတ္တမ္း စာအုပ္မ်ားတြင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေရးသားခဲ့ၿပီး တင္းမာစြာခုခံေခ်ပထားသည္။ ထိုကိုယ္ေရးမွတ္တမ္းမ်ားအားလံုးမွာ ျပင္သစ္ျပည္တြင္ အႀကီးအက်ယ္လူႀကိဳက္မ်ားခဲ့ၿပီး “တာ၀န္ေက်ေသာ သမီးတစ္ေယာက္၏ မွတ္တမ္း” (Memoirs of a Dutiful Daughter [1958]) ၊ “ေရႊထီးေဆာင္းခ်ိန္” (The Prime of Life [1960]) ၊ “အေျခအေန၏ အား” (Force of Circumstance [1963]) ႏွင့္ “ေျပာတာအားလံုး ၿပီးပါေစ” (All Said and Done [1972]) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ဒီဘိုးဗြားႏွင့္ ဆတ္တို႔က ဘူဇြာလူတန္းစားမ်ား အေလးအျမတ္ထားေသာ လူမႈက်င့္၀တ္ဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို အေရာင္ေတာက္ ေစရန္ ျပဳလုပ္ျခင္းကို စိတ္၀င္စားမႈမရွိၾကေပ။ ဘူဇြာတို႔၏ က်င့္၀တ္စံမ်ားကို မေလးစားျခင္းသည္ပင္ အဓိကအခ်က္ဟု အတိအက်ဆိုႏိုင္ေပသည္။

ဆတ္ႏွင့္ ဒီဘိုးဗြားတို႔သည္ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္တြင္ ပဲရစ္ၿမိဳ႕တြင္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၾကသည္။ ဆတ္က ၂၄ ႏွစ္ရွိၿပီး ဒီဘိုးဗြားက ၂၁ ႏွစ္ ျဖစ္သည္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးလံုးမွာ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အလုပ္အကိုင္ တစ္ေနရာအတြက္ ျပင္သစ္ပညာေရးစနစ္၏ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈျပင္းထန္သည့္ စာေမးပြဲ (Aggregation) ေျဖဆိုရန္ သင္ယူေလ့လာ ေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။  ဒီဘိုးဗြားသည္ စတိုင္က် ေခ်ာေမာသည့္မိန္းကေလး ျဖစ္ၿပီး ေမဟူး (Rene Maheu) ဟူသည့္ ခ်စ္သူတစ္ေယာက္ရွိသည္။ (ထိုေမဟူးကပင္ သူမကို le Castor ဟူသည့္ တစ္သက္တာ နာမည္ေျပာင္ ေပးခဲ့ၿပီး “ဖ်ံ” ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္) သို႔ေသာ္ ဆတ္ကို ျမင္ၿပီးေနာက္ သူ၏အသြင္အျပင္အား အထင္ႀကီးေလးစားကာ ခ်စ္ကၽြမ္း၀င္ခဲ့သည္။ ဆတ္သည္ အရပ္ေျခာက္ေပျမင့္ၿပီး သံုးႏွစ္သားအရြယ္ခန္႔ကပင္ သူ၏ ညာဘက္မ်က္လံုးမွာ လံုး၀မျမင္ရလုနီးနီးျဖစ္ခဲ့သည္။ သူ႔အသားအေရႏွင့္ သြားတို႔က မိမိကိုယ္ကို သပ္ရပ္သန္႔ရွင္းေအာင္ ဂရုစိုက္ျခင္းမရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနသည္။ တမူထူးျခားေသာ လူစားမ်ားတြင္ ရွိတတ္သည့္ ရုပ္ဆိုးဆိုးဘုက်က် ဟန္ပန္မ်ားကို သူက လိမၼာပါးနပ္စြာ ယူငင္ဟန္ေဆာင္ထားသည္။ တကယ္ေတာ့ သူက ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဂရုမစိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္ေပသည္။ ထို႔ျပင္ သူသည္ ဉာဏ္ထက္သည္။ ရက္ေရာသည္။ အလိုက္အထိုက္ရွိသည္။ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးသည္။ ခံစားခ်က္ႀကီးၿပီး အလြန္ ရယ္ရသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။ သူက ညလံုးေပါက္ အရက္ေသာက္၊ စကားေျပာျခင္းကို ႏွစ္သက္သလို ဒီဘိုးဗြားလည္း ႏွစ္သက္ခဲ့သည္။

ဆတ္သည္ ေစ့စပ္ထားၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း ၀င္ခြင့္စာေမးပြဲအတြက္ သူ၏ပထမဆံုးအႀကိမ္ ႀကိဳးပမ္းမႈ က်ရႈံးေသာအခါ ပ်က္ျပယ္သြားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သူႏွင့္ ဒီဘိုးဗြားတို႔က သူတို႔၏ အခ်စ္သည္ လင္မယားအရာေျမာက္ရန္အတြက္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္း မလိုအပ္ဟု ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ “ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ဘ၀ႏွစ္ခုကို အတူတကြေပါင္းစည္းႏိုင္ေစတဲ့ ရဲေဘာ္ရဲဘက္စိတ္ကပဲ ကၽြန္မတို႔လည္း လုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ အတုအေယာင္ ခ်ည္ေႏွာင္မႈေတြဆီမွ မလိုလားအပ္တဲ့ ေလွာင္ေျပာင္သေရာ္မႈေတြ ထြက္ေပၚလာေစခဲ့ပါတယ္” ဟု ဒီဘိုးဗြားက သူမ၏ “ေရႊထီးေဆာင္းခ်ိန္” တြင္ ရွင္းလင္းျပခဲ့သည္။

တစ္ခုတည္းေသာ ရည္မွန္းခ်က္ကသာ ကၽြန္မတို႔ကို မီးထိုးေပးခဲ့ပါတယ္။ ေတြ႕ၾကံဳလာသမွ် အေတြ႕အၾကံဳေတြအားလံုးကို ေက်ေက်နပ္နပ္လက္ခံလိုစိတ္ျပင္းျပျခင္းနဲ႔ ဒါေတြနဲ႔ပက္သက္လုိ႔ ျမင္ေတြ႕ခံစားျခင္းပါပဲ။ အၾကိမ္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ၾကံဳေတြ႕ပံုခ်င္း ျပႆဒါးတစ္လမ္း သံတစ္လမ္း ျဖစ္ေနတတ္ေပမဲ့ ကိုယ္ေတြ႕ရွိတဲ့အရာတစ္ခုကို တစ္ေယာက္ကမွ နည္းနည္းေလးေတာင္ ဖံုးကြယ္ထားျခင္း မရွိခဲ့ၾကပါဘူး။ ကၽြန္မတို႔ အတူတကြရွိေနခ်ိန္မွာ ကိစၥတစ္ခုအတြက္ လုိအပ္ခ်က္ေတြဆီ စိတ္ဆႏၵေတြ အခ်င္းခ်င္းကို ျမဲျမဲျမံျမံ မွီတည္ထားတဲ့အတြက္ ခြဲေနရတဲ့ခဏမွာေတာင္မွ အေတြးခ်င္းတစ္ထပ္တည္း တည္ရွိေနဆဲပါပဲ။ အဲဒီေႏွာင္ႀကိဳးကပဲ ကၽြန္မတို႔ကို လြတ္ေျမာက္ေစပါတယ္။ ဒီလြတ္လပ္မႈထဲမွာပဲ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ေႏွာင္ႀကိဳးကို တတ္ႏိုင္သမွ်နီးကပ္ေအာင္ ခ်ည္ေႏွာင္ထားခဲ့ပါတယ္။

ဆတ္က သူတို႔ႏွစ္ဦးၾကား ကတိသစၥာတစ္ခုကို ျပဳလုပ္ထားရန္ အဆိုျပဳသည္။ အျခားေတာ့မဟုတ္ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး အရာရာဖြင့္ေျပာဖို႔လိုသည္ဆိုေသာ ကတိသစၥာပင္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ဒီဘိုးဗြားကို ကတိထားခိုင္းသကဲ့သို႔ “ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ရွိတာက အခ်စ္ရဲ႕ အႏွစ္သာရပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီအေတြးအေခၚေၾကာင့္ပဲ ေနာက္ဆက္တြဲ သာမန္အခ်စ္ကိစၥ (လိင္ကိစၥကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္) ကို ေတြ႕ၾကံဳခံစားႏိုင္ေအာင္ အကူအညီေပးပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။ ဤသို႔ေသာအေျခအေနထိေရာက္ရန္ ဒီဘိုးဗြား၏ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ မိသားစု၏ ဗိုင္းေကာင္းေက်ာက္ဖိ အယူအဆမွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈမ်ား ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ သူမ၏ မိခင္မွာ သီလရွင္ေက်ာင္းထြက္ျဖစ္ၿပီး ဖခင္မွာ ေရွး႐ိုးစြဲ အျမင္က်ဥ္းျပင္သစ္ေရွ႕ေန တစ္ဦးျဖစ္သည္။ သမီးျဖစ္သူ၏ စိတ္ဓာတ္အတြက္ ဂုဏ္ယူေသာ္လည္း သူမ၏ ဒႆနပညာရပ္အေပၚ စိတ္၀င္စားမႈကို အားမေပးခဲ့။ သူသာ “သမီးစရိတ္” (Dowry) ေထာက္ႏိုင္ခဲ့လွ်င္ အလုပ္အကိုင္တစ္ခုခု လုပ္ရန္အတြက္ပင္ သူမကို ခြင့္ျပဳလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ (သမီးစရိတ္သည္ တခ်ဳိ႕ေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားတြင္ သမီးရွင္က ေယာက္်ားေလးဘက္သို႔ ေထာက္ကူရေသာ ေငြေၾကး၊ ပိုင္ဆိုင္မႈ စသည္တို႔ ျဖစ္သည္) ထို႔ေၾကာင့္ သူမေနျဖင့္ အဆိုပါ အမ်ားလက္ခံက်င့္သံုးၾကသည့္ ဗိုင္းေကာင္းေက်ာက္ဖိစံမ်ားကို ဆတ္၏ စီစဥ္တင္ျပမႈအတိုင္း ဆန္႔က်င္ပုန္ကန္ရန္ စိတ္လႈပ္ရွားေနခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ေတြးေခၚရွင္တစ္ေယာက္အေနျဖင့္ ဆတ္၏ ဉာဏ္ရည္ထက္ျမက္မႈကိုလည္း သူမက အထင္ႀကီးေလးစားခဲ့သည္။ “အႏွစ္သာရ” (Essence) ႏွင့္ “ေနာက္ဆက္တြဲအက်ဳိးဆက္” (Contingency) ဟူသည့္ ေ၀ါဟာရမ်ားအေပၚတြင္ အေျခခံ တည္ေဆာက္ထားသည့္ ဆင္ေျခစနစ္တစ္ရပ္သည္ သူမအတြက္ လက္ထပ္လက္စြပ္တစ္ကြင္းပမာ အဓိပၸာယ္ ရွိေနသည္။ ထိုဂတိသည္ မည္သည့္အခါမွ ယံုၾကည္ရမည္မဟုတ္ဟု သူမသိသည့္ ေယာက္်ားတစ္ေယာက္ ထံတြင္ တစ္ဘ၀စာအတြက္ သူမကိုခ်ည္ေႏွာင္ထားခဲ့ေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ သူမ ျပန္လည္ ေတြ႕ရွိခဲ့ရေလသည္။ (အဆိုပါအခ်က္ကို ဆတ္မေတြ႕ရွိမီ ဒီဘိုးဗြားက အရင္ေတြ႕ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ တခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္လည္း ဒီဘိုးဗြားက ဆတ္ထက္ပင္ ပုိမိုဉာဏ္မ်ားခဲ့ေပေသးသည္)

အေျခအေနအေပၚမူတည္၍ ထိုဂတိအရ ဆတ္စိတ္၀င္စားေသာ မိန္းကေလးမ်ားအေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးျခင္းမျပဳဟု ဒီဘိုးဗြားက သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ သူမကိုယ္တိုင္ကမူ မိန္းကေလးမိတ္ေဆြအခ်ဳိ႕ႏွင့္ အတြင္းက်သည့္ဆက္ဆံေရးမ်ား မၾကာခဏ ရွိခဲ့သည္။ အစတြင္ မနာလိုစိတ္ကို မၾကာခဏခံစားရေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသျဖင့္ သူမ စိတ္ဓာတ္က်ခဲ့သည္။ ဆတ္က သူမအား မနာလို၀န္တိုမႈသည္ အျခားေသာကိေလသာ မ်ားကဲ့သို႔ လြတ္လပ္မႈ၏ ရန္သူျဖစ္ၿပီး မိမိကို ထိန္းခ်ဳပ္ေနေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္ကပင္ ၎စိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားသင့္ေၾကာင္း အၾကံျပဳခဲ့သည္။ မၾကာခင္ ဆတ္က သူမႏွင့္အိပ္စက္ျခင္းကို ရပ္တန္႔ခဲ့သည္။ သူမတြင္လည္း နယ္ဆင္အယ္ဂရန္ (Nelson Algren) ဆိုသူႏွင့္ပတ္သက္၍ အေရးပါသည့္ ကိုယ္ပိုင္ကိစၥ တစ္ရပ္ ရွိေနခဲ့သည္။ အတၱလႏၱိတ္သမုဒၵရာကိုျဖတ္ေက်ာ္၍ ဣႏၷရာေခ်ာင္းျခား ဇာတ္လမ္းခင္းေနသည့္ ထိုသူႏွင့္သူမ၏ ဆက္ဆံေရးမွာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္အထိ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီး လက္ဇမန္ဆိုသူႏွင့္လည္း ၁၉၅၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္အထိ အတူေနထိုင္ခဲ့သည္။ ထုိသူႏွစ္ဦးလံုးႏွင့္ သူမ၏ဆက္ဆံေရးအေၾကာင္းမ်ားကို “အေျခအေန၏ အား” တြင္ သူမက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေရးသားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဆတ္ႏွင့္ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ဂတိသစၥာကို သူမက ထိန္းသိမ္းထားဆဲျဖစ္ၿပီး ဤနည္းႏွင့္ပင္ သူတို႔ႏွစ္ဦး၏ ဆက္ဆံေရးမွာ “အတြဲ” (Partner) မ်ားႏွင့္ ေကာ္ဖီစားပြဲမ်ားသာ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ေသာ္လည္း ၅၁ ႏွစ္တိုင္ေအာင္ တည္ျမဲခဲ့ေလသည္။

◄ ေတဇာ ► ႏို၀င္ဘာ (၅) ရက္ ၂၀၀၉