ဤၾကမ္းပိုးသည္ လိပ္တစ္ေကာင္ျဖစ္သည္

ဤၾကမ္းပိုးသည္ လိပ္တစ္ေကာင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤၾကမ္းပိုးသည္ လိပ္တစ္ေကာင္ ျဖစ္သည္ဟု ဒယ္ဒီက အတည္ေပါက္ ေျပာပါသည္။ ဤၾကမ္းပိုးသည္ လိပ္တစ္ေကာင္ျဖစ္သည္ဟု မာမီက အတိအက် ဆိုပါသည္။ ဤၾကမ္းပိုးသည္ လိပ္တစ္ေကာင္ျဖစ္သည္ဟု ေဘာ္ဒါတစ္ေယာက္က ဘုရားစူး၊ မိုးႀကိဳးပစ္ က်ိန္တြယ္ပါသည္။ ဤၾကမ္းပိုးသည္ လိပ္တစ္ေကာင္ျဖစ္သည္ဟု တီခ်ယ္က ငါးေခါက္ဆိုခိုင္းပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤၾကမ္းပိုးသည္ လိပ္တစ္ေကာင္သာ ျဖစ္ပါသည္။

စာတစ္လံုးမွ် မရပါဘဲႏွင့္ စိတ္ပညာအဓိကျဖင့္ ေက်ာင္းၿပီးခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ စိတ္ပညာဆိုင္ရာ စာအုပ္၊ ေဆာင္းပါး တစ္ခ်ဳိ႕တေလ ဟိုစပ္စပ္ဒီစပ္စပ္ ဖတ္႐ႈမိခဲ့ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ Cognitive Psychology ေခၚ သိမႈစိတ္ပညာႏွင့္ လူ႔သေဘာ လူ႔သဘာ၀ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို အထူးစိတ္၀င္စားမိပါသည္။ အက်ဳိးဆက္အားျဖင့္ လူသား၏ ေကာင္းျမတ္ေသာဂုဏ္ရည္အေပၚ ထားရွိေသာ ကၽြန္ေတာ္၏အျမင္မွာ သိသာစြာ အႏုတ္ဘက္ ျပလာခဲ့ျခင္းသာ က်န္ရစ္သည္။ ကေလးဘ၀မွစ၍ အစဥ္အလာအရ သင္ၾကားခဲ့ရသည့္ ျမင့္ျမတ္ေသာ လူသားဟူသည့္ အျမင္မွ အေတာ္ ပါးရည္နပ္ရည္ရွိသည့္ ေမ်ာက္မ်ားဟူေသာ အျမင္သို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းလာခဲ့သည္။ အထက္ပါစာတြင္ လိပ္ကို ၾကမ္းပိုးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေရး/ေျပာတတ္သည့္ `ငါ့စကားႏြားရ´ (Hyperbole) သေဘာတရားအား ျပလိုျခင္းမဟုတ္ပါ။ လူတို႔၏ မိုးခါးေရႀကိဳက္တတ္သည့္ သဘာ၀ကိုသာ ညႊန္းဆိုလိုပါသည္။

တိက်ခိုင္မာသည့္ စိတ္ပညာစမ္းသပ္မႈမ်ားအရ လူတို႔သည္ ေမြးရာပါ `အသံညီ´ (Conformer) သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။ အတိအက်ဆိုရလွ်င္ အမ်ား၏ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္၊ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္တို႔ႏွင့္ ကိုက္ညီေအာင္ ျပဳမူေနထိုင္သူမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ၀တ္စားဆင္ယင္ပံု၊ ေျပာဆိုဆက္ဆံပံု၊ သေဘာထားပံုတို႔တြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ အခ်င္းခ်င္း တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ကူးယူ၊ ညွိယူ တုပတတ္ၾကသည္။ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ မိုးခါးေရသဘာ၀မွာ ညီညြတ္ေရးအတြက္ အေျခခံအရည္အေသြးပင္ မဟုတ္ဘူးလားဟု အေကာင္းဘက္မွ ႐ႈျမင္စရာ ရွိပါသည္။ ထို မိုးခါးေရသဘာ၀ေခၚ ဤကို ညီညြတ္စြာျဖင့္ ကၽြဲဟု ေသာင္းေသာင္းျဖျဖ ဖတ္ေနၾကသူမ်ား၏ စိတ္အခံမွာ မည္မွ်ထိ နက္ရႈိင္းေနသနည္းဟူေသာ အခ်က္ထိ ခပ္နက္နက္ တူးဆြၾကည့္လွ်င္မူ အေကာင္းဘက္မွ ႐ႈျမင္ေပးရန္ အနည္းငယ္ ခက္ခဲႏိုင္ပါသည္။ အျခားသူမ်ားႏွင့္ အသံညီရန္အလို႔ငွာ မိမိတို႔ ကိုယ္ပိုင္ အာရံုမ်ား၏ မုခ် အခ်က္အလက္မ်ားကို ျငင္းပယ္ျခင္းသည္ လူ႔သဘာ၀ပင္ျဖစ္သည္ဟု စိတ္ပညာစမ္းသပ္မႈတစ္ခုအရ သိရွိခဲ့ရပါသည္။

ဤပံုတြင္ ဘယ္ဘက္ျခမ္းမွ မ်ဥ္းသည္ C ႏွင့္ တူညီေၾကာင္း အေတာ္ေလး သိသာထင္ရွားပါသည္။ သို႔တိုင္ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္က ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ပံုစံက် စိတ္ပညာစမ္းသပ္မႈတစ္ခုအရ ၇၆ % ေသာ လူတို႔သည္ အနည္းဆံုး တစ္ႀကိမ္ခန္႔ မိမိတို႔၏ ကိုယ္ပိုင္အျမင္အား ျငင္းပယ္ကာ A သို႔မဟုတ္ B အား အျခားသူမ်ား၏ အျမင္ႏွင့္ ကိုက္ညီေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ေရြးခ်ယ္ေလ့ရွိၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။ မည္သည့္ အားေကာင္းေမာင္းသန္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖိအားႏွင့္ အဆင္ (Tactics) က ဤသို႔ျဖစ္ရန္ လုပ္ေဆာင္ပါသနည္း။

ဤအတြက္ ေျဖရွင္းခ်က္အျဖစ္ စိတ္ပညာရွင္ Muzafer Sherif က `ရႈပ္ေထြးေ၀၀ါးၿပီး မသဲကြဲသည့္ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုအတြက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ရန္ ရင္ဆိုင္ရေသာအခါ လူတို႔သည္ ညႊန္မွတ္အေနျဖင့္ အျခားသူတို႔၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို အသံုးျပဳၾကသည္´ ဟု ဆိုသည္။ ဤအခ်က္သည္ အလြန္ သဘာ၀က်ပါသည္။ တစ္စံုတစ္ခုအား မိမိအေနျဖင့္ မေသခ်ာခဲ့လွ်င္ အျခားတစ္ေယာက္ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးၾကည့္ပါမည္။ သို႔ရာတြင္ ဤသည္မွာ ကိုယ္တိုင္မေသခ်ာသည့္ အခါမွသာ ျဖစ္ပါသည္။ အထက္ပါပံုတြင္ ျပထားသည့္ စမ္းသပ္ခ်က္အတြက္မူ အေျဖသည္ အလြန္ရွင္းလင္းျမင္သာသည္။ ဤမွ် မိမိမ်က္လံုးျဖင့္ ဒိ႒ေသခ်ာေနသည့္ အေျဖအတြက္ အျခားသူမ်ား၏ အဆံုးအျဖတ္သည္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ မရွိသင့္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။

၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ စိတ္ပညာရွင္ Solomon Asch က ဤသို႔ စမ္းသပ္ခဲ့သည္။ အထက္ပါပံုကိုပင္ စမ္းသပ္ခံမ်ားအား ျပၿပီး ဆံုးျဖတ္ေစသည္။ တစ္ႀကိမ္လွ်င္ စမ္းသပ္ခံ တစ္ေယာက္ႏႈန္းသာ အစစ္အမွန္ စမ္းသပ္ခံျဖစ္ၿပီး ၎၏ ေရွ႕မွ လူမ်ားမွာ ဒီမ်ဥ္းက တိုလြန္းတယ္၊ ရွည္လြန္းတယ္ စသည္ျဖင့္ အစစ္အမွန္ စမ္းသပ္ခံၾကားေစရန္ အေျဖမွားမ်ားေပးၾကသည့္ ဒလံမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ ဤလွည့္ကြက္အား လံုး၀ မသိရွိသည့္ အစစ္အမွန္ စမ္းသပ္ခံမ်ားသည္ ငါးေယာက္၊ သို႔မဟုတ္ ေျခာက္ေယာက္ေျမာက္အျဖစ္ ေျဖဆိုၾကရသည္။ ရလဒ္မ်ားမွာ အံ့အားသင့္စရာ ေကာင္းပါသည္။

စမ္းသပ္မႈ၏ တစ္၀က္ေက်ာ္အခ်ိန္အတြင္း ၅၀% ေသာ စမ္းသပ္ခံမ်ားမွာ ဒလံမ်ားေပးေသာ အေျဖမွားမ်ားအတိုင္း လိုက္လံ ေျဖဆိုၾကသည္။ စမ္းသပ္မႈ ၁၂ ခုလံုးတြင္ ၂၅% ေသာ စမ္းသပ္ခံမ်ားသာ သိသာစြာမွားယြင္းေနသည့္ ဒလံတို႔၏ အေျဖမ်ား၏ စက္ကြင္းမွ လြတ္ေျမာက္ၾကသည္။ ၅% သည္ အျမဲတမ္း အေျဖအမ်ားဆံုး အမွားအတိုင္း လိုက္လံေျဖဆိုၾကသည္။ စမ္းသပ္မႈအားလံုး စုစုေပါင္း၏ ေယဘုယ် မိုးခါးေရေသာက္ႏႈန္းမွာ ၃၃% အထိ ရွိပါသည္။ ဤသို႔ စမ္းသပ္ခံမ်ား၏ ဤကိုကၽြဲဖတ္ရျခင္းအေၾကာင္းသည္ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းသည္ႏွင့္အညီ စမ္းသပ္မႈၿပီးဆံုးေသာအခါတြင္ Solomon Asch က ၎တို႔အား အင္တာဗ်ဴးခဲ့သည္။ ရရွိသည့္ အေျဖမ်ားမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏွင့္ အလြန္ကၽြမ္း၀င္ၿပီးသားပင္ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

စမ္းသပ္ခံအားလံုးသည္ စိုးရိမ္မကင္း ခံစားၾကရသည္။ အျခားသူမ်ားမွ ရႈတ္ခ်မည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ၿပီး မိမိ၏ တစ္သီးပုဂၢလအျဖစ္ကို သတိျပဳမိလာသည္။ စမ္းသပ္ခံအမ်ားစုမွာ ၎တို႔သည္ မ်ဥ္းေၾကာင္းမ်ားအား အျခားသူမ်ားႏွင့္ ျခားနားစြာ ျမင္ေတြ႕ရေသာ္လည္း အမ်ားစုသည္ မွန္လိမ့္မည္ဟု ခံစားရေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။ စမ္းသပ္ခံအခ်ဳိ႕ကမူ လူအမ်ားစုသည္ မွားေနသည္ဟု သိရွိေသာ္လည္း မိမိတစ္ဦးတည္း ခၽြန္ထြက္ေနမွာ ေၾကာက္သည့္အတြက္ အမ်ားအတိုင္း ေရာခ်လိုက္ရသည္ဟု ဆိုသည္။ မဆိုစေလာက္ေသာ လူအခ်ဳိ႕ကသာ ၎တို႔သည္ အျခားသူမ်ားျမင္သည့္အတိုင္းပင္ အမွန္တကယ္ျမင္သျဖင့္ ေျဖဆိုခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။

အမ်ားညီ၍ ဤကို ကၽြဲဖတ္သည့္ သေဘာထားအေပၚ ကြဲျပားေသာ စမ္းသပ္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိး ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ဤအေျခခံေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားမွာ ခိုင္မာေနဆဲ ရွိပါသည္။ အျခားသူမ်ားအား ပံုတူကူးခ်တတ္ျခင္း အေလ့အက်င့္မွာ လူတို႔အတြက္ မဆန္းလွသည့္တိုင္ေအာင္ ကိုယ္ပိုင္ အျမင္အာရံုမွပင္ ေသြဖည္၍ အျခားသူမ်ားႏွင့္ အသံညီတတ္ၾကျခင္္းမွာမူ အံ့အားသင့္စရာ ေကာင္းေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ေန႔စဥ္ဘ၀တြင္ အျမဲမျပတ္ ၾကံဳေတြ႕ေနရသည့္ မေရရာေသာ စမ္းတ၀ါး၀ါးျဖစ္မႈမ်ား ယခုလိုျမင့္တက္လာခ်ိန္တြင္ အမ်ားႏွင့္အညီျပဳမူေနထိုင္ျခင္းအမႈအား မီးထိုးေပးရန္ မည္မွ် ပိုမိုလြယ္ကူမည္နည္းဟု ေတြးၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ အမ်ားႏွင့္အညီ ျပဳမူေနထိုင္ျခင္းသည္ တကယ္ေတာ့ ဆီတ၀င္း၀င္း သဲတရွပ္ရွပ္ကိစၥသာ ျဖစ္ပါသည္။ အေျခအေန အမ်ားအျပားတြင္ လူသားမ်ားအေနျဖင့္ အမ်ားႏွင့္အညီ ျပဳမူေနထိုင္ရန္ လိုအပ္သည္။ စင္စစ္ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ဤကိုကၽြဲဖတ္ႏိုင္စြမ္း မရွိခဲ့ပါလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူမႈဘ၀မ်ား၏ မ်က္ႏွာစာမ်ားစြာတြင္ အမ်ားႀကီး ပိုမို ခက္ခဲသြားႏိုင္ပါသည္။

တစ္ေန႔ေသာအခါမွာ မိုးခါးေရမေသာက္ေတာ့ဘူးဟု၊ သို႔မဟုတ္ ရုတ္တရက္ မိုးခါးေရ စေသာက္ေတာ့မည္ဟု ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်လိုက္သည္ ဆုိပါစို႔။ အရာအားလံုး ပိုေကာင္းလာမလား၊ ပိုဆိုးသြားမလား စဥ္းစားစရာ ရွိပါသည္။ မိုးခါးေရေသာက္ရန္ ခက္ခဲေသာ စိတ္အခံရွိသူမ်ားသည္ ၎တို႔၏ လူမႈဘ၀အတြက္ တကယ့္ ျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္သလို အျခားသူမ်ားအေနျဖင့္လည္း ကိုယ့္စိတ္ႏွင့္ကိုယ္ကိုယ္ ေနထိုင္ျပဳမူ၍ မိုးခါးေရစက္ကြင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ေရွာင္ရွားရန္ ပိုမိုခက္ခဲေနပါေသးသည္။ ဤၾကမ္းပိုးသည္ လိပ္တစ္ေကာင္ျဖစ္ေၾကာင္း အမ်ားဆႏၵႏွင့္အညီ လက္ခံလိုက္ျခင္းသည္ ညီညြတ္မွ်တစြာ ေနထိုင္ရွင္သန္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးသည့္ လူသားတို႔၏ အဖိုးတန္ ပင္ကိုယ္သဘာ၀၊ သို႔မဟုတ္ ပါးရည္နပ္ရည္ရွိေသာ ေမ်ာက္မ်ား၏ မူလဗီဇပင္ ျဖစ္ပါသည္ဟု နိဂံုးဆြဲလိုက္လွ်င္ ကၽြန္ေတာ့္အေနျဖင့္ မိုးခါးေရေသာက္ျခင္းႏွင့္ မေသာက္ျခင္းၾကား ျခံစည္းရိုးခြထိုင္ထားရာ က်မည္ဟု ယူဆမိပါသည္။

ေတဇာ (လေရာင္လမ္း)
ဇူလိုင္ (၂၇) ၂၀၁၀
Ref: I Can’t Believe My Eyes: Conforming to the Norm