မေသခ်ာမႈ နိယာမ (Uncertainty Principle)

နယူတန္၏ ျဒပ္ဆြဲအား သီအိုရီကဲ့သို႔ သိပၸံနည္းက် သီအိုရီမ်ား၏ ေအာင္ျမင္မႈႏွင့္အတူ (၁၉) ရာစု အေစာပိုင္းတြင္ ျပင္သစ္သိပၸံပညာရွင္ “လပၸေလ့စ္” (Marquis de Laplace) က စၾက၀ဠာႀကီးသည္ အလံုးစံု “သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းၿပီး” (Deterministic) ျဖစ္သည္ဟု အဆိုျပဳျငင္းခုန္ခဲ့သည္။ ကာလတစ္ရပ္တြင္ တည္ရွိေနသည့္ စၾက၀ဠာ၏ ၿပီးျပည့္စံုသည့္ အေျခအေနတစ္ရပ္ကိုသာ သိႏိုင္ခဲ့လွ်င္ စၾက၀ဠာအတြင္း ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အရာရာတိုင္းကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ႏိုင္မည့္ သိပၸံနည္းက်ဥပေဒသ အစုအေ၀းတစ္ရပ္ ရွိတန္ရာသည္ဟု လပၸေလ့စ္က အဆိုျပဳလာခဲ့သည္။ ဥပမာဆိုရလွ်င္ ကာလတစ္ရပ္/အခ်ိန္တစ္ခုတြင္ တည္ရွိေနသည့္ ေနႏွင့္ ၿဂိဳဟ္တို႔၏ တည္ေနရာႏွင့္ (Position) ႏွင့္ အျမန္ႏႈန္း (Speed) ကို သိရွိလွ်င္ နယူတန္၏ ဥပေဒသမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ အျခားမည္သည့္အခ်ိန္တြင္မဆို တည္ရွိေနမည့္ ေနအဖြဲ႕အစည္း၏ အေျခအေနကို တြက္ခ်က္ႏိုင္ေပလိမ့္မည္။ ဤသာဓကတြင္ “သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းၿပီး၀ါဒ” (Determinism) သည္ အေတာ္ေလး ထင္ရွားေပၚလြင္သည္။ သို႔ေသာ္ လပၸေလ့စ္က ထိုထက္ပို၍ လူ႔အျပဳအမူမ်ား (Human Behavior) အပါအ၀င္ အရာအားလံုးကို ထိန္းကြပ္ေနသည့္ အလားတူဥပေဒသတစ္ရပ္ တည္ရွိရမည္ဟု တစ္ဆင့္တက္ ယူဆလာခဲ့သည္။

သိပၸံနည္းက် သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းၿပီး၀ါဒ၏ ယံုၾကည္ယူဆခ်က္ကို ဘုရားသခင္၏ ကမၻာေျမအေပၚ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ပိုင္ေသာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္းဟူ၍ ခံစားရသူအမ်ားအျပားက အျပင္းအထန္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း “ဤရာစု” အေစာပိုင္း (ဤစာအုပ္၏ ပထမဆံုးပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀မႈမွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ျဖစ္၍ “ဤရာစု” သည္ (၂၀) ရာစုကို ညႊန္းသည္ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။ ဘာသာျပန္သူ) မတိုင္ခင္အထိ ဤ၀ါဒမွာ တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ ယူဆခ်က္တစ္ရပ္အျဖစ္ တည္ရွိေနခဲ့ေပသည္။ အဆိုပါယံုၾကည္ခ်က္ကို စြန္႔လြတ္ရေစမည့္ ပထမဦးဆံုး ရည္ညႊန္းခ်က္တစ္ရပ္အျဖစ္ ၿဗိတိသွ်သိပၸံပညာမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ “ေလာ့ ေရးလိ” (Lord Rayleigh) ႏွင့္ ဆာဂ်ိမ္းဂ်ီးန္ (Sir James Jeans) တို႔က  ၾကယ္ကဲ့သို႔ ပူေလာင္ေသာ အရာ၀တၳဳ၊ သို႔မဟုတ္ ထုထည္တစ္ခုသည္ “အင္ဖွန္နက္တီ” (Infinity) ႏႈန္းျဖင့္ စြမ္းအင္ပမာဏ ထုတ္လႊတ္ရမည္ဟု တြက္ခ်က္တင္ျပခဲ့ၾကျခင္းမွ စတင္ခဲ့ေလသည္။ ထိုအခ်ိန္ကာလက လက္ခံယံုၾကည္ခဲ့ၾကသည့္ ဥပေဒသမ်ားအရ ပူေလာင္သည့္ထုထည္တစ္ခုသည္ (ေရဒီယိုလႈိင္း၊ မ်က္စိႏွင့္ ျမင္ႏိုင္သည့္အလင္းႏွင့္ အိပ္စ္ေရးစ္ စသည္တို႔ကဲ့သို႔) “အီလက္ထရိုမက္ဂနက္တစ္လႈိင္းမ်ား” (Electromagnetic Waves) ကို ႀကိမ္ႏႈန္း တူညီစြာ ထုတ္လႊတ္ရမည္ဟု ဆိုသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ပူေလာင္သည့္ ထုထည္တစ္ခုသည္ တစ္စကၠန္႔လွ်င္ သန္းေပါင္းတစ္သန္းမွ ႏွစ္သန္းၾကားႀကိမ္ႏႈန္းရွိေသာ လႈိင္းပမာဏျဖင့္ စြမ္းအင္ထုတ္လႊတ္မည္ဆိုလွ်င္ တစ္စကၠန္႔လွ်င္ ႀကိမ္ႏႈန္း သန္းေပါင္းႏွစ္သန္းမွ သံုးသန္း ၾကားထုတ္လႊတ္ေသာ လႈိင္း၏ စြမ္းအင္ပမာဏျဖင့္ အတူတူပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ယခုေသာ္ တစ္စကၠန္႔လွ်င္ ထုတ္လႊတ္ေသာ လႈိင္းအေရအတြက္သည္ မေရတြက္ႏိုင္ (Unlimited) ေသာေၾကာင့္ စုစုေပါင္း “အလင္းျဖာ” သည့္ စြမ္းအင္ပမာဏသည္ “အင္ဖွန္နတီ” (Infinity) ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ဆိုလိုရာ ေရာက္ေပသည္။

ဤသို႔ သိသိသာသာ ရယ္သြမ္းေသြးဖြယ္ ျဖစ္ေနသည့္ ရလဒ္ကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ရန္ ၁၉၀၀ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ာမန္သိပၸံပညာရွင္ “မက္စ္ပလန္႔ခ္” (Max Planck) က အလင္း၊ အိပ္စ္ေရး (X-ray) ႏွင့္ အျခားေသာ လႈိင္းမ်ားသည္ အတိုင္းအဆမရွိသည့္ႏႈန္းျဖင့္ ထုတ္လႊတ္ႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ “ကြမ္တာ” (Quanta) ဟု သူက ေခၚသည့္ ပံုစံခြက္တစ္ရပ္ႏွင့္သာ ထုတ္လႊတ္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆို၏။ ထို႔ျပင္ “ကြမ္တမ္” (Quantum) တစ္ခုခ်င္းစီတြင္ လႈိင္း၏ႀကိမ္ႏႈန္းထက္ ျမင့္မား/မ်ားျပားေသာ စြမ္းအင္ပမာဏရွိျခင္းေၾကာင့္ လံုေလာက္ေအာင္ျမင့္မားသည့္ ႀကိမ္ႏႈန္းတြင္ “ကြမ္တမ္” တစ္ခု၏ ထုတ္လႊတ္မႈသည္ ရရွိႏိုင္သည့္ စြမ္းအင္ပမာဏထက္ ပိုမိုလိုအပ္ေနေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမင့္မားသည့္ႀကိမ္ႏႈန္းတစ္ရပ္တြင္ “အလင္းျဖာမႈ” ကို ေလွ်ာ့ခ်ရေပလိမ့္မည္။ ဤသို႔လွ်င္ ထုထည္က စြမ္းအင္ကုန္ဆံုးသြားသည့္ အေျခအေနတစ္ရပ္တြင္ တိက်သည့္ပမာဏ (Finite) ရွိရေပေတာ့မည္။

ထို “ကြမ္တမ္အယူအဆ” သည္ ပူေလာင္သည့္၀တၳဳမ်ားမွ အလင္းျဖာမႈ ထုတ္လႊတ္ေသာ ပမာဏကို ေလ့လာႏိုင္သည့္ပမာဏတစ္ရပ္ရေအာင္ ရွင္းျပေပးႏိုင္ေသာ္လည္း သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းၿပီး၀ါဒအတြက္ ၎၏ အသံုးခ်ႏိုင္စရာ အနာဂတ္အလားအလာကို ၁၉၂၆ ခုႏွစ္မတိုင္ခင္၊ ဂ်ာမန္သိပၸံပညာရွင္ ေနာက္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ “၀ါနာ ဟိုက္ဇင္ဘာ့ဂ္” (Warner Heisenberg) က သူ၏ ေက်ာ္ၾကားလွသည့္ “မေသခ်ာမႈ နိယာမ” ကို မခ်ျပေသးခင္အထိ မသိရွိခဲ့ၾကေပ။ အမႈန္တစ္ခု၏ အနာဂတ္တည္ေနရာႏွင့္ အလ်င္ကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ရန္အတြက္ ၎အမႈန္၏ လက္ရွိ တည္ေနရာႏွင့္ အလ်င္ကို အတိအက် တြက္ခ်က္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္သည္။ ဤသို႔လုပ္ေဆာင္ရန္ အရွင္းဆံုးနည္းလမ္းမွာ အဆိုပါအမႈန္အေပၚသို႔ အလင္းျဖင့္ ထိုးရန္သာ ျဖစ္သည္။ အလင္းလႈိင္းအခ်ဳိ႕သည္ ထိုအမႈန္၏ေဘးသို႔ ျပန္႔က်ဲသြားလိမ့္မည္ျဖစ္ၿပီး ဤသည္က ၎၏တည္ေနရာကို ညႊန္းဆိုႏိုင္ေပသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အမႈန္တစ္ခု၏ တည္ေနရာကို အလင္း၏ထိပ္ဖ်ားရွိ လႈိင္းမ်ားအၾကားရွိ အကြာအေ၀းထက္ ပို၍တိက်ေအာင္ တိုင္းတာသတ္မွတ္ ႏိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ အမႈန္၏တည္ေနရာကို တိတိက်က် တိုင္းတာႏိုင္ေစရန္ လႈိင္းအလ်ား တိုသည့္ အလင္းကို အသံုးျပဳရန္ လိုအပ္သည္။ ယခုေသာ္ “ပလန္႔ခ္” ၏ ကြမ္တမ္အယူအဆအရ အလင္းကို မႏႈိင္းဆႏိုင္ေအာင္ေသးငယ္သည့္ပမာဏေရာက္ေအာင္ အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္းမရွိေလရာ အနည္းဆံုးအားျဖင့္ “ကြမ္တမ္” တစ္ခုစာ သံုးရေပလိမ့္မည္။ အဆိုပါ “ကြမ္တမ္” က အမႈန္ကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးၿပီး ၎၏ အလ်င္ကို ေျပာင္းပစ္သျဖင့္ ဤသို႔လွ်င္ တိုင္းတာႏိုင္ခြင့္ မရွိေတာ့ေပ။ ထို႔ထက္ပို၍ဆိုလွ်င္... တည္ေနရာကို ပို၍တိက်ေအာင္ တိုင္းတာေလေလ၊ လႈိင္းအလ်ား ပို၍တိုသည့္ အလင္းကို လိုအပ္ေလေလ၊ “ကြမ္တမ္” တစ္ခု၏ စြမ္းအင္ပမာဏ ျမင့္မားလာေလေလ ျဖစ္ေလေတာ့သည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ ျမင့္မားလာသည့္ စြမ္းအင္ပမာဏက အမႈန္၏ အလ်င္ကို ပိုမို အေႏွာင့္အယွက္ေပးေလသည္။ တနည္းအားျဖင့္ဆိုရလွ်င္ အမႈန္တစ္ခု၏ တည္ေနရာကို တိက်ေအာင္ တိုင္းတာႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားေလေလ၊ ၎၏အလ်င္အား ပို၍မတိက်စြာ တိုင္းတာရေလေလ ျဖစ္သည္။ အလ်င္အားတိုင္းတာႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားလွ်င္လည္း တည္ေနရာတြင္ မတိက်ေတာ့ေပ။ “ဟိုင္ဇင္ဘတ္” က အမႈန္တစ္ခု၏ တည္ေနရာ၏ မေသခ်ာမႈ၊ အဆိုပါအမႈန္၏ အလ်င္၏ မေသခ်ာမႈ၊ အမႈန္တစ္ခု၏ ျဒပ္ထုသည္ ပမာဏတစ္ရပ္တြင္ ပို၍ေသးငယ္ႏိုင္ျခင္း မရွိေတာ့မႈတို႔ကို ျပဆိုခဲ့သည္။ ယင္းတို႔ကို “ပလန္႔ခ္ကိန္းေသ” (Plunk Constant) ဟု ေခၚသည္။ ထို႔ျပင္ ၎သည္ အမႈန္တစ္ခု၏ တည္ေနရာႏွင့္ အလ်င္ကို တိုင္းတာသည့္ နည္းလမ္း၊ သို႔မဟုတ္ အမႈန္အမ်ဳိးစားစသည္တို႔အေပၚတြင္ မူတည္ျခင္းမရွိဘဲ အကန္႔အသတ္မရွိ မွန္ကန္ေပရာ “ဟိုင္ဇင္ဘတ္” ၏ “မေသခ်ာမႈနိယာမ” သည္ အေျခခံက်လွသည့္ ေလာက၏ မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေသာ ပိုင္ဆိုင္မႈပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။

ဤ မေသခ်ာမႈနိယာမေၾကာင့္ ေလာကဓမၼကို ႐ႈျမင္သည့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏အျမင္တြင္လည္း ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ ႀကီးႀကီးမားမား ရွိခဲ့ေပသည္။ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀) ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္တိုင္ေအာင္ပင္ ဒႆနဆရာ အမ်ားအျပားက မေသခ်ာမႈနိယာမအေပၚ အျပည့္အ၀ ေက်နပ္လက္ခံျခင္းမရွိခဲ့ဘဲ ယေန႔ထိ အျငင္းပြားမႈမ်ား အမ်ားအျပားရွိေနသည့္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခု ျဖစ္ေနေသးသည္။ “လပၸေလ့စ္” ၏ သိပၸံနည္းက် သီအိုရီ စိတ္ကူးအိပ္မက္ျဖစ္သည့္ ၿပီးျပည့္စံုစြာ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းၿပီး စၾက၀ဠာပံုစံအား နန္းက်ခန္းေရာက္ၿပီဟု မေသခ်ာမႈနိယာမက အခ်က္ျပခဲ့ေလသည္။ “တစ္စံုတစ္ေယာက္သည္ စၾက၀ဠာႀကီး၏ လက္ရွိပစၥဳပၸန္အေျခအေနကို အတိအက် တိုင္းတာႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့လွ်င္ ေနာင္လာမည့္ အနာဂတ္ျဖစ္ရပ္မ်ားကိုလည္း တိက်စြာ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ႏိုင္လိမ့္မည္မဟုတ္ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ စၾက၀ဠာႀကီး၏ လက္ရွိပစၥဳပၸန္ အေျခအေနကို အေႏွာင့္အယွက္ အလ်င္းမရွိဘဲ ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္သည့္ သဘာ၀လြန္တည္ရွိမႈ တခ်ဳိ႕အတြက္  ျဖစ္ရပ္မ်ားကို အလံုးစံုသတ္မွတ္ျပ႒ာန္းေနေသာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသ အစုအေ၀းတစ္ရပ္ ရွိလိမ့္မည္ဟု ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိတ္ကူးယဥ္ၾကည့္ ႏိုင္ေပေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ဤသို႔ေသာ စၾက၀ဠာပံုစံမွာ ေသမ်ဳိးျဖစ္ေသာ လူသားမ်ားအတြက္ သိပ္စိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ ဤသို႔ျဖင့္ အဆိုပါနိယာမသည္ “ေအာခမ္း ဂ်ဳပ္” (Occam's Razor) ဟု သိၾကသည့္ “စီးပြားေရးဥပေဒသ” (Law of Economic) ကဲ့သုိ႔ မစမ္းသပ္မစစ္ေဆးႏိုင္သည့္ သီအိုရီတစ္ခု၏ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအားလံုးကို ဖယ္ရွားပစ္ၿပီး ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ရမည့္ အေျခအေနကို ေရာက္လာသည္။ ဤခ်ဥ္းကပ္မႈတြင္ “ဟိုင္ဇင္ဘတ္”၊ “႐ႈိဒင္ဂါ” (Erwin Schrödinger) ႏွင့္ “ဒိုင္ရက္” (Paul Dirac) တို႔က ဦးေဆာင္ၿပီး ၁၉၂၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားတြင္ မေသခ်ာမႈနိယာမအေပၚတြင္ အေျခခံထားသည့္ “ကြမ္တမ္မကၠန္းနစ္ ဟူသည့္ သီအိုရီအသစ္တစ္ခုကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။ ဤသီအိုရီတြင္မူ အမႈန္မ်ားကို တိုင္းတာစစ္ေဆးႏိုင္ျခင္းမရွိသည့္ စနစ္တက် သတ္မွတ္ထားေသာ “တည္ေနရာ” ႏွင့္ “အလ်င္” တို႔ျဖင့္ ခြဲျခားထားျခင္း မရွိေတာ့။ ထိုအစား “အမႈန္တို႔တြင္ တည္ေနရာႏွင့္အလ်င္ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ “ကြမ္တမ္” အေျခအေနတစ္ရပ္ ရွိသည္ဟု သတ္မွတ္လိုက္ၾကသည္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ ကြမ္တမ္မကၠန္းနစ္သည္ ေလ့လာစမ္းသပ္မႈတစ္ခုအတြက္ တိက်သည့္ရလဒ္ တစ္စံုတစ္ရာကို မခန္႔မွန္းပါ။ ထိုအစား ျခားနားေသာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရလဒ္ အမ်ားအျပားႏွင့္ ၎တို႔ တစ္ခုစီသည္ မည္မွ် နီးစပ္တူညီမႈရွိသည္ ဆိုသည္ကိုသာ ခန္႔မွန္းသည္။ ဆိုၾကပါစို႔... တူညီသည့္ စနစ္တစ္ခုႏွင့္ပင္ စမ္းသပ္တိုင္းတာမႈအမ်ားအျပား လုပ္ေဆာင္မည္ဆိုလွ်င္ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုခ်င္းစီသည္ အစပိုင္းသည္ မႏွီးယိုးစြဲ တာထြက္ၾကမည္ျဖစ္ၿပီး တစ္စံုတစ္ခုေသာ အႀကိမ္အေရအတြက္တြင္ တိုင္းတာမႈ၏ ရလဒ္အေျဖသည္ (A) ဟု ထြက္မည္၊ အျခားေသာ အႀကိမ္အေရအတြက္တစ္ခုတြင္ (B) ဟု ထြက္မည္ ... စသည္ျဖင့္...။ ရလဒ္ (A) သို႔မဟုတ္ (B) ထြက္မည့္ အႀကိမ္အေရအတြက္ကို ခန္႔မွန္းႏိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္သလို တိုင္းတာမႈတစ္ခု၏ ရလဒ္ အတိအက်ကိုလည္း ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ႏိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ကြမ္တမ္မကၠန္းနစ္သည္ “မခန္႔မွန္းႏိုင္စြမ္း” (Unpredictability) သို႔မဟုတ္ “ၾကံဳရာက်ပန္းျဖစ္မႈ” (Randomness) ဟူသည့္ ေရွာင္လႊဲမရသည့္ လကၡဏာရပ္မ်ားကို သိပၸံပညာ၏နယ္ပယ္အတြင္းသို႔ ဆြဲသြင္းမိတ္ဆက္လာခဲ့ေပသည္။ ဤစိတ္ကူး (မခန္႔မွန္းႏိုင္စြမ္း / ၾကံဳရာက်ပန္းျဖစ္မႈ) အား ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ႀကိဳးပမ္းရာတြင္ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ကျပခဲ့ေသာ္လည္း “အိုင္းစတိုင္း” (Einstein) က ယင္းကို အျပင္းအထန္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။ “ကြမ္တမ္ သီအုိရီ” အတြက္ သူ၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေၾကာင့္ပင္ “အိုင္းစတိုင္း” ႏိုဘယ္ဆုကို ဆြတ္ခူးရရွိခဲ့သည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ “အိုင္းစတိုင္း” သည္ စၾက၀ဠာႀကီးကို “မေတာ္တဆ” (By Chance) မ်ားကသာ ထိန္းကြပ္ေမာင္းႏွင္ေနသည္ဟု လံုး၀ လက္မခံခဲ့ေၾကာင္း  သူ၏ကမၻာေက်ာ္အဆို “ဘုရားသခင္သည္ အန္စာမေခါက္...” အရ သူ႔သေဘာထားကို ထင္ရွားစြာ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ေပသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အျခားေသာ သိပၸံပညာရွင္အမ်ားစုကမူ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္မႈမ်ားႏွင့္ ၿပီးျပည့္စံုစြာ ကိုက္ညီမႈရွိသျဖင့္ “ကြမ္တမ္မကၠန္းနစ္” ကို လက္ခံရန္ အလိုရွိၾကသည္။ စင္စစ္ ၎သည္ ထူးခၽြန္ေအာင္ျမင္သည့္ သီအိုရီတစ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ေခတ္သစ္သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာမ်ား အားလံုးနီးပါးက ေထာက္ျပေနေပသည္။ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားႏွင့္ ကြန္ျပဴတာကဲ့သို႔ေသာ အီလက္ထေရာနစ္ပစၥည္းမ်ား၏ မရွိမျဖစ္အေရးပါသည့္အစိတ္အပိုင္း ေပါင္းစပ္ဆားကစ္မ်ားႏွင့္ ထရန္စစၥတာမ်ား၏ လုပ္ေဆာင္ပံုကို ၎ျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္အျပင္ ေခတ္သစ္ ဓာတုႏွင့္ ဇီ၀ေဗဒတို႔၏ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းလည္း ျဖစ္ေပသည္။ “ကြမ္တမ္မကၠန္းနစ္” က အဆင္ေျပညီညြတ္စြာ ေပါင္းစပ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္းမရွိေသးသည့္ ႐ူပေဗဒသိပၸံနယ္ပယ္မွာ အရြယ္အစားႀကီး စၾက၀ဠာတည္ေဆာက္မႈပံုစံႏွင့္ ျဒပ္ဆြဲအားတို႔သာလွ်င္ က်န္ရွိေပေတာ့သည္။

Ref:

“စတီဖွင္ ေဟာ့ကင္း” (Stephen Hawking) ၏  “အခ်ိန္၏သမိုင္းအက်ဥ္း” (A brief history of time) စာအုပ္မွ  “မေသခ်ာမႈနိယာမ” အခန္း တစ္စိတ္တစ္ေဒသကို ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။

(စာမ်က္ႏွာ ၅၇ မွ ၆၀ ထိ)

◄ ေတဇာ ► ဒီဇင္ဘာ (၇) ၂၀၀၉