စပိဘာ့ခ္၏ ကိုလိုနီနင္းျပားေတြ အေၾကာင္း

၂၀၀၃ ကုန္မယ္ဆုိေတာ့ ေက်ာင္းသားေဟာင္းတစ္သိုက္ ဧည့္ခံပြဲတစ္ခုမွာ ျပန္ဆံုၾကတယ္။ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ျဖစ္ကုန္တဲ့ေကာင္ေတြလည္း ပါတယ္။ ဧည့္ခံပြဲၿပီးေပမယ့္ စကားက ေကာင္းေနၾကေတာ့ ပုလင္းကိုယ္စီကိုင္ၿပီး ေရကန္ေစာင္းနားမွာ ဆက္ၿပီးစကားေျပာၾကတယ္။ အဲဒီမွာပဲ အေနာက္တိုင္းသား တစ္ေယာက္က စေျပာတယ္။ “မင္းတို႔ေတာ့ မသိဘူး။ ငါ့အျမင္မွာေတာ့ စပိဘာ့ခ္ေမးခဲ့တဲ့ေမးခြန္းေတြ မွန္မွန္လာတယ္” လို႔ ေျပာတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စပိဘာ့ခ္အေၾကာင္း ေျပာျဖစ္ၾကတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ မိတ္ေဆြတခ်ဳိ႕ကေတာ့ ကုလားမႀကီးလို႔ ညႊန္းေခၚတတ္ၾကတယ္။ ညႊန္းဆို သူက ကာလကတၱားမွာေမြးတဲ့ ကုလားမႀကီးကိုး။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္မွာ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀တဲ့ Myself Must I Remake: The Life and Poetry of W.B. Yeats ဆိုတာ သူ ပီအိပ္ခ်္ဒီဘြဲ႕ယူတုန္းက ေရးတဲ့စာတမ္း။ ဂယႀတီခ်ကရာေဗာ္တီ စပိဘာ့ခ္ (Gayatri Chakravorty Spivak) ဆိုတာ ဒီကေန႔ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ အေဆာက္အအံုေတြထဲမွာ သိမထားလို႔ မျဖစ္တဲ့သူ။ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္က ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဘြဲ႕လြန္သင္တန္းတစ္ခု ကၽြန္ေတာ္တက္တုန္းက ပါေမာကၡတစ္ေယာက္ကေျပာတာ ကၽြန္ေတာ္ မေမ့ဘူး။ ပထမဆံုးေန႔မွာ အဲဒီပါေမာကၡက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေလးငါးေယာက္ကိုေျပာတယ္။ “က်ဳပ္သင္တန္းမွာ ခင္ဗ်ားတို႔ အေဖ၊ အေမနာမည္ကို ခင္ဗ်ားတို႔ မသိလို႔ အေရးမႀကီးဘူး။ စပိဘာ့ခ္ဆိုတာေတာ့ သိမွ” လို႔ ေျပာဖူးတယ္။ ဟုတ္ေတာ့လည္း ဟုတ္တယ္။ ဒီကေန႔ကာလမွာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ပို႔စ္ကိုလိုနီရယ္ေလ့လာမႈ၊ ပို႔ေမာ္ဒန္ေလ့လာမႈတို႔ လုပ္တဲ့အခါ စပိဘာ့ခ္ကို သိမွ။ သူတင္မကဘူး မၾကာခင္က ကြယ္လြန္သြားတဲ့ ဆာယိ (Edward W. Said) ၊ ဘာဘာ (Homi K. Bhabha) ၊ ဂူဟာ (Ranajit Guha) စတဲ့ ပညာရွင္ေတြကို သိဖို႔လိုတယ္။

ျမန္မာစာေပေလာကအေနနဲ႔က ေခတ္အလြန္မီတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္။ အလကားပဲတင္း ၀ါဒျဖန္႔သမားေတြျဖစ္တဲ့ ဖူကူးယာမတို႔၊ ေတာဖလာတို႔နဲ႔ေတာင္ ယဥ္ပါးၿပီးသားျဖစ္ေနေလေတာ့ ဒီပညာရွင္ေတြနဲ႔ လည္း ႏွံ႔စပ္ၿပီးသား ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ယံုတယ္။ ဒီေတာ့ စပိဘာ့ခ္အေၾကာင္း အက်ယ္၀ိတၱာ မခ်ဲ႕ေတာ့ဘူး။ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာရရင္ေတာ့ စပိဘာ့ခ္ဟာ ကိုလံဘီယာတကၠသိုလ္က ပါေမာကၡႀကီးတစ္ဦးပဲ။ အေရးပါအရာေရာက္တဲ့က်မ္းေတြ အမ်ားႀကီးေရးခဲ့ပါတယ္။ (ဒီေနရာမွာ တစ္ခု တင္ကူးၿပီး ရွင္းထားပါရေစ။ “က်မ္း” ဟာ က်မ္းပဲ။ စာအုပ္တိုင္းဟာ “က်မ္း” မဟုတ္ဘူး။ ျပည့္စံုလံုေလာက္တဲ့ ဆင္ေျခနဲ႔ ခိုင္လံုခ်က္မပါသေရြ႕ စာအုပ္တစ္အုပ္ဟာ က်မ္းျဖစ္မလာဘူး) သူ႔က်မ္းေတြဟာ “ကိုး” ႏိုင္တဲ့။ “ကိုး” ထိုက္တဲ့ က်မ္းမ်ဳိးေတြပဲ။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈအေၾကာင္းေျပာရင္ ထည့္မေျပာလို႔ မျဖစ္တဲ့ ပညာရွင္မ်ဳိး။ ယာ့ဒယ္ရီဒါရဲ႕ အေရးအသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ျပင္သစ္ဘာသာက အဂၤလိပ္လိုျပန္ေပးခဲ့တာ။ ဒီေတာ့လည္း အလကား ကုလားမႀကီးလို႔ ေျပာလို႔မျဖစ္ဘူး။

ဒီလိုနဲ႔ ညေမွာင္ေမွာင္ထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တစ္ေယာက္တစ္လွည့္ စပိဘာ့ခ္အေၾကာင္း၊ သူေရးခဲ့တဲ့ စာေတြ အေၾကာင္း ေျပာၾကတယ္။ ႏွီးေႏွာၾကတဲ့သေဘာပဲ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သူ႔အျမင္နဲ႔ နီးစပ္တဲ့ လူေတြခ်ည္းမို႔ အေၾကာက္အကန္ ျငင္းတယ္ခုန္တယ္ မရွိၾကပါဘူး။ အဲဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္ ဘ၀င္က်ခဲ့တဲ့ ေမးခြန္းတစ္ခုအေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္ ေျပာျပမိတယ္။ အဲဒါက Can the Subaltern Speak? ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းပဲ။ ဖတ္ခ်င္ၾကရင္ေတာ့ လန္ဒန္၊ မက္မီလန္တိုက္ကထုတ္တဲ့ Marxism and the Interpretation of Culture စာအုပ္မွာပါတယ္။ ရွာဖတ္ၾကပါ) Subaltern ဆိုတဲ့စကားလံုးဟာ အီတာလ်ံမာ့ကစစ္ အန္တိုညိဳဂရမ္းခ်ီ သံုးခဲ့တဲ့ စကားလံုး။ နိမ့္က်တဲ့လူ၊ လူစု စတာေတြကို ညႊန္းတာ။ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး၊ လိင္စတဲ့အခ်က္ေတြကိုၾကည့္ၿပီး နိမ့္က်တယ္လို႔ သတ္မွတ္ခံထားရသူေတြပဲ။ ျမန္မာဘာသာစကားေဘာင္ထဲက ေျပာရ၊ ေရးရရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုး စကားလံုး၊ စာလံုးဟာ “နင္းျပား” ဆိုတာပဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ ပိုၿပီး ေယဘုယ်က်တဲ႔ အနက္နီးတယ္။ “လူထု” ဆိုတာက သပ္သပ္။ (ဒါေၾကာင့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္က ကဗ်ာဆရာႀကီးတစ္ေယာက္က မ်က္ႏွာလႊဲခဲပစ္ “လူထု” လို႔ သံုးတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ဖူးေသးတယ္)

ကိုလိုနီကာလရဲ႕ေနာက္ပိုင္းမွာ ကိုလိုနီစနစ္ရဲ႕ အေၾကာင္း ျပန္ေလ့လာေတာ့ ေျပာစရာေတြရွိတယ္။ ဒီအထဲမွာ သမိုင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တင္ျပခ်က္ေတြလည္း ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အေနာက္တိုင္းအေၾကာင္း မဟုတ္တဲ့ အေရွ႕တိုင္း၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသနဲ႔ အာဖရိကတိုက္ေတြ အေၾကာင္းေတြကို အေနာက္တိုင္းက ေရးသားခဲ့တာ ေတြဟာ လူျဖဴရဲ႕ဒ႑ာရီ White Mythologies ေတြပဲလို႔ ျမင္လာၾကတယ္။ ဒီလိုျမင္လာၾကတာဟာ သမိုင္းအျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေရွ႕တိုင္းသားေတြဟာ ျပန္လည္ေစာေၾကာမႈ မရွိခဲ့ၾကဘူး။ သမိုင္းဟာ သမိုင္းပဲ။ အေနာက္က ေရးခဲ့သမွ် ဟုတ္မွာပဲ၊ ဟုတ္တာပဲဆိုတဲ့ အျမင္ေတြနဲ႔ လက္ခံခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီလိုေနရင္းက ျပင္သစ္က မိုက္ကယ္ဖူကိုး (Michael Foucault) က အသိပညာျဖစ္ေပၚလာပံုကို တင္ျပလာတယ္။ သူ႔အျမင္ဟာ အစဥ္အလာအျမင္မ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ အသိပညာဆိုတာ ဘယ္သူကေျပာတယ္၊ ဘယ္လိုေျပာတယ္ဆိုတာေတြကို ၾကည့္ဖို႔လိုတယ္လို႔ ဆိုလာတယ္။ ဖူကိုးအျမင္ကို အေျခခံၿပီး ဆာယိ (Edward W. Said) က အေနာက္က ဘယ္လုိဘယ္ပံု အေရွ႕ကိုေဖာ္ထုတ္တယ္ဆိုတာေတြ ေရးသားတင္ျပခဲ့တယ္။ ဥပမာ ကိုလိုနီစနစ္ေအာက္မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ အေရးအသားေတြထဲမွာ သူတို႔က သိေစ၊ ျမင္ေစခ်င္တာေတြပါတယ္။ ရည္ရြယ္ရင္း အေၾကာင္းရွိတယ္ ဆိုတာေတြ ၾကည့္ဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီလို ကိုလိုနီကာလေနာက္ပိုင္းမွာ ကိုလိုနီစနစ္ကို ျပန္လည္ ေလ့လာသံုးသပ္ၾကည့္ၾကရင္း အေနာက္ကေဖာ္ထုတ္ခဲ့တဲ့ အေရွ႕တိုင္းသမိုင္း (သမိုင္းတင္မဟုတ္ဘူး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ လူမႈဆက္ဆံေရး စတာေတြဟာ) တကယ္ေတာ့ အေနာက္တိုင္းကေဖာ္ထုတ္ခဲ့တဲ့ ဒ႑ာရီပဲရယ္လို႔ ျမင္လာၾကေတာ့တယ္။

အေနာက္ကေျပာတဲ့ သမုိင္းဆိုတာက တကယ္ေတာ့ သူတို႔သမိုင္းပဲ။ တို႔သမိုင္းမွ တို႔သမိုင္းလို႔ျမင္တာ။ တျခား ကိုလိုနီပညာရွင္ေတြကို မၾကည့္နဲ႔။ ေဟဂယ္ (G.W.F. Hegel) တို႔၊ မာ့စ္ (K. Marx) တို႔ကိုပဲၾကည့္။ ေဟဂယ္က “အာဖရိကမွာ သမိုင္းမရွိဘူး” ၊ “သမိုင္းဆိုတာ လူသားေတြအခ်င္းခ်င္းရဲ႕ မတူညီမႈကိုဖန္တီးရင္းနဲ႔ စခဲ့တာ ျဖစ္ေလေတာ့ ဒီမတူညီမႈေတြကိုေက်ာ္လႊားရင္း ကန္႔သတ္ရပ္တန္႔ျဖစ္ရင္းနဲ႔ သမိုင္းဟာ နိဂံုးခ်ဳပ္ရတယ္” စတာေတြ ေျပာခဲ့တယ္။ တကယ္ေတာ့ ေဟဂယ္အဖို႔ လူျဖဴမဟုတ္တဲ့ အက္ဖရကဲန္ေတြမွာ သမိုင္းမရွိဘူး။ ရွိေနစရာလည္း မလိုဘူး။ သမိုင္းမရွိတဲ့လူေတြကို လူျဖဴေတြက အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး လူတစ္မ်ဳိးတည္းျဖစ္လာရင္ ဘာမွ သီးျခားသမိုင္းတစ္ခုလည္း မလိုေတာ့ဘူးလို႔ ဆင္ျခင္တာပဲ။ (လူျဖဴအတြက္ ဆြမ္းဆန္စိမ္းထြက္ခံေပးတဲ့ ဖူကူးယာမက အဲဒီအခ်က္ကို လမ္းေၾကာင္းေနတာ။ ကမၻာရြာ ဘာဘာညာညာဆိုတာက လူျဖဴသူႀကီးအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ရြာႀကီးမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ခံက်န္လူေတြကို လက္ညွိဳးေထာင္ ေခါင္းညိတ္လုပ္ဖို႔ ေရွ႕ေျပးေစ့ေဆာ္ခ်က္ပဲ) ဒီလို ေရွးက လူျဖဴေတြ ေရးခဲ့ေျပာခဲ့တာေတြကို ကိုလိုနီေခတ္ေနာက္ပိုင္း ပညာရွင္ေတြ ျပန္ၿပီးေလ့လာသံုးသပ္ၾကည့္ၾကေတာ့ လူျဖဴကေပးေနတဲ့ အသိပညာအပိုင္းဟာ သံသယရွိစရာေကာင္းလာတာကို ေတြ႕လာၾကရတယ္။

အဲဒီလိုျမင္လာၾကတဲ့ ပညာရွင္ေတြထဲမွာ စပိဘာ့ခ္လည္း ပါခဲ့တယ္။ စပိဘာ့ခ္က ဒယ္ရီဒါရဲ႕ ဒိေကာန္စထရပ္ရွင္း (Deconstruction) ကို အားသန္တယ္။ (စပ္လ်ဥ္းလို႔ ေရးျပပါရေစ။ ဒီေကာန္စထရပ္ရွင္းဆိုသည္မွာ ၿဖိဳဖ်က္ပစ္ေသာနည္း၊ နည္းပညာ စသည္မ်ားမဟုတ္ပါ) ဒီေတာ့ သူ႔အျမင္ကို ဗဟို (Centre) အာ႐ံုျပဳရာက အျပင္ဘက္ (Margin) ကို အာ႐ံုျပဳၿပီး စဥ္းစားတယ္။ သမိုင္းကိုဦးေဆာင္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ လူစြမ္းေကာင္းႀကီးေတြက သမိုင္းထဲမွာ မေရရာခဲ့တဲ့ နင္းျပားေတြအေၾကာင္း ေတြးၾကည့္တယ္။ တစ္နည္းေျပာရရင္ ဒီလူေတြကေကာ သမိုင္းမွာ ဘာမွမလုပ္ခဲ့တဲ့ အတိုင္းအတာနဲ႔ ၾကည့္ေတာ့ လူျဖဴက သမိုင္းကို ေရးသားတဲ့လူ၊ တင္ျပတဲ့လူျဖစ္ေနတဲ့ အခါ လူျဖဴမဟုတ္တဲ့လူေတြဟာ နင္းျပားခ်ည္းပဲ။ အေၾကာင္းက သူတို႔လုပ္ခ်င္တာ လုပ္ခြင့္ရေနခဲ့တာကိုး။ ဒါေၾကာင့္ လူျဖဴမဟုတ္တဲ့လူေတြမွာ ဘာမ်ား ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသတုန္းဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို စပိဘာ့ခ္က ေမးခဲ့တာပဲ။ (Subaltern စာလံုး/စကားလံုးအနက္ဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရြ႕လာတယ္။ က်ယ္ျပန္႔လာတယ္။ ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေရးခ်င္တာကို ဒီေနရာက ျဖတ္ဆက္လိုက္ပါ့မယ္။ ကုလားမႀကီးေျပာတာအားလံုးကို တစ္ထိုင္တည္းရွင္းလို႔ ရမွာမဟုတ္ဘူး)

လူျဖဴေတြက လူျဖဴမဟုတ္တဲ့လူေတြအေပၚ ကိုလိုနီျပဳက်င့္တယ္ ဆိုရာမွာ နယ္ေျမသိမ္း၊ စီးပြားေရးအျမတ္ထုတ္ ဆိုတာေလာက္မဟုတ္ဘူး။ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ခြင့္ ရွိသြားတယ္။ သူတို႔ ပံုေဖာ္ခ်င္သလို ပံုေဖာ္တယ္။ သူတို႔က လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုကို ပံုေဖာ္ခ်င္သလိုေဖာ္တယ္။ လြယ္လြယ္ဥပမာ တစ္ခု ျပပါရေစ။ “တတိယကမၻာ” လို႔ ေခၚတာကို သာၾကည့္။ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးတုန္းက “Third Estate” ဆိုတာကို နမူနာယူၿပီး လြတ္လပ္ၿပီးစ၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးစႏိုင္ငံေတြကို ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဘြန္ေဒါင္းကြန္ဖရင့္မွာ ကင္ပြန္းတပ္လိုက္တာပဲ။ တည့္တည့္ညႊန္းရရင္ေတာ့ (ေနာက္ကြယ္အနက္ဟာ) လူျဖဴႏိုင္ငံေတြလို၊ မခ်မ္းသာတဲ့၊ မယဥ္ေက်းတဲ့ ႏိုင္ငံေတြလို႔ ညႊန္းခ်င္တာပဲ။ ပါေမာကၡဆာယိစကားနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ ဥေရာပ (လူျဖဴ) မဟုတ္တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြ အေပၚ အေနာက္တိုင္း (လူျဖဴ)က ဆက္ၿပီးအင္အားသံုး လႊမ္းမိုးတာပဲ။ ဒီေတာ့ ကိုလိုနီစနစ္ဟာ ဘယ္တုန္းကမွ မၿပီးဆံုးခဲ့ဘူးလို႔ဆိုရမယ္။ ဒီကေန႔ကာမွာ ပိုဆိုးလာတာက လူျဖဴအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစားၾကမယ္လို႔ ညီညြတ္မႈရထားတာပဲ။ လူျဖဴက အင္အားပိုေကာင္းလာတယ္လို႔ ဆိုရမယ္။ သူတို႔အျမင္အရ မဟုတ္သမွ်ကို အျပစ္လို႔ယူၿပီး ဘယ္သူ႔ကိုမဆို ေစာ္ကားႏိုင္တယ္။ အရပ္စကားနဲ႔ေျပာရရင္ေတာ့ “မသာအိမ္တက္ၿပီး ဖဲရိုက္တာပဲ“ ။ သူမ်ားတကာ မ်က္ရည္က်တုန္း သူ႔အဖို႔ အ႐ႈံးအျမတ္ေပၚဖို႔ပဲ။

လူျဖဴမဟုတ္သမွ် နင္းျပားခ်ည္းပဲ။ ဘာမွျပန္ေျပာလို႔မရသလိုကို ျဖစ္ေနတယ္။ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ရွိတာ၊ ကိုယ့္လူမ်ဳိးကိုယ္ခ်စ္တယ္ဆိုရင္ကို အၾကမ္းဖက္သမားလို႔ ယိုးစြပ္ေနေတာ့တာပဲ။ လူျဖဴေျပာသမွ် ဟုတ္ပဆိုတဲ့အျမင္ ႀကီးမားသထက္ႀကီးမားလာေအာင္ လုပ္ေနၾကတယ္။ တျခားသူေတြရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္တဲ့ တိုင္းျပည္၊ ႏိုင္ငံစတာေတြအေပၚမွာ လူျဖဴဟာ ဘာမွတန္ဖိုးထားတာ မရွိေတာ့ဘူး။ ကုလသမဂၢဆိုတာ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းေတြအခ်င္းခ်င္း လွည့္ၿပီးအလုပ္ေပး၊ လခေကာင္းေကာင္းေပးထားတဲ့ ေနရာတစ္ခုထက္ မပိုေတာ့ဘူး။ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔က သူ႔ေျမေပၚေန၊ သူ႔ေရေသာက္ဆိုေတာ့ ေရရွင္၊ ေျမရွင္မ်က္ႏွာၾကည့္ရတယ္။ လူျဖဴမွာ WMD (Weapon of Mass Destruction) ရွိႏိုင္တယ္၊ ရွိႏိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ လူျဖဴမဟုတ္တဲ့လူေတြမွန္သမွ် မရွိႏိုင္ဘူး။ ဒီေတာ့ UNSCOM ကို လူျဖဴကပဲ ဦးေဆာင္ရတယ္။ မဟုတ္ေတာင္ လူျဖဴကိုလိုလားတဲ့လူေတြ၊ လခေကာင္းေကာင္းေပးထားတဲ့ လူေတြပဲ ဦးေဆာင္ရတယ္။ တုပ္ထိုးအိုးေပါက္ ေျပာၾကရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီကေန႔ကာလဟာ လူျဖဴေတြရဲ႕ ကိုလိုနီ၀ါဒသစ္ရဲ႕ အားအႀကီးဆံုးအခ်ိန္ပဲ။ အရမ္းကားဆံုးအခ်ိန္ပဲ။ အရမ္းကားဆံုးလို႔ ဆိုရတာက လူျဖဴေတြအေနနဲ႔ အၾကမ္းဖက္၀ါဒကို တရားေသာ နည္းလမ္း End Justifies the Mean တစ္ခုအျဖစ္ သံုးစြဲလာၾကလို႔ပဲ။ တကယ္ေတာ့ အၾကမ္းဖက္၀ါဒ (Terrorism) ဆိုတာ ႏွစ္မ်ဳိးပဲရွိတယ္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ဦးေဆာင္တဲ့ အၾကမ္းဖက္၀ါဒ (Individual-led terrorism) နဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္(မ်ား)က ဦးေဆာင္တဲ့ အၾကမ္းဖက္၀ါဒ (State(s)-led terrorism) ပဲ။ လူျဖဴေတြသံုးေနတာက ႏိုင္ငံေတာ္က ဦးေဆာင္တဲ့ အၾကမ္းဖက္၀ါဒပဲ။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ လူျဖဴမဟုတ္တဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြ၊ ႏိုင္ငံငယ္ေတြဟာ သတိရွိဖို႔ေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္ပဲ။ သတိရွိဖို႔ဆိုတာ လူျဖဴမွာ ရမ္းကားတယ္ဆိုတာက အဆိုးမဟုတ္ဘူး။ ဒီ့ျပင္ လူျဖဴရဲ႕အျခားလက္နက္တစ္ခုက ငါးၾကင္းဆီနဲ႔ ငါးၾကင္းျပန္ေၾကာ္ခိုင္းတတ္တဲ့ ပညာပဲ။ ဓနအင္အားေကာင္းေတာ့ ဖ်ားေယာင္းရတာ လြယ္တယ္။ ႏိုင္ငံငယ္ေတြကို ဓနအင္အားသံုး ဖ်ားေယာင္းမယ္။ ႏိုင္ငံငယ္ကလူေတြကို သူတို႔အျမင္ေတြ စိမ့္၀င္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္ အသာထည့္ေပးမယ္။ ဥပမာ ႏိုင္ငံငယ္ေတြက လူငယ္ေတြ၊ အႏုပညာရွင္ေတြကို သူတို႔ဆီေခၚ ေကၽြးေမြးလႊတ္လိုက္တာနဲ႔ ဒီလူငယ္ေတြက သူတို႔ကိုအားက်ၿပီး ေတာေျပာေတာင္ေျပာေတြ ေျပာလာတာနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရးဟာ အထိုက္အေလ်ာက္ေအာင္ျမင္လာတာပဲ။ စာနယ္ဇင္းေတြမွာ ကိုယ့္ထမင္းကိုယ္စားၿပီး သူတို႔ျပည္ရြာ သာလွတဲ့အေရး သတင္းေပးေရးေနတဲ့ အေရးအသားေတြ ခုဆို ဘယ္ေလာက္ေပါလာတယ္ဆိုတာ သာၾကည့္။ တခ်ဳိ႕ေတြက်ေတာ့ သံ႐ံုးေတြက လက္သိပ္ထိုး လက္ေဆာင္ေပးထားတဲ့ စာအုပ္၊ သံ႐ံုးျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန၊ စာၾကည့္တိုက္ဆိုတာေတြက ေပးတဲ့၊ ရတဲ့စာအုပ္ကိုဖတ္ရင္း နားလည္ခ်င္သလို နားလည္လုိက္ၿပီး ေတာေအာ္ေတာင္ေအာ္ေတြ ျဖစ္လာတာပဲ။

“သမိုင္းႀကီးၿပီးဆံုးမယ္” ဆိုတာကို နားလည္ခ်င္သလိုနားလည္ၿပီး စိတ္ကူးယဥ္ပစ္ၾကတာပဲ။ လူျဖဴရဲ႕စံေတြကို စိတ္ကူးယဥ္ၾကေတာ့တာပဲ။ ကိုယ့္လူမ်ဳိးရဲ႕ သိမႈပရ၀ဏ္ကခြဲထြက္ၿပီး ပံုတူကူးဖို႔ စဥ္းစားလာၾကတာပဲ။ လူျဖဴ မဟုတ္တဲ့လူေတြက လူျဖဴကိုအားက်ၿပီး စိတ္ကူးယဥ္လာေလ လူျဖဴရဲ႕လက္ေအာက္ေရာက္ဖို႔ လြယ္လာေလပဲ။ လူနာမ်က္ျဖဴဆိုက္ေလ ဆရာႀကိဳက္ေလကိုး။

တကယ္ေတာ့ လူျဖဴမဟုတ္တဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြမွာ လူျဖဴကို ဘာမ်ားျပန္ေျပာႏိုင္လို႔လဲ။ လူျဖဴမဟုတ္တဲ့လူမွန္သမွ်ကို လူျဖဴက သူ႔ရဲ႕နင္းျပားလို႔ပဲ ျမင္ေနေသးေတာ့ လူျဖဴမဟုတ္တဲ့ လူေတြမွာ လူျဖဴကိုျပန္ေျပာဖို႔၊ ရွင္းျပဖို႔ ဘယ္လို အခြင့္အေရးရွိလို႔လဲ။ တကယ္ေတာ့ လူျဖဴတို႔ရဲ႕ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္လို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္း လူျဖဴအာဏာရွင္စနစ္ပဲ မဟုတ္ဘူးလား။

◄ ျမင့္သန္း ►

၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လထုတ္ ႏြယ္နီမဂၢဇင္းမွ ျပန္လည္တူးဆြ တင္ျပပါသည္။